حالا دیگر کمتر از دو هفته به آغاز بزرگترین رویداد سالانه سینمای ایران زمان باقی ماند است و عوامل فیلمهای راهیافته به جشنواره در تکاپو برای طی کردن آخرین مراحل پستولید برای رساندن آثارشان به جدول اکران فجر هستند. مدیریت این فرآیند پرفشار هم بیش از هر فرد دیگری بر دوش «تهیهکننده» است.
تهیهکننده یک فیلم، برخلاف تصور اشتباهی که در مقطعی نسبت به این جایگاه شکل گرفته بود، فراتر از ماموریت «تامین بودجه»، اصلیترین سکاندار هدایت جریان تولید یک فیلم محسوب میشود و به همین دلیل هم سیمرغ «بهترین فیلم» در هر دوره از جشنواره فجر، مانند دیگر رویدادهای معتبر سینمایی، به «تهیهکننده» تعلق میگیرد.
در فهرست ۲۲ فیلم راهیافته به بخش «سودای سیمرغ» در چهلودومین جشنواره بینالمللی فیلم فجر، هستند تهیهکنندههایی که در دورههای گذشته هم سابقه حضور در این رویداد را داشتهاند و برخی حتی در این زمینه رکورددار محسوب میشوند.
عبور از دوران «تهیهکننده-کارگردانها»؟
یکی از چالشهای دیرپای سینمای ایران که زمانی سوژه پیگیری اصحاب رسانه هم قرار میگرفت، اصرار کارگردانان سرشناس برای تکیه همزمان بر کرسی «فیلمنامهنویسی» و «تهیهکنندگی» بود. کم نیستند فیلمنامهنویسان باسابقهای که در مقطعی نسبت به این اصرار معترض بودند و فراتر از ماجرای تالیف محتوایی یک فیلم، بر مستقل بودن تخصص فیلمنامهنویسی تاکید میکردند.
در زمینه فرآیند تولید هم طبیعتا «تهیهکننده» هویت و نقشی تخصصی دارد که در دورهای کمتر به آن توجه میشد و غالب فیلمسازان سرشناس، با عنوان «تهیهکننده و کارگردان» در تیتراژ معرفی میشدند. در دورههای مختلف جشنواره فجر هم کم نبودهاند آثاری که نامی مشترک در بخش تهیهکنندگی و کارگردانی داشتند.
از میان ۲۲ فیلم راهیافته به بخش سودای سیمرغ جشنواره امسال، چهار فیلم همین شرایط را دارند؛ حسین نمازی در «شهسوار»، مرتضی آتشزمزم در «دروغهای زیبا»، داریوش یاری در «شور عاشقی» و کاوه سجادیحسینی در «نبودنت» چهار کارگردانی هستند که همزمان تهیهکنندگی آثار خود را هم برعهده داشتهاند.
بخش عمده آثار راهیافته به این رویداد اما شاهد حضور مستقل تهیهکنندگانی هستند که برخی باسابقه و برخی کار اولی محسوب میشوند. در ادامه گزارش سراغ بازخوانی کارنامه چهرههای باسابقه رفتهایم.
تهیهکنندگان رکورددار حاضر در «فجر۴۲»
در یک نگاه کلی به فهرست تهیهکنندگان حاضر در جشنواره چهلودوم فیلم فجر، علی قائممقامی، حبیب والینژاد، علی سرتیپی، علی اوجی و کامران حجازی پنج تهیهکنندهای هستند که در یک دهه اخیر سابقه حضور پررنگتری در دورههای مختلف جشنواره فجر داشتهاند.
علی قائممقامی که در این دوره از جشنواره بهصورت مشترک با فتحاله جعفری جوزانی، تهیهکنندگی فیلم «بهشت تبهکاران» به کارگردانی مسعود جعفریجوزانی را برعهده دارد تا به امروز در چهار دوره جشنواره فیلم فجر، بهعنوان تهیهکننده حضور داشته است.
«کفشهایم کو؟» در دوره سیوچهارم، «تیغ و ترمه» در دوره سیوهفتم و «پرونده باز است» در دوره چهلویکم، سه فیلم از زندهیاد کیومرث پوراحمد بودند که با تهیهکنندگی قائممقامی به جشنواره فجر رسید. این تهیهکننده «جشن دلتنگی» به کارگردانی پوریا آذربایجانی را هم در جشنواره سیوششم داشت. حالا «بهشت تبهکاران» پنجمین فیلم او در ویترین فجر محسوب میشود.
حبیب والینژاد دیگر تهیهکننده پرسابقه در جشنواره فجر امسال است که اتفاقا در همین دوره با دو فیلم مهم حاضر است. «احمد» به کارگردانی امیرعباس ربیعی و «آسمان غرب» به کارگردانی محمد عسکری، دو فیلم شاخص جشنواره امسال هستند که حبیب والینژاد تهیهکنندگی هر دو را برعهده داشته است.
