به گزارش خبرنگار فضا و نجوم خبرگزاری برگزیده های ایران، علی‌رغم اینکه سابقه پرتاب‌های فضایی در جهان به حدود ۸۰ سال می‌رسد اما تاکنون صرفاً ۹ کشور در سطح جهان موفق به پرتاب ماهواره شده‌اند که کشورمان ایران یکی از این ۹ کشور است؛ سایر کشورهای فعال در حوزه فضا، پرتاب‌های فضایی خود را از طریق این ۹ کشور و بیشتر از پایگاه‌های روسیه و آمریکا انجام داده‌اند.
در سال‌های اخیر کشورهای خاورمیانه نیز به دنبال باز کردن پنجره‌ای به فضا و توسعه صنعت فضایی خود برآمده‌اند. ایران در صدر این کشورها قرار داشته و با تکیه بر توان داخلی به موفقیت‌های زیادی در این زمینه رسیده است. در منطقه ما، کشورهای عربستان، قطر، عمان و امارات متحده عربی نیز صنعت فضایی نوپایی دارند و ساخت و پرتاب ماهوارههای خود را به دست کشورهای سرآمد در حوزه فضا انجام داده‌اند.
امارات یکی از کشورهای منطقه است که بلندپروازی‌های زیادی را در حوزه صنعت فضایی دارد و ساخت و پرتاب انواع ماهوارههای مخابراتی، سنجشی، مریخ‌نورد و… در برنامه این کشور قرار داده شده است.
نخستین اقدامات امارات در حوزه فضا از سال ۲۰۰۶ آغاز شد. در آن سال یک طرح سه ساله بین انستیتو علوم و فناوری نوین امارات (UAE Technology and Innovation Institute) و شرکت سازنده ماهواره سارتک (SaRTec) کره جنوبی جهت طراحی و پرتاب یک ماهواره دنبال شد که نتیجه آن پرتاب موفقیت‌آمیز “ماهواره دبی‌ست۱ ” (DUBAISAT1) بود.
این ماهواره سنجشی که توسط کره جنوبی ساخته شده بود از “پایگاه بایکونور روسیه” به فضا پرتاب شد. ماهواره دبی‌ست ۱، در حوزه‌های هواشناسی، نظارت بر منابع آبی و مشاهده زندگی موجودات دریایی استفاده می‌شود.
پس از این پرتاب، طرح دیگری به مدت سه سال از سال ۲۰۰۹ تعریف شد تا ماهواره‌ای بهینه‌تر نسبت به مدل قبل طراحی و ساخته شود. قرار شد تا رهبری این پروژه را دانشمندان اماراتی برعهده بگیرند و شرکت کره‌ای در نقش حامی و مشاور فناوری آن عمل کند. نتیجه این همکاری، ساخت و پرتاب ماهواره تصویربرداری “دبی‌ست۲” بود که نسبت به مدل قبلی از فناوری پیشرفته‌تری در تصویربرداری و سنجش از دور برخوردار بود.
همزمان با فعالیت‌های طراحی و ساخت ماهوارههای سنجش از دور، “شرکت یاه‌ست (YahSat)” نیز در سال ۲۰۰۶ تأسیس شد و اکنون در زمره ۱۰ شرکت برتر ماهواره‌ای فعالیت می‌کند. نخستین ماهواره مخابراتی این شرکت در سال ۲۰۱۱ از “پایگاه فضایی گویان فرانسه” پرتاب شد و با موفقیت در مدار قرار گرفت و به دنبال آن دو ماهواره دیگر نیز پرتاب شدند.
سرانجام در سال ۲۰۱۴ “آژانس ملی فضایی امارات” تحت عنوان UAESA تأسیس شد تا طرح‌ها و برنامه‌های راهبردی این کشور حوزه خلیج فارس در عرصه فضایی را تدوین، تبیین و اجرا کند. یکی از اهداف این سازمان، معرفی امارات به عنوان یک کشور پیشتاز در عرصه علوم و اکتشافات فضایی عنوان شده است.
در سال ۲۰۱۸ نیز ” ماهواره خلیفه‌ست” از طریق “پایگاه فضایی بایکونور قزاقستان” به مدار پرتاب شد تا تصاویری از فاصله ۶۱۳ کیلومتری زمین با اهداف مختلفی از جمله برای برنامه‌ریزی شهری تهیه و ارسال کند.
پس از این پرتاب‌ها که همگی از کشورهای صاحب پایگاه فضایی انجام شده، نوزدهم جولای سال ۲۰۲۰ و چند ماه بعد از آغاز پاندمی کرونا، “فضاپیمای امید” ساخت کشور آمریکا و متعلق به امارات متحده عربی از “ایستگاه فضایی ژاپن” به سمت آسمان پرتاب شد.
مأموریت اعزام فضاپیمای امید با موفقیت انجام شد و امید در مدار مریخ قرار گرفت که دستاورد بزرگی برای اماراتی‌ها بود.
تا پیش از فضاپیمای امید، اماراتی‌ها هفت ماهواره ساخت کشورهای مختلف را به فضا پرتاب کرده بودند که همگی توسط کمپانی‌های خارجی از جمله EADS اروپا، بوئینگ آمریکا و Satrec کره جنوبی ساخته شده بود.
بررسی عملکرد صنعت فضایی امارات متحده عربی نشان می‌دهد اکثر موفقیت‌های این کشور در نتیجه همکاری با کشورهای خارجی و سرمایه‌گذاری هنگفت اماراتی‌ها محقق شده است. اگرچه اماراتی‌ها توانسته‌اند در مدارات زمین ماهواره داشته باشند و در سیاره مریخ نیز کاوش کنند اما نقطه ضعف صنعت فضایی این کشور، ساخت پرتابگرها و ایجاد پایگاه فضایی برای پرتاب ماهواره است.
اماراتی‌ها تا به امروز پرتاب‌های خود را توسط کشورهای کره جنوبی، ژاپن، روسیه، آمریکا و گویان فرانسه انجام داده‌اند که این پرتاب‌ها هزینه‌های میلیارد دلاری را برای امارات در پی داشته است. این درحالی است که “پایگاه فضایی چابهار ایران” با منحصر‌به فردترین موقعیت جغرافیایی به زودی آماده پرتاب انواع ماهواره‌ها می‌شود؛ در نزدیکی کشور امارات بوده و مزیت قیمتی پرتاب، دسترسی ساده و نزدیکی این کشور به پایگاه فضایی چابهار، دسترسی دریایی و… می‌تواند پایگاه فضایی چابهار ایران را به مقصدی طلایی برای اماراتی‌ها در عرصه فضا تبدیل کند.
پایگاه فضایی چابهار که در یک موقعیت استثنایی برای پرتاب‌های فضایی قرار دارد، علاوه بر پایین بودن قیمت پرتاب، به دلیل ارتباط دریایی چابهار با کشورهای عربی، هزینه حمل و نقل آنها برای جابه‌جایی تجهیزات نیز کاهش پیدا کرده و از این نظر نیز گزینه مطلوبی به نظر می‌رسد. ارسال ماهواره از این پایگاه می‌تواند اهداف امارات و سایر کشورهای عربی در راستای توسعه صنعت فضایی این کشورها را تسریع کند.
/؛