پاسخ زیرکانه آیت الله منتظری به سوالی درباره جانشینی امام خمینی بجای شاه / رژیم ایران که شاه در راس آن قرار دارد هیچ پایگاه مردمی برایش نمانده

به گزارش خبرگزاری برگزیده، در اواخر دی ماه ۱۳۵۷ در اوج اعتصابات و اعتراضات سراسری در کشور و همزمان با خروج شاه، سه مستشرق فرانسوی، انگلیسی و ایتالیایی (که متاسفانه نام آن‌ها را نمی‌دانیم) در مصاحبه‌ای با آیت‌الله منتظری پرسش‌هایی را درباره‌ی حکومت اسلامی و نظر اسلام در امور سیاسی اجتماعی با ایشان مطرح کردند. متن این گفت‌وگو که روز پنج‌شنبه ۲۸ دی ۱۳۵۷ در روزنامه‌ی کیهان منتشر شد به این شرح بود:

انقلاب موجود ایران آیا تنها جنبه‌ی مذهبی دارد یا آن‌که یک انقلاب سیاسی می‌باشد و هدفش سرنگونی رژیم موجود و روی کار آمدن یک حکومت اسلامی است؟

اصولا در اسلام جنبه‌های مذهبی از سیاسی در مسائل اجتماعی جدا نیست و اسلام در عین توجه به مسائل معنوی و اخلاقی کاملا به مسائل اقتصادی و سیاسی توجه کرده و از این رو مسئله‌ی حکومت و اداره‌ی شئون مردم از مسائل مهم آن است و قرآن کریم حق حاکمیت را در مرحله‌ی نخست مختص خداوند و سپس انبیا و فرستادگانش دانسته و بعدا به ائمه‌ی اطهار (ع) محول شده و در زمان کنونی با مراعات ضوابط چهارگانه‌ی ذیل از بین مردم باید رهبران حکومت‌ها انتخاب شوند:

۱- اجتهاد: یعنی تخصص در شناخت مسائل اسلامی

۲- عدالت: در عمل و اجرا دستورات اسلام

۳- شجاعت: موضع‌گیری قاطع در برابر دشمنان اسلام

بنابراین هدف انقلاب ایران، تبدیل رژیم موجود که اساسا مخالف اسلام است به یک رژیمی صد درصد اسلامی بر اساس ضوابط قرآن و سنت پیامبر و ائمه‌ی اطهار (ع) که منطبق با شرایط پیشرفته‌ی عصر خود می‌باشد.

در اتوبوس از کسی شنیدم می‌گفت: «ما می‌خواهیم این شاه را ببریم و یک شاه دیگری که آیت‌الله خمینی باشد روی کار بیاوریم.» ممکن است در این باره توضیحی بفرمایید؟

مسئله این نیست که آیت‌الله خمینی بخواهند شاه بشوند، بلکه بر این اساس است که رژیم ایران که شاه در راس آن قرار دارد از درون پوسیده شده و پس از سال‌های ظلم و جنایت و زندان کردن و کشتن علما و دانشمندان و رجال سیاسی و غیره، دیگر هیچ پایگاه مردمی برایش نمانده و در هیچ جای دنیا حکومتی که پایگاه مردمی ندارد پذیرفته نیست. هم‌اکنون تمام حملات ملت مسلمان در جنبش اسلامی خود متوجه شخص شاه است و در این رابطه همه از کوچک و بزرگ که کاملا برای شما محسوس است یک شعار می‌دهند… و ابدا به اعترافات شاه و قول عدم تکرار وضع گذشته اعتنایی نمی‌کنند و همگی به دنبال یک حکومت و نظامی هستند که بر خلاف گذشته عدالت اجتماعی اساس آن باشد و از این رو خواسته‌های خود را در پیروی از علما و مراجع و خاصه شخص آیت‌الله خمینی که پیشنهاد سرنگونی رژیم موجود و روی کار آمدن جمهوری اسلامی را کرده‌اند می‌بینند و در چنین رژیمی معظم‌له، شاه نمی‌شوند بلکه با مشورت سایر علمای دین، نظارت دقیق بر اداره‌ی کشور و انتخابات آزادمردان صالح و متدین و تشکیل مجالس شوری و قوه‌ی قضایی و اجرایی خواهند کرد و اصولا «شورای فتوایی» که احیانا مطرح می‌شود دو کار را باید عملی کند: یکی به دست آوردن و اجتهاد قوانین اسلامی با رعایت شرایط مختلف و متحول زمانی و مکانی، و دیگری اجرای دقیق آن‌ها که در پرتوی قدرت حکومت اسلامی عملی خواهد شد.

