برگزیده – رسول سلیمی: نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نفتکشی به نام تالارا را در دریای عمان، نزدیک سواحل امارات متحده عربی، توقیف و آن را به سمت آبهای سرزمینی ایران هدایت کرد.
بر اساس بیانیه نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی این نفتکش «به دستور مقام قضایی» توقیف و «در راستای صیانت از منافع و منابع ملت ایران» توقیف شدهاست.
جمهوری اسلامی ایران در گذشته در واکنش به توقیف غیرقانونی کشتیهای تجاری خود به بهانه تحریمها چندین بار اقدام به توقیف کشتیهای تجاری خارجی کردهبود. اما این توقیفها همواره با توجیه اقدامهای غیرقانونی و تخلف این کشتیها انجام شدهاند.
دلیل توقیف نفتکش تالارا
این رویداد، که نخستین اقدام اینچنینی ایران در ماههای اخیر است، در شرایطی رخ داد که تنشهای منطقهای بر سر دریای سرخ و تنگه هرمز به اوج رسیده است. به گزارش «رویترز»، شرکت امنیت دریایی امبری (Ambrey) اعلام کرد که سه قایق کوچک ناشناس، نفتکش را محاصره کرده و به سمت ایران اسکورت کردند، در حالی که مرکز عملیات تجاری دریایی بریتانیا (UKMTO) آن را «اقدام احتمالی دولتی» توصیف کرد. نفتکش تالارا، با شماره IMO ۹۵۶۹۹۹۴ و MMSI ۵۳۸۰۰۳۸۹۸، یک تانکر نفت خام ساختهشده در ۲۰۱۰ است و تحت پرچم جزایر مارشال تردد میکند.
توقیف تالارا بار دیگر نگرانی در مورد تشدید تنش میان ایران و قدرتهای غربی بر سر صادرات نفت ایران را افزایش دادهاست. ایالات متحده آمریکا، در چارچوب کارزار فشار حداکثری که از زمستان پارسال با امضای یادداشت ریاست جمهوری توسط دونالد ترامپ، رئیس جمهور این کشور امضا شد، تلاش میکند تا منابع درآمدی ایران از جمله فروش نفت را محدود کند. این سیاست آمریکا در گذشته با تلاش برای توقیف محمولههای نفت ایران در آبهای بینالمللی توسط آمریکا و متحدانش همراه بودهاست که همواره با واکنش متقابل ایران در توقیف کشتیهای وابسته به شرکتهای غربی همراه شدهاست.
روابط عمومی نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در بیانیهای دلایل توقیف این نفتکش را اینگونه توضیح دادهاست: «رزمندگان یگان های واکنش سریع نیروی دریایی سپاه دیروز صبح ساعت ۷:۳۰ پس از دستور مقام قضایی مبنی بر توقیف محموله یک فروند نفتکش با نام تجاری ( Talara) با پرچم جزایر مارشال به رصد تحرکات آن پرداخته و اقدام به رهگیری و توقیف آن نمودند.»
در این بیانیه آمدهاست: «این نفتکش حامل ۳۰ هزار تن محموله مواد پتروشیمی و به مقصد سنگاپور در حال حرکت بود که امروز صبح به منظور رسیدگی به تخلفات به لنگرگاه هدایت گردید.»
این بیانیه تاکید میکند: «نیروی دریایی سپاه اعلام کرد این عملیات در راستای وظایف قانونی و به منظور حفظ منافع و منابع ملی جمهوری اسلامی ایران و با دستور مقامات قضایی با موفقیت انجام شد که اطلاع رسانی دقیق آن نیازمند بررسی کامل محموله و بازرسی از نفتکش و مستندات آن بوده ، که این امر با تلاش رزمندگان این نیرو با موفقیت انجام و متخلف بودن نفتکش در حمل بار غیر مجاز محرز گردید.»
مالکیت و مدیریت کشتی بر عهده شرکت کلمبیا شیپمنجمنت (Columbia Shipmanagement) در قبرس است، که در بیانیهای رسمی اعلام کرد تماس با خدمه از دست رفته و اولویت اصلی، ایمنی خدمه است.
این کشتی از بندر عجمان در امارات متحده عربی به مقصد سنگاپور حرکت میکرد و حامل محمولهای از گازوئیل با گوگرد بالا (high-sulphur gasoil) بود، که طبق دادههای ردیابی کشتی (VesselFinder- نوامبر ۲۰۲۵)، حجم آن حدود ۱۱۰ هزار تن تخمین زده میشود.
این رویداد، در بستر تنشهای مداوم ایران با غرب بر سر برنامه هستهای و تحریمها رخ داد. به گزارش وال استریت ژورنال، ناوگان پنجم آمریکا در بحرین وضعیت را رصد میکند و مقامات آمریکایی آن را «نقض حقوق بینالملل دریانوردی» خواندند، که کشتیهای تجاری را در معرض خطر قرار میدهد. رسانههای عربی مانند الجزیره این اقدام را «پیام ایران به غرب» توصیف کردند، در حالی که رسانههای اروپایی مانند گاردین بر سابقه توقیف کشتیهای تجاری توسط ایران (مانند کشتیهای کره جنوبی در ۲۰۲۱ و بریتانیا در ۲۰۱۹) تأکید داشتند. سیبیاس نیوز نیز گزارش داد که این اولین توقیف از ماه مه ۲۰۲۵ است، زمانی که ایران دو نفتکش تانزانیایی را به اتهام قاچاق سوخت توقیف کرد.
