ارز چندنرخی یکی از آسیب‌های جدی اقتصاد ایران است و تا زمانی که در کشور با پدیده ارز چند نرخی مواجه باشیم، تکلیف تولیدکننده و پیشران‌های اقتصادی مشخص نخواهد بود.
دولت‌ها در همه جای دنیا به واحدهای تولیدی موفقی که به امر صادرات مشغول باشند، امتیازات متعددی اهدا می‌کنند اما در ایران، تولیدکنندگان نه تنها از سوی دولت حمایت نمی‌شوند بلکه با هزار و یک معضل دست و پنجه نرم کرده و باید عوارض پرداخت کنند!
حدود ۵ سال پیش سامانه ای به نام نیما در کشور شکل گرفت تا خریداران و فروشندگان ارزها بتوانند در آن ارز را میان خود معامله کنند. در واقع صادرکنندگان، ارز حاصل از صادرات را به سامانه نیما تحویل می دهند تا واردکنندگان بتوانند ارز مورد نیاز برای واردات را از این محل تامین کنند اما رفته رفته مشخص شد که این سامانه تنها سبب متضرر شدن صادرکنندگان شده است.
صادرکننده باید ارز حاصل از فروش خود را ۱۵ الی ۲۰ درصد زیر قیمت بازار به این سامانه تزریق کند. در پی این سیاست غلط، میزان صادرات رفته رفته در کشور کاهش یافت و در عوض انگیزه واردات با توجه به فاصله چشمگیر نرخ ارز رسمی با بازار آزاد افزایش یافت.
ما با اعمال سیاست های این‌چنینی عملا افراد را تشویق می کنیم تا با واردات کالا، ارز را از کشور خارج کنند. در حقیقت دولت و بانک مرکزی با به‌وجود آوردن بستری که سبب ایجاد فاصله قیمتی میان نرخ رسمی ارز با نرخ در بازار آزاد می‌شود، زمینه بروز فساد را فراهم می‌کند.
براساس علم اقتصاد، ایجاد نظام چندنرخی ارز فسادزا و تورم‌زا بوده و زمینه بروز تخلفات بسیاری را فراهم می‌کند.
طبیعتا یکی از مواردی که این روزها قدرت رقابت از تولیدکنندگان را گرفته و وارد کنندگان را بیش از هر زمانی قدرتمند کرده است، موضوع مابه التفاوت نرخ ارز است، بنابراین ضروری است دولت هرچه سریعتر برای جلوگیری از فساد و رانت، تکلیف نرخ ارز را روشن کند.
* تحلیلگر بازار ارز
۲۲۳۲۲۵