بنابراین با روی کار آمدن چنین حکومتی هرگز نیازی به «شاه» و آن تشریفات افسانه‌ای دربار نخواهد بود و با موازین اسلام نیز سازگار نیست.

بیشتر بخوانید:

گزارش خبرنگار فیگارو یک هفته پیش از خروج شاه از کشور/ شاه یقین دارد که اگر بختیار را تنها بگذارد، به وسیله‌ی مذهبی‌ها جارو می‌شود

حال و هوای نوفل‌لوشاتو در ۲۶ دی ۱۳۵۷/ واکنش امام خمینی به خبر خروج شاه از کشور چه بود؟

نمایندگان دیگر به مجلس نروند

آخرین جملات فرح دیبا و شاه پیش از خروج همیشگی از کشور/ ۲۶ دی چه کسانی در فردوگاه بودند؟

در صورت روی کار آمدن یک رژیم جمهوری اسلامی آیا برنامه‌ی دیپلماسی و روابط سیاسی آن با سایر دول به‌خصوص ایالات متحده‌ی آمریکا چگونه است؟

ما روابط‌مان در چنین رژیمی با کلیه‌ی دولت‌ها و ملت‌ها حسنه خواهد بود به شرط آن‌که سیاست آن‌ها بر اساس استعمار و استثمار اقتصادی نباشد و اصولا ملت ما با هرگونه استبداد و استعمار و استثمار مخالف است و حقوق اقلیت‌ها هم مادامی که به ضوابط اسلامی ما ارج بگذارند محترم خواهد بود.

حضرتعالی برای فرزندان آینده‌ی جامعه‌ی خودتان، قرآن را بدون نیازی به کتاب‌های علمی آموزنده کافی می‌دانید؟

اصولا اسلام نه‌تنها برای فراگیری علوم گوناگونی که مورد نیاز بشر است محدودیتی به کار نبرده بلکه ضمن دستورات صریح خود توسعه‌هایی از جهات مختلف ذیل برای فراگرفتن چنین علومی را سفارش کرده:

۱- وسعت مکانی حوزه‌ی فراگیری علم «اطلبوالعلم و لو الصین» به فراگرفتن علوم همت کنید ولو با مسافرت به دورترین نقاط از جهان آن زمان باشد.

۲- وسعت از لحاظ زمان: «اطلبوالعلم من‌المهد الی‌اللحد» دانش را از گهواره تا آخرین مرحله‌ی زندگی دنبال کنید.

۳- وسعت در حالات و شرایط گوناگون: «اطلبوالعلم ولو بخوض‌اللجح و سفک اللمهج» دانش را در هر شرایطی ولو با فرو رفتن در دریاها و ریخته شدن خون باشد فراگیرید.

۴ و ۵- وسعت و عدم محدودیت از لحاظ آموزگار و فراگیرنده که منحصر به طبقه‌ی خاصی نیست و هرکسی لازم است از هرکسی که میسر است دانش فرا گیرد: «الحکمه ضاله المومن اینما وجدها اخذها» دانش و حکمت گم‌شده‌ی مومن است که نزد هرکسی یافت آن را فرا می‌گیرد، و «اطلبوالعلم فریضه‌ علی کل مسلم» طلب دانش بر هر مسلمانی لازم است.

در این‌جا مناسب است به عنوان یادآوری یک نمونه‌ی عالی حکومت اسلامی به دو جمله‌ی ذیل از حضرت امام علی (ع) یکی از رهبران راستین اسلام اشاره شود:

۱- اگر می‌خواستم از مغز گندم و عسل مصفی و پارچه‌های ابریشمی خوراک و لباس تهیه کنم می‌توانستم، ولی دور از عدل و انصاف است که رهبر یک کشور پهناور اسلامی این‌چنین در رفاه و آسایش زندگی کند و در دورترین گوشه‌ی کشور، مردمی به نان شب خود محتاج باشند.

۲- «ان الله تعالی فرض علی ائمه العدل ان یقدروا انفسهم بضعفه الناس کیلا یتبیغ بالفقیر فقره» (نهج‌البلاغه) خدا بر رهبران عادل واجب کرده که وضع زندگی خود را تا نازل‌ترین سطح زندگی مردم فقیر پایین بیاورند مبادا فقیر از فقر خود احساس رنج و ناراحتی کند و از پای درآید.

این وضع حاکم یک کشور بزرگ اسلامی است که می‌تواند برای همه و همیشه در هر شرایطی الگویی عالی باشد. اکنون مقایسه‌ی حکومت‌های روز با چنین حکومتی که ما در راه تحقق آن در این زمان متناسب با شرایط پیشرفته‌ی کنونی هستیم به عهده‌ی خود شماست.

۲۳۲۵۹