کج‌سلیقگی‌ مدیران فرهنگی نوجوانان را از مسجد فراری کرد

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری برگزیده های ایران، نشست رسانه‌ای پانزدهمین جشنواره سراسری تئاتر مردمی «بچه‌های مسجد» صبح امروز با حضور کوروش زارعی مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری و سیدمصطفی موتورچی دبیر این جشنواره در سالن طاهره صفارزاده حوزه هنری برگزار شد.

زارعی با اشاره به برگزاری این جشنواره در شهر یزد گفت: شعار این جشنواره «خانه هنرم مسجدم» است؛ ما از ۴ سال پیش که سیزدهمین جشنواره را در قزوین برگزار کردیم به این نتیجه رسیدیم که جشنواره تئاتر بچه‌های مسجد نیازمند بازنگری است و باید سند تحول و چشم‌اندازی برای آن طراحی شود. به همین دلیل، به مدت سه سال جشنواره را تعطیل کردیم و چشم انداز ۹ ساله تئاتر مسجد را طراحی کردیم که مبنای برگزاری رویداد ۲-۳ سال اخیر نیز همین چشم انداز است.

زارعی تاکید کرد: اکنون در سال چهارم این چشم‌انداز هستیم و فکر می‌کنیم بعد از ۴ سال کار زیربنایی توانستیم به نقطه خوبی برسیم. بچه‌های مسجد از سراسر ایران در این رویداد حضور دارند و انگیزه خوبی در بین آنان ایجاد شده است. آنها به شکوفایی رسیدند و فکر می‌کنم خروجی خوبی خواهند داشت.

مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری با اشاره به برگزاری دوره‌های تخصصی کارگردانی تئاتر گفت: سال گذشته در مشهد دوره پیشرفته کارگردانی تئاتر را برگزار کردیم. قرار است خروجی‌های این دوره طرح‌های خود را ارائه بدهند و اگر تایید شود، بودجه ساخت نمایش دریافت خواهند کرد. با این کار کارگردانان جدیدی را در عرصه هنرهای نمایشی وارد کار خواهیم کرد که حتما انرژی جدیدی خواهند بود.

او درباره طراحی چشم‌انداز ۹ ساله بچه‌های مسجد توضیح داد: این کار برای این بود که بچه‌ها را به رشد خوبی برسانیم تا در جشنواره‌های معتبر دیگر تئاتر مثل جشنواره‌های مقاومت، ایثار و حتی بین‌المللی فجر حضور پیدا کنند و کارهایشان دیده شود. جشنواره تئاتر بچه‌های مسجد امسال خروجی بیش از ۸۰۰ گروه نمایشی از سراسر کشور است که ۲۰۰ تای آنها روستایی هستند. هدف ما در چشم انداز این است که تئاتر را به روستاها بکشانیم و از این طریق استعدادیابی کنیم. اکنون ۳-۴ گروه برگزیده که در یزد حضور دارند، روستایی‌اند و حتما هنرشان به جامعه تئاتر کشور معرفی خواهد شد.

سید مصطفی موتورچی دبیر جشنواره تئاتر بچه‌های مسجد در بخش دیگری از این نشست خبری گفت: پانزدهمین جشنواره تئاتر مسجد در شرایطی برگزار خواهد شد که فراخوانی منحصرا برای جشنواره امسال صادر نشده است. دلیل این موضوع این است که در ۳ سال گذشته رویدادهای تولیدی متعددی در دفاتر مساجد سراسر کشور با عنوان «محرابیان» برگزار شده و جشنواره امسال محلی برای نمایش نیروهای تربیت شده از طریق همین رویداد است.

