پری بانوی تئاتر خالق آثاری از عطار و فرودسی تا فروغ و سهراب به خاطره‌ها پیوست/ تعظیم به هنر اصیل ایرانی؛ از پاریس تا تهران

پریسا ساسانی: پری صابری از جمله هنرمندانی است که برای ماندگار ماندن هنر و به خصوص ادبیات کلاسیک و معاصر ایران برای نسل‌های مختلف و فرزندانِ ایران تلاش بسیار کرد و آثار بسیاری را برگرفته از اشعار مولانا، فردوسی و داستان‌های اساطیری ایران را به صورت نمایشنامه روی صحنه برد و از سوی دیگر آثار ارزشمندِ ادبیات فرانسه را به فارسی ترجمه کرد و به جوانان ایرانی معرفی کرد به عنوان مثال او در دو نوبت نمایشنامه «کرگردن» نوشته اوژن یونسکو را پس از جلال آل احمد به فارسی برگرداند.

بانی تاسیس تالار مولوی در خیابان ۱۶ آذر 

پری صابری متولد فروردین ۱۳۱۱ در کرمان بود و پس از پایان دوره متوسطه برای ادامه تحصیل در رشته تئاتر و سینما به فرانسه رفت و در دوران دانشجویی خود فیلم کوتای درباره یکی از رباعیات خیام ساخت که در سال ۱۹۵۴ به عنوان بهترین فیلم دانشجویی شناخته شد. اما علاقه او به هنر نمایش انگیزه او را برای آموختن تئاتر بیشتر کرد و پس از پایان تحصیلات تکمیلی خود در این زمینه در سال ۱۳۴۴ به ایران بازگشت و فعالیت های تئاتری خود را به عنوان فعالیت‌های فوق برنامه در دانشگاه تهران آغاز کرد و بانی تاسیس تالار مولوی در خیابان ۱۶ آذر مجاور دانشگاه تهران شد.

 عضویت او در گروه تئاتر «پازارگاد» به سرپرستی زنده‌یاد حمید سمندریان و اجرای نمایشنامه «کرگردن» اوژن یونسکو با ترجمه صابری توسط سمندریان نقطه عطف کارنامه کاری این هنرمند بود. او پس از انقلاب فعالیت خود را در زمینه معرفی شاعران معاصر همچون فروغ فرخزاد، سهراب سپهری ادامه داد و نمایش«من از کجا، عشق از کجا» را درباره زندگی فروغ و «من به باغ عرفان» را درباره زندگی سهراب سپهری به روی صحنه برد.

پری صابری همچنین اجرای نمایشنامه «هفت شهر عشق» را با الهام از اشعار عطار نیشابوری، «هفت خان رستم» از فردوسی بزرگ، «رند خلوت نشینان» درباره حافظ و «باغ دلگشا» را نیز در شرح احوالات سعدی اجرا کرد . اما به گفته خودش نمایش «شمسِ پرنده» از بهترین کارهایی است که بسیار دوست‌اش داشت.

برای «شمسِ پرنده» اثری که دوست می داشت

نمایش «شمس پرنده» اولین بار در نیمه دوم سال ۱۳۷۸ با بازی محمد حاتمی در نقش مولانا و سیروس اسنقی در نقش شمس در تالار وحدت روی صحنه رفت که مورد استقبال قابل توجه و چشمگیر مخاطبان قرار گرفت. استقبال از این نمایش و جایگاهی که در کارنامه کاری پری صابری به خود اختصاص داد، باعث شد تا این کارگردان با سابقه در مقاطع زمانی دیگر هم «شمس پرنده» را روی صحنه ببرد.

یکی از ویژگی‌های پری صابری در تنظیم و کارگردانی آثارش این بود که سهم قابل توجهی برای موسیقی ایران و نمایش سازهای مختلف در نمایش‌هایش قائل بود و به همین دلیل بود که هر دو نمایش «شمس پرنده» و «اسطوره سیاوش» موسیقی، آواز و «حرکات موزون» جایگاه ویژه‌ای داشت.

«اسطوره سیاوش» زنده نگه داشتن هنر پرده‌داری  تعزیه

اما نمایش دوم «اسطوره سیاوش» اثری کاملا متفاوت بود که پری صابری سوگ سیاوش فردوسی را با بهره از نمایش های ایرانی مثل نقالی، پرده داری، شاهنامه خوانی، مرشد زورخانه و از همه مهمتر با الهام از تعزیه به صحنه برد والبته این شیوه تنظیم و روایت را نه تنها در ایران بلکه در سراسر اروپا از جمله فرانسه و ایتالیا تا آمریکا استادانه به نمایش گذاشت.

حرکات بازیگران و راه رفتن ها و دور زدن های آنها، نوحه خوانی ولحن آوازها، حرکات نمادین، نبردها آمدن نقال و یا نوازندگان به میان بازیگران و یا صدای سازهای کوبه ای که فضا را پر می کرد، همه الهام گرفته ازتعزیه بود که خانم صابری در گفتگو با رسانه‌های مختلف بر این نکته تاکید کرده بود که به هنر تعزیه علاقه ویژه‎‌ای داشت.

محمد حاتمی بازیگر نقش مولانا در نشست خبری «شمس پرنده گفته بود که با وجود اینکه ۱۶ سال نقش مولانا را بازی کرده اما با نمایش «شمس پرنده» و نقش مولانا در این اجرا ارتباط خاصی داردو این نقش جایگاه ویژه‌ای در زندگی او دارد.

پری صابری کارگردان سرشناس تئاتر و خالق نمایش‌های ماندگار بعد از ۸۹ سال عمر پر برکت در عرصه هنر و پس از مدت‌ها مبارزه با بیماری عصر روز ۲۰ شهریور درگذشت. یادش گرامی و نام‌اش جاوید.

۲۴۳۵۷