به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری برگزیده های ایران، دکتر اکبر نصراللهی در «همایش اربعین و جامعه مهدوی» در شهر مقدس کربلا، مهم‌ترین ویژگی‌های مشترک جامعه مهدوی و اربعین را عشق و معنویت، خودسازی و دگرسازی، حاکمیت مؤمنان و اراده‌های مردم دانست و گفت: بعد از سال‌ها، ابراز انزجار و مبارزه با جنایات رژیم صهیونیستی در کنار تلاش‌ها و هماهنگی برای اقدام بزرگ در این زمینه، دال مرکزی در گفتمان مردم کشورهای مختلف در راهپیمایی اربعین امسال شده است.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی همچنین با اشاره به نظر مقام معظم رهبری مبنی بر “حکومت متکی به ایمان‌ها و اراده‌های مردم” به عنوان ویژگی جامعه مهدوی گفت: دقیقاً وجود چنین ویژگی یعنی ایمان و اراده مردم، حضور آنها در اربعین در گرمای هوا را به آرامش و حال خوب تبدیل کرده است.
رئیس دانشکدگان جامعه و رسانه دانشگاه آزاد اسلامی با فراملیتی، فراجناحی و فرادینی توصیف‌کردن اربعین افزود: اربعین رنگین‌کمان فرهنگ‌ها، اقوام، ملیت‌ها، مذاهب و حتی ادیان مختلف است؛ حق‌طلبی، عدالت و آزادیخواهی و عشق به فرزند مولا علی(ع)، شکل‌دهنده این رنگین‌کمان و حس و معرفت مشترک همه عاشقان است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: پیاده‌روی اربعین حسینی زمینه‌ساز جامعه مهدوی است و مشتاقان را در مسیر زندگی اصلی و آرمانی جامعه مهدوی قرار می‌دهد.
نصراللهی گفت: انسجام امت اسلامی، خوش‌بینی، صبر و مقاومت، احساس امنیت، خدمتگزاری و ایثار و فداکاری، احساس بی‌نیازی و کاهش دلبستگی به مادیات، شکرگزاری، پاک شدن کینه‌ها از دل مردمان، فراگیری، رفاقت و دوستی و صمیمیت، اطعام و بخشش اموال برای برآوردن نیازهای همدیگر از ویژگی‌های جامعه مهدوی است که در اربعین هم رو به گسترش است.
وی افزود: راهپیمایی عظیم اربعین، نمایشی از زمان ظهور مهدی موعود است، چراکه براساس روایت‌های متعدد ویژگی‌های مذکور موجود در زمان ظهور، وجود دارد و همه آنها بویژه همدلی و صمیمیت بین زائران اربعین و در میزبانی مردم عراق به خوبی دیده می‌شود.
وی همچنین گفت: اربعین تمرین ورزیده شدن و آمادگی دل کندن از کسب و کار و زندگی برای رسیدن به اهدافی عالی و الهی است؛ اربعین، احیاگر فرهنگ ناب دینی در ایثار، نوع‌دوستی، سخاوت و احسان است. این فرهنگ، همان است که در عصر ظهور حضرت ولی عصر (عج) حاکم خواهد شد و مردم بدون هیچ چشم‌داشتی، دارایی‌های خود را با نیازمندان و محتاجان شریک خواهند شد و حکومت جهانی مهدوی نیز همه امکانات را برای رفع نیازهای مادی و معنوی بشر بسیج خواهد کرد.
رئیس دانشکدگان جامعه و رسانه ولایتمداری را مهم‌ترین شباهت مراسم پیاده‌روی اربعین و جامعه مهدوی دانست و گفت: همه ویژگی‌های جامعه مشترکِ جامعه مهدوی و اربعین در پرتو این ویژگی محقق می‌شود.
نصراللهی با اشاره به شکل‌گیری تمدن‌ها بر اساس آرمان‌های مشترک گفت: راهپمایی اربعین با گسترش دایره حق‌طلبان و توسعه تعاملات عدالت و آزادیخواهان، زمینه حرکت و تأسیس تمدن نوین اسلامی و جامعه مهدوی است.
