بورس یکی از بازارهای بسیار مهم در هر کشوری است که در تأمین مالی بخش تولیدی نقشی اساسی دارد. همچنین سرمایه‌گذاران می‌توانند از طریق سرمایه‌گذاری در این بازار در سود ناشی از تغییرات قیمتی، و سود ناشی از بهبود وضعیت مالی یک شرکت سهیم باشند. در نقطه مقابل، شرکت نیز می‌تواند نقدینگی تأمین شده از طریق این بازار را در راستای طرح‌های توسعه خود استفاده کند.
بازار بورس در تمامی کشورها فراز و نشیب‌های بسیاری داشته است و سرمایه‌گذاران خرد و کلان در بازه‌های زمانی مختلف، واکنش‌های متفاوتی به این بازار نشان داده‌اند. در زمان رونق، گاه بدون به شرایط بنیادی بازار سرمایه‌گذاران اقدام به تزریق نقدینگی به این بازار کرده‌اند. همچنین گاهی در زمان رکود، سرمایه‌گذاران بدون توجه به ارزش واقعی سهام خود، سرمایه خود را از این بازار خارج کرده و به بازارهای دیگر برده‌اند.
بررسی داده‌های گوگل یکی از راه‌هایی است که می‌تواند میزان افزایش و یا کاهش توجه مردم به یک موضوع خاص را اندازه‌گیری کرد. برای تحلیل داده‌های گوگل، نیاز است تا از کلیدواژه‌های مناسب و مرتبط با موضوع استفاده شود. افزایش ناگهانی جست و جو در مورد یک موضوع، می‌تواند نماگری از واکنش سرمایه‌گذاران خرد و مردم در مورد آن موضوع باشد.
سال ۹۹ را می‌توان پربازده‌ترین سال برای سهام‌های بورسی در نظر گرفت. با توجه به افزایش مشارکت مردم در بازار سرمایه در سال ۹۹، سرمایه‌های جدیدی وارد این بازار شد و باعث شد تا قیمت سهام بسیاری از شرکت‌ها روند صعودی و رو به رشدی را تجربه کند.
این موضوع تا جایی پیش رفت، که بورس عملا به نوعی تبلیغات برای دولت وقت تبدیل شد و مسئولین مختلفی در وزارت اقتصاد در آن زمان، مردم را به سرمایه‌گذاری در این بازار تشویق می‌کردند. تبلیغات دولتی، باعث شد تا مردم بیشتری با این بازار آشنا شده و سرمایه‌های بیشتری به آن وارد شود.
این مسأله رشد بیش از پیش قیمت‌ها را در پی داشت تا جایی که اقتصاددانان بسیاری از تشکیل حباب در این بازار و عواقب خطرناک آن هشدار دادند. با این حال، سیاست‌های مناسبی برای تخلیه حباب تشکیل شده در این بازار اتخاذ نشد و تبلیغات دولتی به بزرگ‌تر شدن این حباب منجر شد.
افزایش ناگهانی توجه مردم به بازار سرمایه را می‌توان از طریق داده‌های گوگل بررسی کرد. در سال ۹۹، میزان جست و جوی واژه بورس در گوگل بیش از هر زمان دیگری بوده است. همچنین می‌توان اختلاف ناشی از این افزایش ناگهانی جست و جو را نسبت به زمان‌های دیگر در نمودار مربوطه مشاهده کرد.
همانطور که مشاهده می‌شود، کلید واژه بورس در سال ۹۹ رشد قابل توجه و بی سابقه‌ای را در میزان جست و جو تجربه کرد است.
همچنین بررسی کلید واژه‌های مرتبط مانند ثبت نام در سامانه سجام و …، بیانگر ورود سرمایه‌های جدید و سرمایه‌گذاران جدید به این بازار در سال ۹۹ می‌باشد.
نمودار زیر میزان محبوبیت کلیدواژه ثبت نام سجام بورس را نشان می‌دهد.
همانطور که مشاهده می‌شود این کلید واژه نیز در سال مذکور رشد قابل توجه و بی سابقه‌ای را نسبت به سال‌های گذشته تجربه کرده است.