والینژاد پیش از این «ایستاده در غبار» به کارگردانی محمدحسین مهدویان را در جشنواره سیوچهارم داشت. او در جشنواره سیوهشتم با دو فیلم «لباس شخصی» به کارگردانی امیرعباس ربیعی و «خروج» به کارگردانی ابراهیم حاتمیکیا حضور داشت و دو سال پیش در جشنواره چهلم هم «موقعیت مهدی» به کارگردانی هادی حجازیفر را ارائه کرد.
حبیب والینژاد با دو فیلم «احمد» و «آسمان غرب» از شانسهای شکار سیمرغ در جشنواره امسال است
دیگر چهره نامآشنا در میان تهیهکنندگان حاضر در جشنواره امسال علی سرتیپی است که تاکنون در چهار دوره، سابقه حضور در این رویداد را داشته است. فیلم «شکاف» به کارگردانی کیارش اسدیزاده در دوره سیوسوم، فیلم «سونامی» به کارگردانی میلاد صدرعاملی در دوره سیوهفتم، فیلم «ستارهبازی» به کارگردانی هاتف علیمردانی در دوره سیونهم و «شهرک» به کارگردانی علی حضرتی در دوره چهلم، چهار فیلمی بودهاند که به تهیهکنندگی سرتیپی فرصت حضور در جشنواره فجر را به دست آوردند.
سرتیپی امسال در یک همکاری کنجکاویبرانگیز، تهیهکنندگی فیلم تازه بهروز شعیبی را برعهده داشته و با «آغوش باز» به استقبال سیمرغ جشنواره چهلودوم آمده است.
علی اوجی و کامران حجازی هم دو تهیهکننده جوانتر سینما به حساب میآیند که در دوره چهلودوم قرار است سومین حضور خود در جشنواره فجر را تجربه کنند.
علی اوجی پیش از این «روزی روزگاری آبادان» به کارگردانی حمیدرضا آذرنگ را در دوره سیونهم داشت و در دوره چهلم هم دو فیلم «خائنکشی» به کارگردانی مسعود کیمیایی و «بیمادر» به کارگردانی مرتضی فاطمی را روانه پرده کرد. این تهیهکننده در دوره چهلودوم با فیلم «تابستان همان سال» به کارگردانی محمود کلاری حضور دارد.
کامران حجازی هم بعد از فیلم «مرد بازنده» به کارگردانی محمدحسین مهدویان در دوره چهلم و فیلم «کت چرمی» به کارگردانی حسین میرزامحمدی در دوره چهلویکم، امسال با فیلم «تمساح خونی» به کارگردانی جواد عزتی سومین حضور پیاپی خود در جشنواره فیلم فجر را تجربه میکند.
تهیهکنندگان پرکار در سودای یک «سیمرغ»
با نگاهی مجدد به فهرست تهیهکنندگان راهیافته به جشنواره چهلودوم فیلم فجر، این نکته هم قابلتوجه است که حبیب والینژاد تنها تهیهکننده حاضر در این فهرست است که سابقه شکار سیمرغ «بهترین فیلم» را داشته است. این تهیهکننده یک بار برای فیلم «ایستاده در غبار» ساخته محمدحسین مهدویان و یک بار برای فیلم «موقعیت مهدی» ساخته هادی حجازیفر موفق به دریافت این سیمرغ شده است و همانطور که اشاره شد امسال هم با دو فیلم مهم «احمد» و «آسمان غرب» از شانسهای اصلی دریافت این جایزه محسوب میشود.
مروریبر ویترین جوایز یک دهه گذشته جشنواره فجر حکایت از آن دارد که محسن علیاکبری، سیدجمال ساداتیان، تقی علیقلیزاده، بیتا منصوری، سید محمود رضوی، سعید ملکان، محمدحسین قاسمی، امیر بنان، محمدرضا مصباح و سید حامد حسینی تهیهکنندگان توفیقیافته در شکار سیمرغ «بهترین فیلم» بودهاند که در این دوره از جشنواره فجر غایب هستند.
از منظر تعدد حضور در جشنواره فجر، طی یک دهه گذشته هم جواد نوروزبیگی با ۱۰ فیلم، سعید سعدی با ۶ فیلم و منصور لشگری قوچانی با ۵ فیلم از تهیهکنندگان پرکار حاضر در این رویداد محسوب میشوند که در دوره چهلودوم فیلمی ندارند.
علی قائممقامی و کامران حجازی را هم میتوان تنها تهیهکنندگانی دانست که در دو دوره اخیر جشنواره فیلم فجر حضور پیاپی را تجربه میکنند.
۲۴۵۲۴۵