وی با اشاره به حدیثی از امام حسن عسگری (ع) که “زیارت اربعین” را از نشانه‌های اهل ایمان عنوان کرده بودند، گفت: در راهپیمایی اربعین، مردم از کشورهای مختلف یکدیگر را شناسایی و شبکه بزرگ عاشقان جامعه مهدوی را شکل می‌دهند.
وی افزود: پیاده روی اربعین به دلیل رفتار عقلایی و منطبق با فطرت، ظرفیت گفت‌و‌گو با جهان و زمینه‌های مشترک با جامعه آرمانی عصر ظهور را دارد و تعمیق و تداوم آنها، زمینه ساز ظهور حضرت (عج) است.
رئیس دانشکدگان جامعه و رسانه در بخش دوم سخنان خود با استناد به مدل‌ها و شاخص‌های ارتباطی و ارزش‌های‌خبری گفت: اربعین هم “رسانه” و هم “خبر” است؛ رسانه است چون هم تولید، منتشر و توزیع‌کننده انبوه محتوا است و هم پیام‌های ناب اربعین مخاطبان انبوه دارد. علاوه بر این اربعین برخلاف رسانه‌های معمول، فقط واسطه خبرهای دیگران نیست، بلکه خودش خبر و منبع آن است؛ بنابراین اربعین نه تنها یک رسانه بلکه ابررسانه و رساترین، مردمی‌ترین، جامع‌ترین، بزرگترین و صمیمانه‌ترین رسانه و رسانه مظلومان و عدالت‌طلبان و آزادیخواهان است.
نویسنده کتاب “راهنمای پوشش خبری” افزود: اربعین به دلیل نوع، مکان، تعداد و ترکیب جمعیتی، تنوع غذایی، میزان پیاده‌روی، نوع مشارکت شرکت‌کنندگان، دوره برگزاری متمایز از همه مراسم مذهبی دنیا حتی حج و کومبه‌میلا دارای همه ارزش‌های‌خبری است؛ با وجود این، اولاً از ظرفیت رسانه اربعین استفاده کافی نمی‌شود، ثانیاً رسانه‌های‌اسلامی در پوشش آن، ناتوان، تلاش‌شان ناکافی و محدود به قالب و دوره خاص و اغلب احساسی است و ثالثاً رسانه‌های‌غربی در این خصوص راهبردهای سکوت، کوچک‌نمایی اما در پوشش برخی اشکالات جزیی و طبیعی، استراتژی بزرگنمایی را اتخاذ کرده‌اند.
رئیس دانشکده علوم اجتماعی ارتباطات و رسانه همچنین گفت: اربعین فرصت استثنایی برای معرفی چهره واقعی اسلام و پیام دوستی است که با توجه به الهی، انسانی و فطری بودن می‌تواند مخاطبان زیادی را از سراسر جهان داشته باشد و تلاش‌های رسانه‌های غرب برای اسلام و ایران هراسی را خنثی کند. رسانه‌ها باید در پوشش احساسات مذهبی و شور اربعین و عقلانیت و معرفت و حکمت توازن برقرار کنند، اما متأسفانه در پوشش رسانه‌ای اربعین احساسات برمعرفت و بصرت غلبه دارد. رسانه‌ها باید به موازات توجه به احساسات مذهبی، به بصیرت و معرفت افزایی در اربعین توجه داشته باشند، اما متأسفانه رسانه‌ها به سوژه‌های کلیشه‌ای و معمولی اربعین می‌پردازند و در تولید و انتشار موضوعات عمیق و راهبردی اربعین ناتوان هستند.
