کدام بالگردهای پیشرفته روسی به ایران می آیند؟

به گزارش خبرگزاری برگزیده های ایران، بالگرد کاموف ۵۲ تمساح (Kamov Ka-52 Alligator)، یک بالگرد تهاجمی چندمنظوره با امکان انجام عملیات در روز و شب و تمام شرایط آب و هوایی علیه اهداف زمینی زرهی و غیر زرهی و اهداف هوایی با سرعت کم است. این بالگرد توسط شرکت روسی Kamov طراحی شده و در ناتو با نام Hokum B شناخته می‌شود. کاموف ۵۲ در واقع نسخه ارتقاء یافته‌ و دو سرنشینه کاموف ۵۰ است که توسط شرکت کاموف طراحی و توسعه یافته است.

توسعه این بالگرد از سال ۱۹۹۶ آغاز و اولین پرواز در ژوئن ۱۹۹۷ با موفقیت انجام شد. تولید رسمی کاموف ۵۲ نیز از سال ۲۰۰۸ در کارخانه Progress Arsenyev واقع در منطقه Primorye روسیه آغاز شد. تولید محدود این بالگرد باعث شده است که تا سال ۲۰۲۰ تنها ۱۲۷ واحد (هر واحد بین ۱۰ تا ۱۳ فروند) از این بالگرد وارد خدمت در ناوگان هوایی روسیه شود.

کاموف ۵۲ نسبت به کاموف ۵۰ دارای دماغه پهن‌تر و بدنه بلندتر است و از لحاظ ظاهری بسیار به یکدیگر شبیه‌اند. اشتراک بدنه، اجزا و قطعات مورد استفاده و سیستم‌های این دو بالگرد حدود ۸۵٪ درصد است. طول این بالگرد ۱۵/۸ متر، ارتفاع ۴/۹۳ متر و قطر روتور اصلی ۱۴/۵ متر است. حداکثر وزن برخاست این بالگرد نیز ۱۲/۲۰۰ کیلوگرم است.

بالگرد Ka-52 توانایی انجام طیف گسترده‌ای از ماموریت‌ها مانند حمله به خودروهای زرهی و غیر زرهی، حمله به اهداف هوایی با سرعت کم، حمله به نیروهای پیاده دشمن در خط مقدم و در عمق تاکتیکی دشمن، تهیه پشتیبانی آتش برای نیروها در خطوط مقدم، پروازهای گشتی معمول و اسکورت کاروان‌های نظامی و … را دارد. همچنین کاموف ۵۲ قابلیت به‌کارگیری به‌عنوان یک سکوی مراقبت و پست فرماندهی هوایی برای گروهی از هلیکوپترهای تهاجمی را دارا می‌باشد.

بالگرد کاموف-۵۲ دارای قابلیت‌های منحصر به فرد در زمینه مانور و چالاکی است و به‌عنوان یکی از مانورپذیرترین بالگردهای جهان شناخته می‌شود. این مانورپذیری بالا از دو روتور اصلی کواکسیال ضد چرخش (پروانه‌های هم‌محور) آن به‌دست می‌آید. سیستم کواکسیال، از دو ردیف پره کامپوزیتی بر روی هم که خلاف یکدیگر می‌چرخند تشکیل شده است که باعث از بین رفتن لرزش و چرخش دم می‌شود و دیگر نیازی به روتور و پره در بخش دم نیست. به صورت کلی در بالگردهای معمولی برای ایجاد تعادل، روتور در بخش دم، نیرویی بر خلاف چرخش پره‌های اصلی بالگرد ایجاد می‌کند تا بدین ترتیب تعادل بالگرد حفظ شده و از چرخش‌ بالگرد به دور خود جلوگیری کند.
استفاده از سیستم کواکسیال در کاموف ۵۰ و ۵۲ باعث افزایش چشم‌گیر ثبات و مانورپذیری این بالگردها شده است؛ موضوعی که برای یک بالگرد تهاجمی بسیار ضروری و مهم است. سرعت چرخش بالا و تغییر وضعیت سریع، انجام مانورهای نظامی مانند چرخش مسطح (Flat turns)، حرکت به پهلو در سرعت‌های بالا (Side ways) که هواگردهای محدودی قابلیت این کار را دارند و سر خوردن عمیق بر روی هدف با زاویه گام بالای ۳۰ یا ۳۵ درجه از دیگر قابلیت‌هایی این بالگرد به‌شدت مانورپذیر است.