همچنین بررسی این دو کلیدواژه، یعنی بورس و ثبت نام سجام بورس نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران جدیدی در سال‌های ۱۳۹۷، و ۱۴۰۱ نسبت به ورود به بازار بورس تمایل داشته اند.
همانطور که درنمودار مشاهده می‌شود، در بازه‌های زمانی تیر الی مهرماه سال ۱۳۹۷، آبان الی بهمن ماه سال ۱۳۹۸، و مهر الی آذرماه سال ۱۴۰۱، رشد ناگهانی در جست و جوی دو کلید واژه ذکر شده اتفاق افتاده است.
در سال ۱۴۰۲، تنها جست و جوی ناگهانی در مورد کلید واژه بورس در فروردین الی اردیبهشت ماه اتفاق افتاده است. در باقی ماه‌های سال، افزایش ناگهانی در جست و جوی مربوط به کلید واژه بورس صورت نگرفته است. در واقع حباب سال ۱۳۹۹، همچنان اثرات بسیاری بر اعتماد سرمایه‌گذاران خرد نسبت به بازار بورس گذاشته است.
نمودار زیر محبوبیت جست و جوی کلید واژه بورس در ۱۲ ماه گذشته را نشان می‌دهد.
در سال ۱۴۰۲ کدام استان‌ها بیشتر در مورد بورس جست و جو کرده‌اند؟
در بین استان‌های مختلف در سال ۱۴۰۲، بیشترین میزان جست و جو در مورد کلیدواژه بورس، مربوط به استان‌های زنجان، تهران، مرکزی، سمنان، و قم بوده است. امتیاز محبوبیت گوگل برای استان‌های ذکر شده به ترتیب برابر با ۱۰۰، ۴۷، ۴۴، ۴۰، و ۴۰ گزارش شده است.
همچنین کم‌ترین میزان جست و جو در مورد کلیدواژه بورس، مربوط به استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، گلستان، خوزستان، و کردستان بوده است. امتیاز محبوبیت گوگل برای استان‌های ذکر شده به ترتیب برابر با ۱۰، ۱۸، ۱۹، ۲۲۰، و ۲۲ گزارش شده است.
نکته: امتیاز گوگل عددی نسبی بین ۱ و ۱۰۰ را نشان می‌دهد. هرچه این عدد به ۱۰۰ نزدیک‌تر باشد، محبوبیت کلیدواژه مد نظر بیشتر می‌باشد. همچنین هرچه این عدد به ۱ نزدیک‌تر باشد، محبوبیت کلیدواژه مد نظر کمتر می‌باشد. این امتیازدهی به نسبت ناحیه و بازه زمانی مورد جست و جو به طور نسبی تغییر می‌کند.
جایگاه بورس در بین سایر بازارها در ۱۲ ماه گذشته
داده‌های گوگل نشان می‌دهد ایرانیان در بازه زمانی دی ماه سال ۱۴۰۱ الی دی ماه سال ۱۴۰۲، بیشترین جست و جو را در مورد بازار طلا داشته‌اند. پس از آن، بیشترین جست و جو در مورد بازارهای ارز و مسکن می‌باشد. پس از آن، داده‌های گوگل بیشترین جست و جو را برای بازار بورس نشان می‌دهد
میانگین امتیاز کلیدواژه قیمت طلا در بازه زمانی مشخص شده، ۴۲ بوده است. همچنین جست و جوی کلیدواژه قیمت طلا در ماه‌های بهمن و اسفند سال ۱۴۰۱، و همچنین مهر و خرداد سال ۱۴۰۲، به صورت ناگهانی افزایش یافته است. این مسأله نشان می‌دهد توجه جست و جو کنندگان ایرانی در تاریخ‌های ذکر شده، به طور ناگهانی به بازار طلا جذب شده است.
