نوجوان و بحران هویت ـ ۵| چت‌جی‌پی‌تی و نقش والدین در صیانت فرهنگی از کودکان چیست؟
نوجوان و بحران هویت ـ ۵| چت‌جی‌پی‌تی و نقش والدین در صیانت فرهنگی از کودکان چیست؟
به‌گزارش خبرگزاری برگزیده های ایران، محمدمهدی سیدناصری، مدرس دانشگاه و پژوهشگر حقوق بین‌الملل کودکان
این نکته را نباید فراموش کرد که چت‌جی‌پی‌تی به‌طور خاص برای کودکان طراحی نشده است، و مهم است که توجه داشته باشید که هنوز در حال توسعه است. به‌عنوان یک مدل زبان، چت‌جی‌پی‌تی به‌روی مجموعه داده عظیمی از متن در اینترنت آموزش داده شده است، که شامل طیف وسیعی از محتوا، از جمله مواردی است که ممکن است برای کودکان مناسب نباشد، بنابراین، تعامل کودکان با چت‌جی‌پی‌تی بدون نظارت بزرگسالان توصیه نمی‌شود، حال در این فضای بی‌انتها و پرخطر برای کودکان وظایف نهاد خانواده برای نظارت بر کودکان چیست؟
چت‌جی‌پی‌تی یک ربات هوش مصنوعی است که محبوبیت بالایی توسط کاربران در تمام رده‌های سنی کسب کرده است؛ اما با توجه به اینکه این روز‌ها کودکان از ربات‌ها به‌عنوان یک منبع برای یادگیری، آموزش و حتی سرگرمی استفاده می‌کنند، نگرانی‌هایی درباره امنیت و سلامت چت‌جی‌پی‌تی در مقام یک منبع شکل گرفته است.
برای توضیح چت‌جی‌پی‌تی به کودک، می‌توانید به او بگویید که این یک برنامه رایانه‌ای است که از هوش مصنوعی جهت برقراری ارتباط با مردم استفاده می‌کند، مانند صحبت کردن با روباتی است که می‌تواند حرف‌های شما را بفهمد و به آن پاسخ دهد. چت‌جی‌پی‌تی می‌تواند به شما کمک کند در مورد موضوعات مختلف بیاموزید، به سؤالات خود پاسخ دهید و حتی در انجام تکالیف کمک کند، با این حال، ازآن‌جایی که این یک ماشین است، ممکن است همیشه اطلاعات دقیق یا ایمن ارائه نکند، بنابراین مهم است که از آن مسئولانه و با نظارت بزرگسالان استفاده شود، علاوه بر این، می‌توانید با فرزندان خود در مورد خطرات و مزایای بالقوه استفاده از فناوری مانند چت‌جی‌پی‌تی گفتگو کنید.
خانواده رکن بنیادین پرورش جسمی، روحی و اجتماعی کودک است و تربیت فرزند از دشوارترین، حساس‌ترین و پرثمرترین وظایف بشری به‌ویژه والدین است که نتیجه نهایی آن، هم به خانواده و هم به جامعه بازمی‌گردد. در عصر حاضر دنیای دیجیتال نیز عضوی جدایی‌ناپذیر از زندگی کودک شده است و ناگزیر کودک در این دنیا رشد می‌کند، پس رویکرد سلبی و نادیده گرفتن به‌معنای پاک کردن صورت مسئله است و باید گفت در عصری که فضای مجازی و امکانات دیجیتال یکی از نیازهای اساسی بشر شده است و حتی وسیله‌ای برای امرارمعاش بسیاری از خانواده‌ها به‌شمار می‌رود، تلاش برای نادیده گرفتن آن تقریباً محال و دور از منطق است.
چرا والدین نگرانی‌هایی درباره چت‌جی‌پی‌تی دارند؟
دلایل زیادی برای این نگرانی‌ها توسط والدین وجود دارد که عبارتند از:
- تقلب: چت‌جی‌پی‌تی به‌عنوان یک هوش مصنوعی مطالبی غیر قابل تشخیص با دست‌نوشتۀ انسان درست می‌کند و در این قالب به این معناست که دانش‌آموز و دانشجو در تکالیف و امتحانات خود می‌تواند به این وسیله تقلب کند.
- اطلاعات نادرست و غیرواقعی: چت‌جی‌پی‌تی ازآن‌جایی که ناظری برای تأیید قطعی بودن متن ندارد می‌تواند مطالب غیرواقعی را به خورد کودک دهد.
- محتوای نامناسب: چت‌جی‌پی‌تی به بانک‌های اطلاعاتی بزرگی دسترسی دارد که این پایگاه‌ها شامل محتواهایی است که برای کودک در سنین مختلف می‌تواند آسیب‌زا و نامناسب باشد.
- اعتیاد: چت‌جی‌پی‌تی می‌تواند اعتیادآور باشد، دانش‌آموزانی که زمان زیادی را در استفاده از چت‌جی‌پی‌تی می‌گذرانند نسبت به تکالیف مدرسه، زندگی اجتماعی و سلامت جسمانی خود می‌توانند بی‌توجه شوند.
- حریم شخصی: چت‌جی‌پی‌تی اطلاعاتی از کاربران خود ذخیره می‌کند که می‌تواند برای ردگیری آنان یا هدف قراردادن این کاربران با تبلیغات خاصی مورد استفاده قرارگیرد.