وی ادامه داد: در این رویداد، نوجوانان علاقه‌مند به تئاتر در قالب یک گروه کار خود را از مساجد محله‌شان شروع می‌کردند و آرام آرام به رویدادهای استانی می‌رسیدند. در نهایت، با رقابت این گروه‌ها و معرفی برگزیدگان، ۳ اثر به عنوان برگزیده هر روستا معرفی می‌شدند. این رویداد به مدت دو سال برگزار شد و هر استان تاکنون ۶ گروه برتر معرفی کرده است. این نمایش‌ها در ابتدا به صورت غیرحضوری بازبینی شدند و ۴۲ اثر به بازبینی حضوری رسیدند. در اواسط فروردین ماه نیز بازبینی‌های حضوری انجام شد و در نهایت به ۱۴ نمایش رسیدیم که از روزهای ۱۸ تا ۲۰ اردیبهشت ماه در بافق یزد به نمایش درمی‌آیند.

موتورچی با تاکید بر پیش زمینه‌های کار هنری در مساجد گفت: معتقدیم تربیت مربی، پیش زمینه کار هنری در مساجد است. به همین دلیل، همزمان با رویداد تولیدی محرابیان، سلسله دوره‌های تربیت مربی هم برگزار شد و مربیان هر استان و استان‌های همجوار گرد هم آمدند. سه سال پیش با ۲۰۰ مربی کار خود را آغاز کردیم و اکنون به ۸۰۰ مربی رسیده‌ایم که به معنای ۸۰۰ گروه است. علاوه براین، پیش زمینه دیگر، توجه به نمایشنامه مناسب جهت اجرا در مساجد است. در اجرای تئاتر در مساجد باید به پارامترهایی مثل تک جنسیتی بودن، زمان نمایش، مخاطب خاص آن و …. توجه داشت. بر همین اساس، تاکنون سه دوره نمایشنامه نویسی «گلدسته‌ها» برگزار شده است که  خروجی آن ۱۵۰ نمایشنامه مسجدی است. باید تاکید کنم تمام ۱۴ گروهی که در جشنواره امسال حضور دارند، همه این مراحل را پشت سر گذاشته‌اند.

وی داوران این دوره از جشنواره را معرفی کرد و گفت: خانم‌ها اعظم بروجردی، الهام چرخنده و وفا طرفه داوران این دوره از جشنواره تئاتر بچه‌های مسجد هستند.

کوروش زارعی در بخش دیگری از صحبت های خود گفت: در جشنواره بچه‌های مسجد، آن چیزی که در دستور کار خودمان قرار دادیم، «گروه محوری» است. عمده جشنواره‌ها رویکردهای فردگرایی دارند اما ما اصل و اساس کار این جشنواره را بر گروه بودن بچه‌ها قرار دادیم. بر همین اساس نیز جایزه‌های ارزشمند جشنواره به گروه‌ها تعلق می‌گیرد. با این کار می‌خواهیم به بچه‌ها یاد بدهیم که تئاتر کار فردی نیست و گروهی است و اگر بتوانید گروه موفقی داشته باشید تئاتر بهتری روی صحنه خواهید برد.‌

وی درباره جایزه ویژه این جشنواره گفت: جایزه ویژه جشنواره جایزه ویژه فرج الله سلحشور است؛ هنرمند نام آشنایی که فعالیت هنری خود را از مسجد شروع کرد. این جایزه از این پس در جشنواره خواهد بود و به یک گروه برتر که اجرای‌ خوبی از نظر ساختاری داشته باشند و مسجدی باشند و در دوره‌‌های ما حضور پیدا کرده باشند اهدا می‌شود.

زارعی درباره انتخاب داوران زن در جشنواره امسال نیز گفت: هدف این بود تا جایگاهی برای داوران زن قایل شویم و از هنرمندانی که با تجربه و تحصیل کرده هستند استفاده کنیم. نمی‌شود که داوران جشنواره همیشه مردان باشند، در حالی که زنان هنرمند ما نیز از توانمندی‌های بسیار خوبی برخوردار هستند.

او درباره جزییات مراسم افتتاحیه و اختتامیه نیز بیان کرد: مراسم افتتاحیه را در کنار مزار شهدای گمنام شهر بافق برگزار خواهیم کرد و اجراها و مراسم اختتامیه نیز در امامزاده عبدالله است.‌ این مکان محل برگزاری مسابقه برای نمایش در برابر دیدگان داوران است و هر گروه بعد از این اجرا ۳ اجرای دیگر نیز در مساجد شهر یزد و بافق خواهد داشت.