بالگرد کاموف در جنگ‌های بسیاری حضور داشته و تاکنون بقاپذیری بسیار خوبی از خود نشان داده است. در جنگ اوکراین مواردی وجود دارد که کاموف ۵۲ مورد اصابت دشمن قرار گرفته اما توانسته به راه خود ادامه دهد و یا در موارد بسیاری که بالگرد سرنگون شده است، خلبانان بالگرد نجات پیدا کرده‌اند. یکی از دلایل بقا در میدان نبرد برای این بالگرد، وجود روتور ضد چرخش است که بالاتر در مورد نحوه کار آن توضیح داده شد. در بالگردهای معمول، روتور در بخش دم به‌عنوان تثبیت کننده ایفای نقش می‌کند اما به شدت آسیب پذیر است و در صورت اصابت، تعادل بالگرد از بین خواهد رفت. حذف روتور در بخش دم در بالگرد کاموف و استفاده از روتور ضد چرخش، این مشکل را مرتفع کرده و در صورت آسیب در بخش دم، بالگرد کاموف هنوز قادر به انجام حرکت است. از دیگر دلایل بقاپذیری کاموف می‌توان به امکان پرواز با یک موتور نیز اشاره کرد.

بخش موتور:

بالگرد Ka-52 از دو موتور توربوشفت Klimov VK-2500 استفاده می‌کند. شایان ذکر است، این موتور از روی موتور TV3-117 که بر روی بالگرد کاموف ۵۰ مورد استفاده قرار می‌گیرد، توسعه یافته است. موتور VK-2500 دارای سه نوع مختلف است که نمونه اول دارای قدرت ۲۰۰۰ اسب بخار، نمونه دوم دارای ۲۲۰۰ اسب بخار و نمونه سوم دارای ۲۴۰۰ اسب بخار قدرت است. همچنین نمونه‌ای دیگری از این موتور وجود دارد که با نام VK-2500P شناخته می‌شود و دارای ۲۵۰۰ اسب بخار قدرت است. نکته جالب درباره این موتورها این است که دارای حالت قدرت اضطراری با توان ۲۷۰۰ اسب بخار می‌باشند. این قابلیت در صورت خرابی یکی از موتورها مورد استفاده قرار می‌گیرد و ایمنی پرواز را در شرایط اضطراری به میزان قابل توجهی بهبود می‌بخشد.

بالگرد میل ۲۸ دیگر بالگرد روسی است که احتمال می‌رود به ایران وارد شود؛ میل ام‌آی-۲۸ یک بالگرد جنگنده روسی جهت مقابله با اهداف زمینی زره‌پوش و اهداف هوایی کم‌سرعت در روز و شب و تمام وضعیت‌های آب‌وهوایی است. این بالگرد ۵ پره مجهز به دو موتور توربوشفت با قدرت ۲۲۰۰ اسب بخار است.

کار بر روی طراحی میل ام‌آی-۲۸ در سال ۱۹۸۰ آغاز شد و اولین پیش‌نمونه آن در نوامبر ۱۹۸۱ به پرواز درآمد. در سال ۲۰۰۶ اولین فروند از آن به نیروی هوایی روسیه تحویل داده شد.

میل-۲۸ در پاسخ به نیازهای شوروی به نسل جدیدی از بالگردهای پیشرفته با کارایی عملیاتی و قابلیت بقای رزمگاهی زیاد طرحی و ساخته شد. این بالگرد مانند بسیاری از بالگردهای جهان از طرحی متعارف شامل استفاده از یک پروانه اصلی و ملخ تثبیت دُمی بهره می‌گیرد. این بالگرد دارای دو خدمه (خلبان و متصدی جنگ‌افزار) است که به صورت پشت سر هم در کابین پله‌ای (افسر جنگ‌افزار در صندلی جلو و خلبان در کابین پشت و بالاتر از او) مستقر می‌شوند. بر خلاف میل-۲۴ کنترل‌های پروازی تنها در اختیار خلبان میل-۲۸ است.

برای افزایش توانایی بقای رزمی این بالگرد نسبت به نسل پیش از خود و تأمین امنیت خدمه پروازی، آن‌ها در کابین‌های زرهپوش تیتانیمی تقویت شده با صفحات سرامیکی به صورت جدا از یکدیگر مستقر می‌شوند. این پیکره‌بندی توانایی تحمل صدمات ناشی از اصابت گلوله‌های ۱۲/۷ میلی‌متری را داراست. پنجره جلو کابین خدمه به شیشه‌های ضدگلوله با ضخامت ۴۲ میلی‌متر مجهز است که می‌توانند در برابر برخورد گلوله‌های ۱۲/۷ میلی‌متری دوام بیاورند در حالی‌که شیشه‌های پهلویی با ضخامت ۲۲ میلی‌متر توان تحمل برخورد گلوله‌های ۷/۶۲ میلی‌متری را دارند.