- امنیت: چت‌جی‌پی‌تی کماکان در وضعیت گسترش و توسعه قرار دارد و این احتمال وجود دارد که در این مراحل باعث آسیب زدن به کاربران خرد شود، برای مثال ممکن است که چت‌جی‌پی‌تی مطالب توهین‌آمیز یا زیان‌آوری به مخاطب خود ارائه کند.
ارتباط گرفتن و صحبت والدین با فرزند خود درباره خطرات و مضرات استفاده از چت‌جی‌پی‌تی امری ضروری و حیاتی است. نهاد خانواده می‌بایست فرزند خود را زیر نظر داشته باشند تا اطمینان خاطر حاصل کنند از استفاده امن کودک از این چت‌بات نوظهور.
در اینجا به چند نکته برای خانواده‌هایی که می‌خواهند فرزندانشان به‌طور امن از محیط چت‌جی‌پی‌تی استفاده کنند اشاره خواهیم کرد:
- توضیح چیستی چت‌جی‌پی‌تی و نحوه کارکرد آن روش خوبی برای شروع می‌تواند باشد.
- هرچه سریعتر موضوع را مطرح کنید؛ بسیار مهم و حیاتی است که موضوع دربارۀ چت‌جی‌پی‌تی را زود مطرح کنید، حتی قبل اینکه فرزندتان شروع به استفاده از آن بکند، این روند به او کمک می‌کند خطرات احتمالی و فواید این تکنولوژی نوظهور را راحت‌تر درک کند.
- صادق باشید؛ با فرزند خود درباره خطرات احتمالی چت‌جی‌پی‌تی صادق باشید، سعی نکنید مسائل را سطحی جلوه بدهید یا جوری نشان دهید که خطری وجود ندارد.
- نظارت بر استفاده کودک خود داشته باشید؛ برای اطمینان حاصل کردن از اینکه کودکتان به‌طور صحیح از چت جی‌پی‌تی استفاده می‌کند، مراقب باشید و نظارت مستمر بر محتوای ارائه‌شده داشته باشید، این می‌تواند شامل بررسی و وارسی کردن پیام‌ها و وب‌سایت‌های بازدیدشده توسط فرزندتان باشد.
- درباره امنیت فضای مجازی با کودک خود صحبت کنید؛ لازم است با فرزند خود دربارۀ فضای مجازی و امنیت حاکم بر آن صحبت کنید.
- محدودیت‌هایی برای استفاده از چت‌جی‌پی‌تی تعیین کنید؛ درست همانند هرگونه فعالیت آن‌لاین دیگر در فضای مجازی، محدودیت‌های زمانی برای استفاده از چت‌جی‌پی‌تی معین کنید، این مسئله جلوی اعتیاد و گذران وقت بیش از اندازه را می‌گیرد.
- گفتگو‌های فرزند خود را بازرسی کنید؛ می‌تواند فکر خوبی باشد که صحبت‌های فرزند خود را در چت‌جی‌پی‌تی بررسی کنید، بالاخص زمانی که او دارد با افراد غریبه و ناآشنا هم‌صحبت می‌شود، این چارچوب کمک می‌کند مطمئن شوید که فرزند شما توسط کسی مورد آزار قرار نمی‌گیرد و محتوای نامناسبی که شما نخواهید در اختیار او قرار نخواهد گرفت.
- از چت‌جی‌پی‌تی به‌جهت اهداف تحصیلی استفاده کنید؛ چت‌جی‌پی‌تی می‌تواند یک ابزار قابل استفاده جهت یادگیری و کمک به فرزندتان برای کمک به حل تکالیفش، یادگیری مسائل جدید یا تمرین مهارت‌های نوشتاری او باشد.
- از چت‌جی‌پی‌تی برای خلق اهداف استفاده کنید؛ شما می‌توانید با استفاده از چت‌جی‌پی‌تی به کودک خود کمک کنید تا داستان، شعر یا حتی موسیقی بنویسد.
- از چت‌جی‌پی‌تی همراه با کودک خود استفاده کنید؛ این روش هم به صمیمیت میان خود و فرزندتان کمک می‌کند و همچنین به او کمک می‌کند از چت‌جی‌پی‌تی به‌طور امن استفاده کند.
در آخر باید گفت که در موضوع فناوری‌های نوظهور نباید از نقش والدین و مربیان و معلمین غافل بود زیرا با بالا بردن سواد دیجیتالی خود، می‌توانند از خطرات احتمالی این تکنولوژی آگاه باشند و اقدامات لازم را برای ایمن نگه‌داشتن کودکان انجام دهند، در ضمن به‌عنوان مثال چت‌بات جی‌پی‌تی در عین حال که تأثیرات مخرب و منفی می‌تواند داشته باشد، می‌تواند مکانی عالی برای کاوش و یادگیری و بالا بردن سطح مهارت‌های اجتماعی و فردی کودکان باشد. یادمان باشد تکنولوژی بیشتر از آنکه ذاتاً فناورانه باشد ماهیتی اخلاقی و فرهنگی و انسانی دارد و تکنولوژی به خودی خود مخرب نیست و نحوه استفاده از آن بسیار مهم است زیرا کلان روایت دنیای ما انسان‌ها تکنولوژی است و هر روز و هر لحظه شاهد ظهور پدیده‌های جدید تکنولوژیک هستیم.
/+
