چشم‌انداز سال ۲۰۲۴/ ]چهار نکته درباره‌ی اقتصاد امریکا

یک: تورم

داده‌های اخیر اقتصاد امریکا نشان می‌دهند که روند کاهشی تورم ادامه‌دار خواهد بود. تورم ناشی از هزینه‌های مخارج مصرفی شخصی (PCE) -که شاخص اصلی در بررسی تورم از سوی فدرال رزرو است- در حال حاضر به دلیل کاهش قیمت‌های انرژی و مواد اولیه کمتر از میزان هسته اصلی تورم قرار گرفته است؛ به طوری‌که تغییرات دوازده ماهه در شاخص تورم PCE برای ماه نوامبر ۲۰۲۳، ۲.۶ درصد، در حالی که تغییرات تورم برای CORE PCE ۳.۲ درصد منتشر شده است. البته باید در نظر داشت که هسته تورم منهای اقلام پر نوسان غذا و انرژی محاسبه می‌شود.

شاخص‌های دیگر محاسبه تورم با عنوان «قیمت مصرف‌کننده» CPI)) شناخته می‌شود و میانگین موزون تغییرات قیمت سبدی خاصی از اقلام مصرفی خانوارها را نشان می‌دهد؛ این شاخص معمولا زودتر از تورم PCE منتشر می‌شود در دوازده ماه منتهی به دسامبر ۲۰۲۳، ۳.۴ درصد و برای شاخص هسته تورم که این شاخص هم منهای غذا و انرژِی است ۳.۹ درصد اعلام شد. این اعداد کمی رشد نسبت به ماه قبل نشان می‌دهند. این موضوع می‌تواند تایید این باشد که روند کاهشی تورم در ادامه کمی با نوسان همراه باشد و احتمالا برای ماه دسامبر در دیتای تورم PCE هم شاهد تورم بالاتری باشیم. البته نحوه محاسبه تورم PCE و شاخص CPI متفاوت است باید این هفته منتظر انتشار دیتای تورمی هدف فدرال رزرو باشیم. یکی از مهمترین متغییرهایی که ادامه مسیر تورم را روشن‌تر خواهد کرد شاخص‌های انتظاری تورم است که بر اساس نظرسنجی‌ها و داده‌های بازارهای مالی انجام می‌شوند. این شاخص‌ها هم در ماه‌های گذشته روند کاهشی نشان داده‌اند؛ برای نمونه تورم انتظاری محاسبه شده از سوی نظرسنجی انتظارات مصرف‌کننده فدرال رزرو نیویورک برای سال آینده در ماه دسامبر به کمترین سطح خود در چندین سال گذشته رسیده است. نظرسنجی‌های دیگر مبتنی بر داده‌های بازارهای مالی همچون انتظارات تورمی دانشگاه میشیگان هم نشان از کاهش ادامه‌دار تورم ولی با سرعت کمتر را دارند.

دو: بازار کار

بازار کار همچنان قوی است. میزان اشتغال بخش غیر کشاوزی برای ماه پایانی سال ۲۰۲۳ با افزایش ۲۱۶ هزار شغل، از انتظارات فراتر رفت. و نرخ بیکاری در ۳.۷ درصد ثابت ماند و حتی کمی کمتر از انتظار ۳.۸ درصدی فدرال رزرو برای اخر سال ۲۰۲۳ اعلام شد.

با توجه به کمبود نیروی کار امریکا که ناشی از رشد نرخ بازنشستگی و تغییرات در قوانین مهاجرتی است این انتظار می‌روند که همچنان سطح دستمزدها بالا بماند. هرچند به دلیل اثرات رشد نرخ بهره در بازار کار و مواردی که در بالا هم اشاره شد، ممکن است یکباره شاهد تغییرات ناگهانی در بازار کار همراه با رشد نرخ بیکاری باشیم. در مجموع استمرار قدرت بازار کار و به ویژه رشد مستمر دستمزدها، یک ریسک مثبت برای رشد تورم در ادامه است و از سوی دیگر، یک سرد شدن ناگهانی در بازار کار می‌تواند باعث افزایش شدید بیکاری و کاهش بیشتر تورم شود.

سه: تولید کالا و خدمات (OUTPUT)

رشد میزان تولید کالا و خدمات (OUTPUT) در چهارمین فصل سال ۲۰۲۳ ناشی از عواملی همچون ثبات ماندن نقدینگی برای انتشار اوراق توسط دولت و همچنین رشد استفاده از وام و اعتبار توسط مردم و شرکت‌ها و در نهایت کاهش تورم که باعث رشد درآمد حقیقی مردم شد باعث شده است که ما شاهد اقتصاد بسیار قوی به همراه رشد تولید ناخالص داخلی (GDP)۴.۹ درصد در فصل سوم ۲۰۲۳ باشیم.

هرچند داده‌های جدید نشان می‌دهند که رشد واقعی GDP احتمالا در چهارمین سه ماهه سال ۲۰۲۳ کاهش داشته باشد. همچنین انتظار می‌رود به جهت اثرات تاخیری اعمال سیاست‌های پولی، رشد تدریجی معموقات بانکی و کاهش سطح دستمزدها احتمالا مصرف و سرمایه‌گذاری کمتر شود و در نهایت GDP کمی از میانگین فصول قبلی رشد کند.

