آغاز به کار کمپین «حرف و گفت»؛ پویشی ملی برای روابط خانوادگی سالم

به گزارش خبرنگار سلامت برگزیده های ایران، نشست خبری کمپین «حرف و گفت؛ پویش ملی روابط خانوادگی سالم»،  در دفتر سلامت روانی اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت برگزار شد.

این کمپین با مشارکت صندوق جمعیت سازمان ملل متحد و وزارت بهداشت و به دبیری  امیرحسین جلالی ندوشن، روان‌پزشک اجتماعی شکل گرفته است. به گفته جلالی، این پویش شامل مهارت‌های لازم برای ایجاد گفت‌وگو، حل مساله، کاهش تعارض، رابطه موثر در درون خانواده و بازسازی مفهوم خانواده به عنوان یک چتر و عنصر قوام‌بخش است.

بتول طایفی، رئیس دفتر سلامت روانی اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت با بیان اینکه این هفته با عنوان هفته ملی سلامت زنان و روز ۲۷ مهرماه به نام زنان و سلامت اجتماعی در بحران کرونا نامگذاری شده است، گفت: رویارویی با بحران پاندمی کوید ۱۹، جهان را با تغییرات گسترده و عظیمی مواجه کرد که این تغییرات در در تغییر ساختارهای جوامع، باورها، رفتارها، روابط بین فردی و بین کشورها آنقدر تاثیرگذار بوده و هست که حتی امروز برای تفسیر و توصیف پدیده‌ها، تقسیم‌بندی زمانی قبل و بعد از کرونا را داریم.»

وی ادامه داد:مواجهه با کرونا بیش از پیش این موضوع را به همه مردم جهان و سیاستگذاران عرصه سلامت یادآوری کرد که پرداختن به مساله سلامت صرفا پرداختن ابعاد فیزیکی و روانی افراد نیست، بلکه سلامت یک محصول اجتماعی است و شاید بهتر است بگوییم که سلامت یک محصول متاثر از وضعیت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی است.

رئیس دفتر سلامت روانی اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت افزود:انسان سالم محور توسعه پایدار است و زنان بخش بزرگ، حساس، تاثیرگذار و کلیدی در جوامعند. ارتقای سلامت زنان در ابعاد مختلف، ارتقای سلامت خانواده و نهایتا جامعه را به دنبال دارد.»

طایفی با بیان اینکه روابط اجتماعی می‌تواند بر سلامت روانی- فیزیکی و حتی خطر مرگ افراد تاثیر بگذارد، گفت:در همه جوامع عوامل خطر سلامت اجتماعی در این گروه جنسیتی مخصوصا در دوران کرونا تفزتیش یافته است.

وی بیان داشت:عواملی مانند فقر، بیکاری، زنان سرپرست خانوار، فشارهای اقتصادی و خشونت های خانگی. در کشور ما هم این موضوع متاثر از این روند در دنیاست و پرداختن به این بخش از سلامت زنان و به دنبال آن خانواده‌ها، توجه ویژه‌ای را می‌طلبد.

رئیس دفتر سلامت روانی اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت ادامه داد: در پویش ملی روابط خانوادگی سالم، تلاش می‌شود تا با حساس‌سازی جامعه برای پی بردن به اهمیت مهارت‌های گفت‌وگو، حل تعارض و کاهش نزاع درون خانواده، پیشگیری از خشونت خانگی و آشنایی با مصادیق خشونت خانگی، اهمیت سلامت زنان بخصوص سلامت اجتماعی زنان در خانواده و دوام و کیفیت روابط خانوادگی مورد توجه قرار گیرد.

تمرکز اقدامات سلامت بهداشتی و روانی در بحران کرونا باید بیشتر روی زنان باشد

در ادامه این نشست شیرین احمدنیا، جامعه شناس و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه وقتی صحبت از سلامت زنان می‌شود، ناگزیر از نوعی مقایسه زنان و مردان هستیم، گفت:اینجاست که مفهومی با عنوان نابرابری جنسیتی در حوزه سلامت به میان می‌آید. می‌دانیم که زنان در مقایسه با مردان طول عمر بیشتری دارند.

