به گزارش روز شنبه گروه علم و آموزش برگزیده های ایران از پایگاه خبری ساینس، اختلال دوقطبی یک اختلال خلقی است که مهم ترین مشخصه آن، نداشتن تعادل در رفتار و احساسات بیمار است. تغییرات خلق و خو، میزان انرژی و سطح توانایی فرد مهم ترین مشخصه این بیماری است و بیمار شرایط روحی مشخصی و پایداری ندارد.
افراد مبتلا به این عارضه گاهی بسیار پر انرژی هستند و به سرعت تغییر حالت می‌دهند و به افرادی بی حوصله و بد اخلاق تبدیل می‌شوند. افسردگی، صحبت کردن سریع، واکنش های سریع و بدون فکر و کم‌خوابی از مهم ترین علایم این بیماری به شمار می‌آیند. محققان هنوز درک درستی از این بیماری ندارند و علت اینکه برخی از بیماران به درمان خوب پاسخ می‌دهند و دیگران این چنین نیستند را نمی‌دانند.
لیتیوم از سال ۱۹۴۹ میلادی یک پایه اصلی برای درمان اختلال دو قطبی بوده است. محققان آمریکایی به تازگی موفق به ابداع روشی شده‌اند که قادر به تصویربرداری از لیتیوم در سلول‌های زنده است. نتایج نشان می‌دهد میزان تجمع لیتیوم در نورون‌های بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی بسیار بیشتر از افرادی است که به این عارضه مبتلا نیستند.
داروهای مبتنی بر لیتیوم سال هاست که به عنوان تثبیت‌کننده خلق و خو در بیماران تجویز می‌شود؛ ولی بر اساس آمار فقط حدود یک سوم از بیماران به درمان پاسخ می‌دهند و محققان هنوز دلیل این امر را نمی‌دانند.
یک دلیل می‌تواند این باشد که این دارو محدوده درمانی موثر کوچکی دارد؛ یعنی اگر سطح لیتیوم سرم خونی بیماری کمتر از یک حد مشخص باشد، درمان موثر نخواهد بود و اگر بیش از میزان مشخصی باشد، عوارض جانبی جدی دارد.
توانایی اندازه‌گیری غلظت لیتیوم در نورون‌های بیمار به طور مستقیم یک روش موثر برای درمان و تجویز دز بهینه دارو است.
به این منظور محققان یک روش تصویربرداری از لیتیوم ارائه کردند که می‌تواند میزان لیتیوم را در سلول‌های عصبی اندازه‌گیری کند. در این روش از یک آنزیم DNA استفاده می‌شود که رهاسازی یک مولکول فلوروسنت از پویشگر (probe) اسید ریبونوکلیئیک را کاتالیز می‌کند و در صورت وجود لیتیوم، تولید سیگنال می‌کند. با استفاده از این روش می‌توان وجود لیتیوم و اثرگذاری دارو را با دقت بالا بررسی کرد.
تشخیص سریع و دقیق مهمترین قدم در بهبودی بیماران مبتلا به اختلال دو قطبی است که با استفاده از این روش امکان پذیر می شود.
نتایج این مطالعه در نشریه ACS Central Science منتشر شده است.