چهار: وضعیت فعلی سیاست پولی

وضعیت فعلی سیاست پولی، محدودکننده است؛ به همین دلیل انتظار می‌رود با کاهش تدریجی، تورم به هدف دو درصد بلند مدت فدرال رزرو کمک کند. محدوده هدف نرخ بهره شبانه، بین ۵.۲۵ و ۵.۵۰ درصد، از جولای ۲۰۲۳ ثابت مانده ولی با کاهش تورم، نرخ واقعی یا تعدیل شده به تورم نرخ بهره، افزایش یافته است. در نتیجه درجه محدودیت سیاست پولی افزایش یافته است. به علاوه، اثرات تأخیری اقدامات قبلی سیاست پولی ممکن است قوی‌تر از انتظارات بر فعالیت‌های اقتصادی اثرگذار باشند.

به دلیل داده‌های کمتر انتظار تورم اخیر، انتظارات برای مسیر آینده نرخ فدرال بهره در ماه‌های گذشته به شکل قابل توجهی پایین آمده‌اند. پیش‌بینی مسیر احتمالی نرخ بهره توسط چشم‌انداز خود فدرال رزرو (SEP) در حال حاضر یک کاهش ۰.۷۵ درصدی در نرخ بهره را تا پایان سال ۲۰۲۴ پیش‌بینی می‌کند. هرچند قیمت‌گذاری با استفاده از قراردادهای آتی نرخ بهره نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران انتظار دارند که درسال ۲۰۲۴ نرخ بهره فدرال روز بیش از یک درصد کاهش پیدا کند.

همسان با تغییر انتظارات درباره سیاست پولی آینده، نرخ بهره‌های بلند مدت هم تحت تاثیر قرار گرفته و بازار شاهد این است که نرخ بازدهی اوراق ۱۰ساله خزانه‌داری امریکا که در اواخر اکتبر ۲۰۲۳ به بالاترین مقدار از نیم درصد رسید بود، اکنون تا چهار درصد کاهش پیدا کرده است. این کاهش به طور کلی بر نرخ‌های بلند مدت دیگر در اقتصاد همچون نرخ اوراق بدهی شرکت‌ها و نرخ اوراق با پشتوانه وام مسکن هم اثرگذار بوده است. بازار شاهد کاهش نرخ‌ها است که حتی در حوزه مسکن باعث خوشبینی سرمایه‌گذاران برای شروع ساخت و ساز جدید شده است .در همین راستا، ریسک‌پذیری در بازارهای مالی هم افزایش پیدا کرده است؛ این موضوع را در رشد شاخص‌های بورسی سهام در هفته‌های گذشته به وضوح می‌توان دید.

در کل بازارهای مالی یک پیوند حیاتی در انتقال سیاست پولی به اقتصاد واقعی هستند. نرخ بهره شبانه فدرال رزرو که نرخ استقراض در بازار بین بانکی است به طور مستقیم بر مصرف و سرمایه‌گذاری تأثیر نمی‌گذارد. ولی بر متغییرهای مهم اقتصاد واقعی که بر تقاضای کل و فعالیت اقتصادی اثرگذار هستند موثر است. همچون نرخ‌های تسهیلات مصرفی خانوارهای و بنگاها، اوراق بدهی شرکت‌ها، ارزش دیگر اوراق مالی مانند سهام و مسکن و نرخ برابری دلار و… .

شاخص‌ سنجش سختی بازارهای مالی ناشی از اقدامات بانک‌های مرکزی (FCI) که یک نشانگرهای مالی برای اندازه‌گیری حمایت یا محدودیت بازارهای مالی در فعالیت اقتصادی است. از اواخر سال ۲۰۲۲ به بعد، شرایط بازارهای مالی را هم‌راستا با کاهش تورم و دیتاهای خوب از اقتصاد واقعی به طور کلی با سختی کمتری نشان می‌دهد؛ به ویژه از اکتبر ۲۰۲۳ به بعد، با کاهش نرخ‌های بهره بلند مدت و همچنین شاخص دلار و تورم با عث رشد ریسک‌پذیری و در نهایت افزایش قیمت سهام شده است. هرچند این تسهیل در شاخص FCI و شرایط بازارهای مالی می‌تواند در ادامه نگرانی‌ها درباره سیاست پولی انقباضی و محدودکننده کم کند و اگر ادامه یابد، حتی ممکن است یک ریسک مثبت برای رشد تولید و انتظارات تورمی در اقتصاد ایجاد کند. ریسکی که می تواند احتمال رشد مجدد تورم را به همراه داشته باشد.

به طور کلی، دیتاهای اقتصادی و مالی جدید با کاهش تدریجی تورم به هدف بلندمدت دو درصد فدرال رزرو سازگار هستند. در حالی که ریسک‌هایی هر دو سمت برای این نگاه وجود دارند، به نظر می‌رسد که «یک فرود نرم» برای اقتصاد باشند، به عبارتی یعنی یک کاهش تورم با رکود خفیف، قابل دسترس باشد.

کارشناس بازارهای مالی جهانی

۲۲۳۲۲۳