وی متذکر شد: در سال ۲۰۱۹، شاخص امید به زندگی برای زنان در ایران، ۷۸ سال و در مردان ۷۶ سال بوده است. اما از نظر انواع شاخص‌های بیماری، مردان به ویژه در سال‌های میانسالی بیمارترند.»

احمدنیا ادامه داد: «اساسا در چرخه مراحل عمر، از نوزادی تا سالمندی، عواملی که سلامت زنان را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد با عوامل موثر بر مردان تفاوت‌هایی دارد: دلایل فرهنگی (تفکیک الگوها و نقش های جنسیتی)، دلایل زیستی (مقاوم بودن بیولوژیک زنان در جهت بقای نسل).

وی گفت: در مجموع به دلیل تفاوت‌ها در نقش‌های اجتماعی شاهد این هستیم که زنان بیشتر به بیماری‌های مزمن دچار می‌شوند و مردان به بیماری‌های حاد. زنان به دلیل تقسیم کار جنسیتی، بیشتر به کارهای خانه‌داری، صنایع دستی و مشاغل با رده‌های پایین می‌پردازند و فقدان قدرت تصمیم‌گیری مشهود است و در مردان اشتغال مخاطره‌آمیز در کارخانجات، کارگاه‌های ساختمانی، یا مبارزه در جنگ‌ها، تصادفات رانندگی، شیوه گذران اوقات فراغت متفاوت و رفتارهای سوء مصرف مواد، الکل و نظایر آن وجود دارد.

احمدنیا با بیان اینکه زنان به عنوان گروه آسیب‌پذیر شناسایی می‌شوند، گفت: «زنان از نظر اجتماعی و اقتصادی محروم‌ترند و دسترسی‌شان به منابع قدرت و ثروت کمتر است. هرچند زنان نیمی از جمعیت را تشکیل می‌دهند اما ما شاهد جایگاه نابرابرشان هستیم. چه در عرصه خصوصی یعنی همان خانواده و چه در سپهر عمومی که شامل بازار اشتغال و مناصب سیاسی و اقتصادی می‌شود. زنان از نظر مفهومی در زمره گروه‌های در حاشیه‌اند.

عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی افزود: زنان طبق روال سنتی تحت حمایت مردانند اما امروزه بخش قابل توجهی از زنان را به عنوان زنان بی‌سرپرست یا بدسرپرست می‌شناسیم که هزینه‌های بهداشتی و درمانی‌شان برعهده خودشان است. بنابراین تمرکز اقدامات سلامت بهداشتی و روانی در بحران کرونا باید روی اقشار آسیب‌پذیر که زنان را هم شامل می‌شود، باشد.

پویشی برای گفتن و شنیدن در درون خانواده

در ادامه این نشست، ماندانا بستانی مروی، دستیار تخصصی روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران و عضو تیم علمی و اجرایی پویش ملی «حرف و گفت»، با بیان اینکه هفته سلامت زنان که با شعار روابط اجتماعی در بحران کرونا و مدیریت اجتماعی در کشور در حال اجراست، گفت: «پویش رابطه خانودگی سالم که به طور مشترک با صندوق جمعیت سازمان ملل متحد و دفتر سلامت روانی و اجتماعی وزارت بهداشت و درمان در حال برگزاری است. این پویش که قرار است از تاریخ یکم تا هفتم آذرماه به صورت سراسری در دانشگاه های علوم پزشکی کشور برگزار شود.»

در  ادامه این نشست، امیرحسین جلالی ندوشن، روان‌پزشک اجتماعی و دبیر پویش «حرف و گفت»، با بیان اینکه نام این پویش که برای معرفی روابط اجتماعی سالم در ایران شروع شده، امروز به صورت رسمی معرفی و رونمایی می‌شود، گفت:طبیعتا مدلی که ما انتخاب کردیم و تلاش وزارت بهداشت با همراهی و همکاری صندوق جمعیت سازمان ملل متحد، پاسخی به مساله و نیاز اجتماعی حال حاضر کشور یعنی وضعیت خانواده و وضعیت اختلال در ارتباط در بخش‌های مختلف جامعه به ویژه در خانواده است.

