تینا مزدکی_دریاچه وان با مساحتی حدود ۳,۱۰۰ کیلومتر مربع (۱,۲۰۰ مایل مربع)، بزرگترین دریاچه ترکیه محسوب میشود. سطح آن در ارتفاع ۱,۶۴۰ متری (۵,۳۸۰ فوت) از سطح دریا قرار دارد و pH آن حدود ۱۰ است که بسیار قلیایی محسوب میشود.
عکس بالا بخشی از دریاچه وان در اطراف شهر ارچیس را نشان میدهد که در امتداد ساحل شمالی دریاچه واقع شده است. چرخشهای موجود در تصویر شباهت زیادی به اشکالی دارند که در هنگام شکوفایی جلبکی، زمانی که گونههای پلانکتون به سرعت تکثیر میشوند و در جریانهای ناشی از باد گرفتار میشوند، ظاهر میگردند. اما علت اصلی گردابهای دریاچه وان، این نیست. به گفته رصدخانه زمین ناسا، مواد شیریرنگ موجود در دریاچه عمدتاً از کربنات کلسیم و غلظتهای کمتری از آوار زیستی (detritus)، مواد آلی زائدی که از حیوانات زنده و مرده باقی مانده – تشکیل شده است.
این چرخشهای شیریرنگ به عنوان «تودههای کدورت» (turbidity plumes) شناخته میشوند؛ ابرهایی از مواد معلق که در اثر آشفتگیهای طبیعی یا انسانی در کف دریاچه ایجاد میشوند. احتمال ظهور این تودهها در این بخش از دریاچه بیشتر است زیرا سطح آب نسبت به سایر نقاط دریاچه که حداکثر عمق آن به حدود ۴۵۰ متر (۱,۴۵۰ فوت) میرسد، کمعمقتر است.
دریاچه وان همچنین یکی از بالاترین غلظتهای «میکروبیالیت» (microbialite) در جهان را دارد؛ مجموعهای از ساختارهای آلی-رسوبی شناور آزاد که از طریق به دام انداختن، اتصال و رسوب مواد معدنی توسط میکروبهای مختلف تشکیل میشوند.۵ تولید میکروبیالیت در بهار و پاییز، زمانی که جوامع میکروبی تکثیر میشوند، به اوج خود میرسد. با این حال، به گفته رصدخانه زمین، تصور نمیشود که این عامل، دلیل ایجاد این چرخشهای خاص بوده باشد.
سطح بالای pH دریاچه ناشی از غلظت بالای نمکهای کربناته است که به دلیل «بسته» (endorheic) بودن دریاچه، به این معنی که هیچ خروجی ندارد، در طول زمان انباشته شدهاند. بنابراین، با تبخیر آب از دریاچه، غلظت نمکها افزایش مییابد. غلظت نمک در دریاچه به قدری بالاست که آب آن به ندرت یخ میزند، حتی با وجود اینکه دمای آن در ماههای زمستان به طور مکرر به زیر صفر درجه سانتیگراد (۳۲ درجه فارنهایت) میرسد.
سطح آب دریاچه وان طی ۶۰۰,۰۰۰ سال گذشته به دلیل تغییرات اقلیمی زمین که نرخ ورودی و تبخیر آب را تغییر داده، به طور قابل توجهی تغییر کرده است. یک مطالعه در سال ۲۰۱۴ تخمین زد که عمق آن در این مدت حدود ۶۰۰ متر (۲,۰۰۰ فوت) نوسان داشته است. اگرچه گردابهای بزرگ شیریرنگ در عکس ناشی از شکوفایی جلبکی نیستند، اما میتوان غلظتهای کوچکی از فیتوپلانکتونها را که در امتداد خط ساحلی ارچیس و همچنین در دریاچه کوچکتری در نزدیکی بالای تصویر انباشته شدهاند، مشاهده کرد.
منبع: livescience
۲۲۷۳۲۳
