شبکه خبری راشاتودی در گزارشی تحلیلی تأکید کرد که در سال‌های اخیر، چندین اقتصاد بزرگ جهان از جمله روسیه و ایران و حتی متحدان آمریکا مانند عربستان استفاده از یوان را آغاز کرده‌اند که این امر سلطه دلار را در تجارت جهانی به خطر انداخته است.
در این گزارش آمده است: هنگامی که ذخایر ارزی روسیه مسدود شد و دسترسی این کشور به سیستم پیام رسانی سوئیفت پس از جنگ با اوکراین قطع شد، مسکو برای تسویه حساب‌های بین المللی خود، به گزینه‌های دیگری از جمله یوان روی آورد.
با این حال، روسیه به هیچ وجه در استفاده از ارز چین تنها نیست. در سال‌های اخیر، چندین اقتصاد بزرگ جهانی دیگر نیز استفاده از یوان را آغاز کرده‌اند یا در حال بررسی این اقدام هستند. از آنجایی که روسیه و بسیاری از کشورهای دیگر به دنبال رهایی از سلطه دلار هستند، استفاده از یوان در حال گسترش است.
راشاتودی در گزارشی بررسی کرده است که کدام کشورهای بزرگ در تجارت خارجی خود به پول چین روی آورده‌اند.
روسیه
روسیه از نظر استفاده از یوان پیشتاز است. مسکو با تحمل بار سنگین تحریم‌های شدید غرب که اساساً این کشور را از تسویه حساب‌های یورویی و دلاری محروم کرده است، به طور فزاینده ای از یوان در تجارت خارجی خود استفاده می کند.
بر اساس جدیدترین اطلاعات موجود از بانک مرکزی روسیه، تا ژوئیه ۲۰۲۳، در ۳۴ درصد واردات و ۲۵ درصد از صادرات روسیه از ارز چین استفاده شده است.
بخشی از این افزایش به دلیل افزایش واردات از خود چین است، اما استفاده از یوان برای تسویه حساب واردات از کشورهای ثالث – کشورهایی که خطوط سوآپ آن‌ها با بانک مرکزی چین باز است – نیز افزایش یافته است.
با این حال، نفوذ یوان در روسیه بسیار فراتر از تسویه حساب‌های تجاری است. روسیه اکنون سومین مرکز بزرگ تسویه معاملات یوان در خارج از چین است.
یوان تبدیل به پرمعامله ترین ارز در بورس مسکو شده است، در حالی که اولین صندوق مبادله‌ای با یوان در ژانویه ۲۰۲۳ در این بورس راه اندازی شد.
یوان پس از بازسازی صندوق ثروت دولتی روسیه در اواخر سال ۲۰۲۲ که با هدف کاهش مواجهه روسیه با ارز کشورهای به اصطلاح غیردوست (آنهایی که از تحریم ها حمایت می کنند) صورت گرفت، اکنون جایگاه برجسته‌تری در این صندوق دارد.
تعدادی از شرکت‌های بزرگ روسی همچنین اوراق قرضه با یوان را در دو سال گذشته عرضه کرده‌اند، اقدامی که بر اهمیت فزاینده این ارز فراتر از تجارت تاکید می‌کند.
ایران
ایران نیز مانند روسیه اساساً از سیستم مالی غرب جدا شده و مدت‌هاست که به دنبال جایگزین‌هایی برای این سیستم است. چین در سال ۲۰۱۲ شروع به خرید نفت از ایران با پرداخت یوان کرد و دو کشور در مورد تقویت تسویه تجارت با ارز ملی در حال مذاکره بودند.
با این حال، همانطور که احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد ایران گفته است، هنوز کار زیادی برای تسهیل روند استفاده از ارز چین باقی مانده است. در عین حال، در سال ۲۰۱۸، ایران در اقدامی که شاید ارزش نمادین داشته باشد، دلار را با یوان در پلت فرم رسمی گزارش نرخ ارز خود جایگزین کرد.
آرژانتین
چین و آرژانتین یک خط سوآپ دوجانبه به ارزش ۱۱ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۴ افتتاح کردند. این خط به دو کشور اجازه می‌دهد تا ارزها را با نرخ بهره و نرخ ارز از پیش تعیین شده مبادله کنند. در آوریل ۲۰۲۳، آرژانتین به ۱.۰۴ میلیارد دلار یوان برای پرداخت هزینه واردات از چین دسترسی پیدا کرد.