وی ادامه داد: ما با این واقعیت آماری و اجتماعی روبروییم که به عنوان نمونه طلاق در کشور رو به افزایش است. در تهران و شهرهای بزرگ دیگر کشور کم کم به آمار یک طلاق به ازای هر سه ازدواج می‌رسیم. طبعا طلاق در وضعیت تفاهم، عشق، صمیمیت و دوستی رخ نمی‌دهد. علاوه بر عوامل اجتماعی و اقتصادی، از نقطه نظر وانشناختی، طلاق محصول تنازع، تعارض، خشونت و عدم گفتگو در خانواده است.

جلالی ندوشن متذکر شد: پیمایش‌های ملی مختلف نشان می‌دهند که خشونت در درون خانواده نتیجه عدم وجود یک ساختار قانونمند و روابط ساختارمند بین اعضای خانواده است. به هر حال ما شاهد تحول در خانواده‌ها هستیم و فضایی که در گذشته پدر تعیین‌کننده بود به مرور در برخی شهرها تغییر کرده است و انتخاب‌های افراد مختلف از جمله مادر و فرزندان دارای اهمیت شده است.

وی تصریح کرد: اما همزمان شاهد به هم ریختن نقش‌ها و عدم گفت‌وگو بر سر مسائل مختلف خانواده هستیم. نقش پدر به عنوان کسی که قبلا حرف اول و آخر را می‌زد کمتر شده اما ساختار جایگزینی که بتواند نظام تصمیم‌گیری را در خانواده مشخص کند، تعیین نشده است. وقتی قرار است نظام تصمیم‌گیری در خانواده سیال باشد و همه جای خودشان را داشته باشند، نیازمند عنصری چون گفتگو هستیم که افراد بتوانند حرفشان را بزنند و درباره مسائل مختلف صحبت کنند.

جلالی گفت: بر اساس داده‌های موجود، ما در کشور (در سطح اجتماعی و خانواده)، می‌توانیم خشونت‌های اجتماعی و خشونت‌های درون خانواده را تا حدی مسئول عدم امکان برای گفت‌وگو کردن بدانیم.

وی تصریح کرد: پویش حرف و گفت، قرار است با تعیین ۷ روز مختلف و تهیه ۷ بسته محتوایی مختلف، این امکان را فراهم کند تا این بسته‌ها که شامل مهارت‌های لازم برای ایجاد گفت‌وگو، حل مساله، کاهش تعارض، رابطه موثر در درون خانواده و بازسازی مفهوم خانواده به عنوان یک چتر و عنصر قوام‌بخش است در دانشگاه‌های مختلف و رسانه‌ها توزیع شود.

دبیر پویش «حرف و گفت» افزود: طی ۱۰ روز آینده این محتواها توزیع خواهد شد. با توجه به محدودیت‌های بودجه‌ای و بیماری کرونا، امیدواریم که حداکثر استفاده از صداوسیما، شبکه‌های محلی، شبکه‌های اجتماعی، به کارگیری سازمان‌های مردم‌نهاد و گروه‌های محلی و سایر سازمان‌ها بتوانیم جمعیت بزرگی از کشور را با پیام‌هایمان آشنا کنیم.

جلالی ابراز داشت: پیام اصلی هم گفتن و شنیدن در درون خانواده است. همچنین جشنواره عکس و کارتون هم در نظر گرفته شده تا مردم به صورت مستقیم در این پویش شرکت داشته باشند تا صدای زنان، مردان و کودکان شنیده شود.

وی با بیان اینکه این پویش، پویشی جنسیتی نیست، ادامه داد: این پویش تاکید بر حقوق زنان، کودکان، سالمندان دارد اما به مردان هم نگاه برابر دارد. به مردان به عنوان عنصر تغییر نگاه می‌شود که می‌توانند برای تغییر شرایط خانواده موثر باشند. همکاری زنان و مردان در خانواده قطعا می‌تواند ما را به شرایط بهتری برساند. امیدوارم بتوانیم قدمی موثر برای افزایش آگاهی عمومی برداریم.

این پویش را می‌توانید با هشتگ‌های #حرف‌گفت، گفت‌وگو به جای خشونت و گفت‌وشنود در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید.

انتهای پیام/