موتورچی درباره جوایز جشنواره نیز توضیح داد و گفت: در بخش بازیگری، از ۷ نفر از بازیگران زن و آقا برتر تقدیر می‌کنم و رتبه بندی نخواهیم داشت. ما همیشه گفته‌ایم که در این جشنواره گروه محوری مهم است و به همین دلیل ۵ جایزه گروهی با رویکردهای مختلف می‌دهیم. علاوه براین، دو مراسم  پاسداشت خواهیم داشت. جایزه کارگردانی و تولیدات بصری نیز خواهیم داشت. باید اشاره کنم که در مجموع نزدیک به ۳۰۰ میلیون جایزه می‌دهیم که جایزه ۵ گروه برتر و جایزه فرج الله سلحشور بیشترین مقدار را به خود اختصاص داده است. براین اساس، هرکدام از گروه‌های برگزیده ۱۰ میلیون و گروه برگزیده جایزه سلحشور نیز ۲۰ میلیون تومان هدیه دریافت خواهند کرد.

زارعی در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران مبنی بر اینکه آیا اجرای نمایش در مسجد کیفیت اجرا در سالن را دارد یا خیر، گفت: بگذارید سوالی را مطرح کنم و آنهم این است که آیا اجرای  تئاتر‌ در گاراژ یا پارکینگ به اندازه اجرا در یک سالن همراه با نورپردازی کیفیت دارد؟ پاسخ منفی است اما فراموش نکنید که در اروپا و آمریکا، اجرای نمایش در کارخانه‌های متروکه و گاراژها نیز برگزار می‌شود. جشنواره بچه‌های مسجد یک جشنواره محیطی است و سالهاست که در همه دنیا تئاترهای محیطی برگزار می‌شود. بنابراین اجرای نمایش در مساجد شوآف نیست. این جشنواره شکلی از تئاتر خلاق است و به گروه یاد می‌دهد که می‌توان یک نمایش را بدون نورپردازی و لباس‌های آن چندانی برگزار کرد. بنده معتقدم اگر گروهی بتواند با همین امکانات کم با مخاطب ارتباط برقرار کند و در دل اجرای خود مفاهیم مورد نظرش را آموزش بدهد موفق است. ما بچه‌ها را با دست خالی بار می‌آوریم تا اگر روزی به تالار وحدت رفت بداند دستاوردش از کجا بوده است.

مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری در واکنش به صحبت یکی از خبرنگاران مبنی بر فاصله گرفتن مساجد از اجرای برنامه‌های فرهنگی در سالیان اخیر گفت: به نظرم این موضوع تحت تاثیر کج سلیقگی مدیران فرهنگی و از سویی دیگر کج سلیقگی در هیئت امنا مساجد رخ داده است. فراموش نکنید که دوره اول جشنواره بچه‌های مسجد را در سال ۱۳۷۴ برگزار کردیم اما بی تدبیری و مسیر غلط فرهنگی این جشنواره را به مدت دو دهه تعطیل کرد. این جشنواره به جایی رسیده بود که سومین جشنواره معتبر تئاتر کشور بود اما تعطیل شد. یکی از دلایلی که نوجوانان ما از مسجد فراری شدند به خاطر کج سلیقگی‌هایی است که در مسجد رخ می‌دهد و بچه‌ها را از مسجد رانده می‌شوند. اگر تاکیدات موکد رهبر انقلاب در سال‌های اخیر نبود وضعیت بدتر بود. شاید یکی از دلایلی که باعث شد در سال‌های اخیر ضربه‌های فرهنگی از سوی نوجوانان بخوریم به این دلیل است که بچه‌ها از مسجد رانده شدند. ما می‌خواهیم به بهانه تئاتر و فعالیت‌های هنری دوباره پایشان را به مساجد باز کنیم.

/