این سقف بعدا تمدید شد تا بوئنوس آیرس به بودجه بیشتری دسترسی داشته باشد. برای آرژانتین، که ذخایر ارزی آن تمام شده و سابقه نکول‌هایش سرمایه‌گذاران را در مورد وام‌دهی ناامید کرده است، دسترسی به منابع مالی به یوان گاهی یک راه نجات حیاتی بوده است.
آرژانتین همچنین از یوان برای پرداخت بدهی‌های خود به صندوق بین‌المللی پول استفاده کرده است که این اولین باری است که یک کشور آمریکای جنوبی از ارز چین برای تسویه تعهدات بدهی خود استفاده می‌کند. این موضوع نقطه عطف مهمی است که احتمالاً راه را برای استفاده گسترده‌تر از یوان فراتر از تسویه تجاری باز می‌کند.
گزارش کارمندان صندوق بین المللی پول از اوت ۲۰۲۳ نشان می‌دهد که این خط سوآپ با چین بخش قابل توجهی از ذخایر بانک مرکزی آرژانتین را تشکیل می‌دهد (خطوط سوآپ موجود را می توان جزو ذخایر ارزی محاسبه کرد) و منبع مهم نقدینگی کوتاه مدت برای پرداخت بدهی و تامین مالی واردات است. این امر به ویژه با توجه به ذخایر ارزی بسیار پایین آرژانتین مهم بوده است.
عربستان سعودی
از میان بسیاری از خطوط سواپ ارزی که چین در دهه گذشته با بانک‌های مرکزی در سراسر جهان باز کرده است، مسلماً هیچ یک به اندازه خطی که در نوامبر گذشته با عربستان سعودی راه‌اندازی شد، تاثیر گذار نبوده است. ارزش این خط ۵۰ میلیارد یوان (۶.۹۸ میلیارد دلار) است.
اگرچه این مبلغ به خودی خود نسبت به حجم تجارت بین دو کشور زیاد نیست، اما با توجه به نقش حیاتی عربستان در پیدایش سیستم به اصطلاح دلار نفتی، این حرکت بسیار نمادین است. علاوه بر این، بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که این خط سواپ ارزی تنها آغاز راه است و پکن و ریاض ممکن است همکاری‌های بسیار بزرگتری در این زمینه داشته باشند.
چین در سال ۲۰۱۱ از آمریکا به عنوان بزرگترین شریک تجاری عربستان پیشی گرفت و در آن سال بیش از ۶۴ میلیارد دلار کالا مبادله کرد. این کشورها متعاقباً گردش مالی خود را افزایش دادند که در سال ۲۰۲۲ از مرز ۱۰۰ میلیارد دلار گذشت.
عربستان سعودی در سال ۲۰۲۰ به بزرگترین تأمین کننده نفت چین تبدیل شد، اگرچه در سال ۲۰۲۳ روسیه از این کشور پادشاهی پیشی گرفت. برای عربستان سعودی، معامله سوآپ ارزی فرصتی برای تنوع بخشیدن به ذخایر ارز خارجی این کشور محسوب می‌شود.
عربستان سعودی به عنوان بزرگترین صادرکننده نفت جهان، مدت‌هاست که به دلار آمریکا به عنوان منبع اصلی ارز خود برای معاملات نفتی وابسته بوده است.
گزارش وال استریت ژورنال در می ۲۰۲۲ نشان داد که این دو کشور در حال مذاکره در مورد راه اندازی خط سواپ ارزی برای واردات نفت عربستان به یوان هستند. تاکنون چیزی اعلام نشده است، اما خط سوآپ اخیراً افتتاح شده به وضوح زمینه را برای چنین اقدامی فراهم می کند.
تغییر قیمت‌گذاری نفت عربستان به یوآن ضربه‌ای به دلار نفتی محسوب می‌شود؛ دلار نفتی که از دهه ۱۹۷۰ یعنی زمانی که ریاض نفت خود را فقط به دلار قیمت‌گذاری می‌کرد، پشتوانه اصلی سلطه دلار بوده است.
برزیل
در فوریه ۲۰۲۳، برازیلیا و پکن نیز به توافق رسیدند تا ترتیبات تسویه حساب به یوآن را در برزیل ایجاد کنند و بدین ترتیب راه را برای استفاده از پول چین در تسویه حساب ها هموار کنند. اندکی پس از آن، برزیل همچنین به معادل چینی سیستم پیام رسانی سوئیفت، یعنی سیستم پرداخت بین بانکی برون مرزی دسترسی پیدا کرد.
در ماه آوریل، چین و برزیل به توافقی برای سواپ ارزی دست یافتند که به طور کامل دلار را به عنوان یک واسطه حذف کرد.