وی بزرگنمایی مشکلات و کمبودها در مراسم پیاده روی اربعین و ایجاد دوگانه‌های غیر واقعی مثل تقابل اربعین و حج و شیعه و سنی را از اهداف رسانه‌های غربی دانست و گفت: متأسفانه رسانه‌های داخلی با تمام تلاشی که داشتند نتوانسته‌اند عظمت این مراسم معنوی را به نمایش بگذارند و شبهات موجود را رفع کنند. رسانه‌ها می‌توانند با آموزش مستمر و توانمندسازی زائران و خادمان و استفاده از ظرفیت سازمان های مردم نهاد محیط زیستی در دوره قبل، حین و بعد از مراسم اربعین، به برگزاری این مراسم اربعین به منظم‌ترین، بهترین و سالم‌ترین شکل کمک کنند.
وی نقش دانشگاهیان را در توصیف، تبیین و پیش‌بینی مراسم اربعین مهم دانست و گفت: ضرروت دارد استادان و دانشجویان در تحقیقات خود بویژه در پایان‌نامه و رساله‌های تحصیلی ابتدا توصیف دقیقی از پدیده اربعین و ابعاد و ویژگی‌ها، ظرفیت‌ها و چالش‌های آن داشته باشند. همچنین دانشگاه‌ها و رسانه‌ها باید به جنبه‌های اجتماعی اربعین در کنار جنبه‌های دینی توجه کنند.
نصراللهی افزود: اربعین نماد بخشش، مهمان‌نوازی، وحدت، عشق، برادری، محبت، انسانیت، انتظار، امید و نماد اقتدار و صدای مظلومان و نمایش آزادگی است.
رئیس دانشکدگان جامعه و رسانه دانشگاه آزاد اسلامی افزود: اقدامات درخور قدردانی در حوزه‌های مختلف رسانه‌ای و غیررسانه‌ای شده‌است، اما به موازات استقبال و عظمت این پدیده بی‌نظیر این تلاش‌ها، ناکافی است.
نصراللهی با برشمردن ویژگی‌ها و فرصت‌های رسانه بی‌نظیر رسانه اربعین گفت: در عین‌حال در صورتی که اقدامات متناسب و موازی با گسترش روزافزون پدیده اربعین صورت نگیرد چالش‌هایی آن را تهدید می‌کند.
نویسنده کتاب “مدیریت پوشش اخبار بحران در رسانه‌های حرفه‌ای” گفت: غلبه احساسات بر حکمت، فقدان و ناکافی‌بودن آموزش به‌ویژه در حوزه‌های بهداشتی، سونامی‌‌جمعیتی و اقدامات ناکافی و موازی زیرساختی و فرهنگی و ساخت دوگانه‌های غیرواقعی از اربعین مثل اربعین_حج، شیعه_سنی، ایران_عربستان از جمله چالش‌های اجرایی اربعین است.
عضو هیات علمی دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه دانشگاه آزاد اسلامی همچنین گفت: استفاده ناکافی از ظرفیت شبکه‌های‌اجتماعی از دیگر چالش‌های جهان اسلام در معرفی و فرهنگ‌سازی پدیده اربعین است.
رئیس دانشکدگان جامعه و رسانه دانشگاه آزاد اسلامی در بخش پایانی از سخنان خود گفت: تشکیل ستاد رسانه‌های مردم نهاد، توانمندسازی رسانه‌ها و موکب‌ها با آموزش‌های مستمر و تبادل تجربیات، استفاده از ظرفیت‌های همه قالب‌ها و ظرفیت رسانه‌ها بویژه رسانه‌های اجتماعی، پرهیز از دوگانه‌سازی‌های نادرست، توجه بر عقلانیت و حکمت‌افزایی، توجه به بعد اجتماعی در کنار جنبه‌های دینی اربعین و پرهیز از حاکمیتی و دولتی‌کردن اربعین را از جمله راهکارهای مهم مقابله با چالش‌های اربعین و استفاده حداکثری از آن اعلام کرد.
اضافه می‌شود در همایش «اربعین و جامعه مهدوی» که در کربلا برگزار شد، جمعی از محققان و اندیشمندانی مختلف از کشورهای مختلف نیز سخنرانی کردند.
/