پس از بازار طلا، بیشترین جست و جوی ایرانیان در مورد بازار ارز بوده است. برای نشان دادن علاقه ایرانیان به بازار ارز، از کلیدواژه دلار استفاده شده است. میانگین امتیاز کلیدواژه دلار در بازه زمانی ذکر شده، ۱۹ بوده است. همچنین جست و جوی کلیدواژه دلار در ماه‌های بهمن و اسفند سال ۱۴۰۱، و همچنین مهر و خرداد سال ۱۴۰۲، به صورت ناگهانی افزایش یافته است. این مسأله نشان می‌دهد توجه جست و جو کنندگان ایرانی در تاریخ‌های ذکر شده، به طور ناگهانی به بازار دلار جذب شده است.
جست و جوی بالای مردم در مورد بازار طلا و ارز در بازه زمانی ذکر شده، می‌تواند نشان انتظارات تورمی بیشتر در این بازارها، نسبت به سایر بازارها باشد.
پس از بازار طلا و ارز، بیشترین جست و جوی مردم مربوط به بازار مسکن بوده است. میانگین امتیاز کلیدواژه مسکن در بازه زمانی ذکر شده، ۸ بوده است. همچنین جست و جوی کلیدواژه مسکن در ماه‌های فروردین، خرداد، و دی ماه سال ۱۴۰۲، به طور ناگهانی افزایش داشته است. این مسأله نشان می‌دهد توجه جست و جو کنندگان ایرانی در تاریخ‌های ذکر شده، به طور ناگهانی به بازار مسکن جذب شده است.
پس از آن، بیشترین جست و جوی مردم با اختلاف کمی نسبت به بازار مسکن، مربوط به بازار بورس می‌باشد. میانگین امتیاز کلیدواژه بورس در بازه زمانی ذکر شده، ۶ بوده است. همچنین جست و جوی کلیدواژه بورس در ماه‌های دی و بهمن سال ۱۴۰۱، و همچنین ماه‌های فروردین و اردیبهشت سال ۱۴۰۲، رشد ناگهانی داشته است. این مسأله نشان می‌دهد توجه جست و جو کنندگان ایرانی در تاریخ‌های ذکر شده، به طور ناگهانی به بازار بورس جذب شده است.
طبق گزارش مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران، از بین ۱۲ هزار نفر موجود در نظرسنجی این مرکز، ۳۳.۳ درصد پاسخ داده‌اند که ترجیح می‌دهند پس انداز خود را در بازار زمین و مسکن سرمایه‌گذاری کنند. ۲۰.۷ درصد از شرکت‌کنندگان ترجیح می‌دهند تا پس‌اندازشان را در طلا و سکه سرمایه‌گذاری کنند. ۱۵.۲ درصد سرمایه‌گذاری در بانک، و ۲.۷ درصد دلار و ارز را ترجیح می‌دهند. همچنین ۲.۷ درصد از شرکت‌کنندگان به سرمایه‌گذاری در بازار خودرو، ۱.۳ درصد در بازار بورس، و ۱.۳ درصد در رمزارزها و بازارهای جهانی تمایل به سرمایه‌گذاری دارند.
در واقع نظر سنجی‌های مختلف و داده‌های گوگل نشان می‌دهد در سال‌های گذشته (به طور کلی پس از سال ۱۳۹۹)، بورس در جایگاه پایین‌تری نسبت به سایر بازارها در سبد سرمایه‌گذاری مردم قرار دارد.
بازدهی بورس در سال ۱۴۰۲ چگونه بوده است؟
شاخص کل بورس در تاریخ ۲۸ اسفند ماه سال ۱۴۰۱ عدد ۲ میلیون و ۱۶۶ هزار و ۹۲۷ واحد ثبت شده است. این شاخص در تاریخ ۳۰ دی ماه سال ۱۴۰۲ به عدد ۱ میلیون و ۹۶۰ هزار و ۴۵۷ واحد رسیده است که بیانگر رشد ۱۰.۵۳ درصدی است. این عدد به طور کلی میانگین تغییرات را نشان می‌دهد. با این حال، ممکن است سهام بسیاری از شرکت‌ها تغییرات قیمتی متفاوتی را تجربه کرده باشد که ممکن است در جهت مثبت، و یا منفی باشد.
۲۲۰