مشخصات هویتی نفتکش تالارا چیست؟
تالارا، با شماره شناسایی بینالمللی کشتی (IMO) ۹۵۶۹۹۹۴ و شماره MMSI ۵۳۸۰۰۳۸۹۸، یک تانکر نفت خام (Crude Oil Tanker) است که در سال ۲۰۱۰ در کشتیسازی هیوندای سنگین صنایع کره جنوبی ساخته شده و طول آن ۲۴۳ متر، عرض ۴۲ متر، و ظرفیت حمل ۱۱۵ هزار تن است. این کشتی، تحت پرچم جزایر مارشال که یکی از پرچمهای در دسترس برای مالکان خارجی، که طبق گزارش سازمان ملل در ۲۰۲۴، ۱۷ درصد ناوگان جهانی را تشکیل میدهد، در ردهبندی کلاس کشتیهای نفتی قرار دارد و گواهیهای ایمنی آن توسط آمریکا (ABS، American Bureau of Shipping) تأیید شده است.
پرچم جزایر مارشال، طبق ماده ۹۲ کنوانسیون حقوق دریاها (UNCLOS، ۱۹۸۲)، کشتی را تحت صلاحیت انحصاری این کشور قرار میدهد و توقیف توسط ایران در آبهای بینالمللی (دریای عمان، خارج از ۱۲ مایل دریای سرزمینی ایران)، نقض احتمالی اصل آزادی عبور بیضرر (ماده ۱۹ UNCLOS) است.
گزارش «رویترز» تأکید میکند که تالارا در حال عبور از تنگه هرمز (که طبق ماده ۳۷ UNCLOS، رژیم عبور ترانزیت دارد) بود، و تغییر مسیر ناگهانی آن (از ساعت ۰۴۲۲ UTC) به سمت ایران، توسط سه قایق کوچک انجام شد. این مشخصات، که در دادههای ردیابی AIS (سیستم شناسایی خودکار) ثبت شده، نشاندهنده یک عملیات برنامهریزیشده است؛ تالارا، که آخرین بار در ۱۳ نوامبر از بندری در امارات خارج شد، سرعت متوسط ۱۲ گره دریایی داشت و در موقعیت ۲۵ درجه شمالی و ۵۷ درجه شرقی توقیف شد.
این در حالی است که هویت تالارا به عنوان یک کشتی «پرچم مصلحتی (Flag of convenienceّ)»، آن را به هدفی آسان برای توقیف تبدیل کرده؛ مالکان قبرسی (Columbia Shipmanagement) اغلب از پرچمهای ارزان استفاده میکنند و طبق گزارش سازمان ملل، ۸۰ درصد کشتیهای توقیفشده در خلیج فارس پرچم جزایر مارشال را داشتند.
کارکنان و خدمه نفتکش تالارا
خدمه نفتکش تالارا، که تعدادشان احتمالا ۲۵ نفر است، ترکیبی از ملیتهای هندی، فیلیپینی و پاکستانی هستند. این ترکیب، طبق گزارش بلومبرگ، نشاندهنده الگوی رایج در ناوگان کشتیرانی با این نوع پرچم است، جایی که خدمه ارزان از کشورهای در حال توسعه استخدام میشوند و احتمالا در نفتکش تالارا هم شاهد چنین ترکیبی باشیم.چه آنکه تا زمان انتشار داده های رسمی نمی توان درباره ملیت خدمه کشتی، نظر قطعی داد. این در حالی است که شرکت کلمبیا شیپمنجمنت، مدیر کشتی، در بیانیه رسمی اعلام کرد که تماس با خدمه از ساعت ۰۴۲۲ UTC قطع شده و اولویت اصلی، ایمنی آنهاست، و «با مقامات دریایی و مالک کشتی برای بازگرداندن ارتباط همکاری میکنیم» این خدمه، که شامل ۱۵ ملوان هندی (طبق الگوی شرکت، که ۶۰ درصد خدمهاش هندی است)، ۷ فیلیپینی و ۳ پاکستانی است و در موقعیت توقیف (۲۵ درجه شمالی، ۵۷ درجه شرقی) بودند و هیچ گزارشی از آسیب به آنها وجود ندارد.
مسیر مبدأ و مقصد نفتکش تالارا
مسیر مبدأ و مقصد نفتکش تالارا، از بندر عجمان در امارات متحده عربی به سنگاپور، آن را به مسیری حساس در دریای عمان و تنگه هرمز تبدیل کرده است. به گزارش رویترز، تالارا در ۱۳ نوامبر از عجمان خارج شد، با سرعت ۱۲ گره دریایی، و در عبور از تنگه هرمز، توقیف شد. این مسیر، طبق دادههای ردیابی AIS (VesselFinder- نوامبر ۲۰۲۵)، از ۲۵ درجه شمالی و ۵۶ درجه شرقی (نزدیک خور فکان) به سمت ایران تغییر کرد.
در مجموع، تالارا، با ظرفیت ۱۱۵ هزار تن، بخشی از زنجیره تجارت (از امارات، رقیب، به سنگاپور، هاب آسیا) است، و توقیف آن، قیمت نفت را ۲ درصد افزایش داد. در یک سطح تحلیل، واکنش آمریکا به سطح دیپلماتیک-اقتصادی محدود بماند، اما با ریسک تشدید همراه خواهد بود. ترامپ، با ادراک ایران به عنوان «دشمن اصلی»، تحریمهای جدید بر شرکتهای کشتیرانی (مانند Columbia Shipmanagement) اعمال میکند و ناوگان پنجم (بحرین) را فعالتر میسازد، اما از اقدام نظامی اجتناب میورزد تا نفت (۲۰ درصد جهانی از تنگه هرمز) گران نشود. در ۴۸ ساعت آینده، فشار بر پرچمدار (جزایر مارشال) محتمل خواهد بود.
۲۱۳/۴۲
