یکی از سوالاتی که با دیدن پاسپورت ما ایرانی‌ها و عرب‌ها معمولا در ادارات خارج کشور می‌پرسند این است که: چرا نام مادرتان در گذرنامه درج نشده است؟! ما هم پاسخی نداریم جز آن‌که بگوییم جز در شناسنامه ما ایرانی‌ها چیزی به نام مادر نداریم، روی قبرهای‌مان، در قباله ازدواج، موقع بستری شدن در بیمارستان. و بسیاری جاهای دیگر گویی ما مادر نداشته و نداریم.
کسی می‌داند چرا؟ آیا وحی منزل است که نباید نام مادر در گذرنامه و سایر جاها درج شود؟ آیا اشکال شرعی دارد؟ آیا بهتر نیست این نقص رفع شود؟ آیا حاکمیت، دولت و نیروی انتظامی نمی‌تواند با درج نام مادر کنار نام پدر، هم به مادرها احترام بگذارد و هویت ببخشد، هم از ادامه یک اشتباه تاریخی اجتناب کند؟
عدم درج نام مادر در گذرنامه می‌تواند مشکلات و چالش‌های متعددی به همراه داشته باشد. عدم وجود نام مادر ممکن است در موارد قانونی مانند وراثت، تقسیم اموال و مسائل خانوادگی مشکلاتی ایجاد کند. در برخی کشورها عدم درج نام مادر ممکن است منجر به مشکلاتی در عبور و مرور از مرزها و کنترل‌های امنیتی شود. ممکن است در مواقعی که اثبات هویت یا نسبت خانوادگی لازم باشد، عدم وجود نام مادر مشکلاتی ایجاد کند.
با نادیده گرفتن جایگاه اجتماعی زنان و مادران ممکن است آن‌ها در تعاملات اجتماعی آسیب ببینند. امیدوارم متولیان امر برای رفع این نقیصه اقدام کنند.
*اپیدمیولوژیست و استاد دانشگاه
۲۳۳۲۳۳