کابین این باگرد مجهز به صندلی‌های جاذب ضربه «پامیر-کِی» (Pamir-K) به همراه ارابه فرود نیرومند و دریچه‌های کابین، بالچه‌ها و پروانه اصلی قابل پرتاب است. این ترکیب می‌تواند زنده ماندن خدمه را در سقوط با سرعت عمودی ۱۲ متر بر ثانیه تضمین کرده و ضربه فرود را از میزان مرگ‌آور ۶۰–۵۸ «جی» به ۱۲ جی کاهش می‌دهد.

این بالگرد مجهز به یک پروانه اصلی ۵ پره و ملخ دُمی است. جنس پره‌های اصلی از مواد کامپوزیت با سر تیتانیومی است گفته شده که می‌تواند برخورد گلوله‌های ۳۰ میلی‌متری را تحمل کند. ملخ دمی ۴ پره با زاویه ۳۵ و ۱۴۵ و به شکل حرف لاتین X است که باعث کاهش صدا می‌شود.

جنگ‌افزار ثابت سازمانی میل-۲۸، یک قبضه توپ ۳۰ میلی‌متری «شیپونوف ۲اِی۴۲» با ۳۰۰ تیر فشنگ است. این توپ که در زیر دماغه نصب شده در اصل یک جنگ‌افزار پیاده‌نظام است که بر روی نفربرهای زرهی «بی‌ام‌پی-۲» نصب شده‌است. این جنگ‌افزار دارای دو نواخت تیر است، نواخت تیر ۲۰۰ تیر در هر دقیقه و ۵۵۰ تیر در دقیقه که برد آن بر اهداف زمینی ۱۵۰۰ متر و علیه اهداف هوایی ۲۵۰۰ متر است که گلوله‌ها شامل گلوله‌هایی با انفجار زیاد برای استفاده علیه نفرات و گلوله‌های ضدزره است. فشنگ‌ها در دو غلاف جعبه‌ای شکل (هر کدام ۱۵۰ تیر) که در دو سوی توپ نصب شده‌اند قرار دارند و با حرکات افقی و عمودی توپ حرکت می‌کنند. توپ به همراه جعبه فشنگ‌ها قادر به چرخش ۱۱۰ درجه‌ای به هر طرف، ۱۳ درجه به بالا و و ۴۰ درجه به پایین است.

میل -۲۸ دارای دو بالچه کوتاه هر یک با ۲ آویزگاه حمل سلاح است که در دو سوی بدنه در زیر محفظه موتورها نصب شده‌اند. هر یک از این آویزگاه‌ها توانایی حمل تا ۴۸۰ کیلوگرم بار را دارد که معمولاً شامل ۲ مجموعه موشک‌های ضدتانک لوله پرتاب هدایت‌شونده رادیویی «۹ ام ۱۱۴ اِشتورم» (9M 114 shtrtum) (کد ناتو: اِی تی-۶ اسپایرال) یا «۹ ام اَتکا» (9M 120 Atka) (کد ناتو: «ای تی-۹ اسپایرال-۲) است. موشک «اَتکا -وی» جنگ‌افزار اصلی ضد زره میل-۲۸ و به ویژه مدل «اِن» است. بیشینه برد این موشک با سامانه هدایت رادیویی فرمان در خط دید ۵٬۸ کیلومتر و مجهز به سر جنگی متوالی است. توان نفوذ آن ۵۸۰ میلی‌متر در زره فولادی پس از غلبه بر زره واکنشی انفجاری است.

جنگ‌افزار هدایت‌ناپذیر میل-۲۸ شامل انواع گوناگونی از راکت‌های ۷۰، ۸۰، ۱۲۲ میلی‌متری و غلاف توپ «یوپی‌کِی-۲۳–۲۸» شامل یک توپ دو لول ۲۳ میلی‌متری به همراه ۲۵۰ تیر فشنگ است که همگی در آویزگاه‌های زیر بال حمل می‌شوند. دیگر جنگ‌افزارهای قابل حمل این بالگرد عبارت‌اند از: غلاف مین پخش‌کن «کِی‌ام‌جی یو-۲» و موشک‌های هوابه‌هوای «۹ کی-۳۱۰» و «۹ ام-۳۹ ایگلا». معمولاً تا ۸ موشک هوا به هوا را می‌توان در ۴ پرتابگر دوتایی برای کاربرد بر ضد بالگردها و هواپیماهای بدون سرنشین حمل کرد. در نوک هر بالچه، یک غلاف حاوی پرتابگرهای شراره (چف) با امکان حمل گیرنده‌های اخطار امواج راداری و لیزری می‌توان نصب شود.

۲۲۷۲۲۷