روزنامه الاخبار لبنان در تحلیلی نوشت: « به نظر میرسد واشنگتن مایل است رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه کنار برود؛ این سیاستی است که از زمان تلاش ناکام برای کودتا در ترکیه در حدود شش سال پیش شدت گرفته و شکاف میان دو طرف را در دوره سه دولت قبلی عمیق کرد. واشنگتن همچنان با مجهز کردن آنکارا به جنگندههای اف- ۱۶ مخالفت میکند و میخواهد شروطش و در رأس آن برداشتن موانع برای پیوستن سوئد و فنلاند به ناتو اجرا شود.
در زمانی که مولود چاووشاوغلو، و وزیر خارجه ترکیه مذاکراتی در واشنگتن با آنتونی بلینکن، همتای آمریکایی خود دارد، تیر مجله اکونومیست انگلیس به سمت ترکیه پرتاب میشود. این مجله روی جلد چاپ اخیر خود عنوان «ترکیه در آستانه دیکتاتوری اردوغان» را آورده است. بین سفر چاووشاوغلو به آمریکا و کمپین غرب علیه رئیس جمهور ترکیه رابطه عمیقی وجود دارد که به شش سال پیش برمیگردد؛ زمانی که آنکارا، واشنگتن و برخی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس را به دست داشتن در تلاش برای کودتای ناکام در سال ۲۰۱۶ متهم کرد؛ اما شکاف بزرگتر در روابط ترکیه و آمریکا زمانی شروع شد که آمریکا حمایت خود را از یگانهای مدافع خلق کرد بعد از جنگ کوبانی در در اکتبر ۲۰۱۴ افزایش داد. به ویژه بعد از آنکه اردوغان اظهارات مشهور خود را ایراد کرد که کوبانی در آستانه سقوط است. این «مژدهای» بود که هیچ وقت محقق نشد و نیروهای کرد با حمایت آمریکا توانستند در مقابل حملات داعش بایستند.
حمایت آمریکاییها از نیروهای کرد که بعداً به نیروهای سوریه دموکراتیک (قسد) تبدیل شدند برای مبارزه با داعش نبود بلکه تلاش برای در اختیار داشتن یک برگ برنده برای تأثیر گذاشتن در معادله داخلی سوریه و معادلات منطقهای بود. دشمنی آمریکا با ترکیه حتی در زمان شکست کودتای نظامی متوقف نشد، بلکه بعداً در سایه ریاست جمهوری دونالد ترامپ که اردوغان را یک «احمق» خوانده بود ادامه یافت. وی به از بین بردن اقتصاد ترکیه در صورت عدم آزادی اندرو برانسون، کشیش آمریکایی که در سال ۲۰۱۶ در ترکیه به اتهام دست داشتن در تلاش برای کودتا بازداشت شد، تهدید کرده بود. کمپین انتخاباتی جو بایدن که در آن زمان معاون باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا بود موضع خصمانه خود علیه اردوغان را تغییر نداد و وعده داد که در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۳ وی را سرنگون کند. بایدن بعد از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در پاییز ۲۰۲۰ وعدههای خود را نقض نکرد و اولین رئیس جمهور آمریکایی بود که به صورت رسمی به ترکیه سفر نکرد. دیدارهای بایدن با اردوغان با درخواست وی و تنها در مناسبتهای بینالمللی یا نشستهای ناتو بود.
در واقع عنوان مجله اکونومیست درباره اردوغان در راستای تلاشهای آمریکا و محافل اروپایی برای خلاص شدن از شر اردوغان است. رئیس جمهور ترکیه در واکنش به این مجله گفت: آیا یک مجله انگلیسی میتواند سرنوشت ترکیه را مشخص کند؟ ملت من کسانی هستند که سرنوشت ترکیه را مشخص خواهند کرد. در همین راستا نیز ابراهیم کالین، سخنگوی رسمی ریاست جمهوری ترکیه اعلام کرد، آنچه در این مجله آمده است افتراهایی است که ما در دورههای انتخابات به آن عادت کردهایم و یک مساله جدید نیست و ادامه خواهد داشت؛ اما آنها مجدداً شکست خواهند خورد. مخالفان نیز از مجله اکونومیست انتقاد کردند. رهبر فراکسیون حزب مردم جمهوریخواه ترکیه در پارلمان اعلام کرد، نه آمریکا و نه اتحادیه اروپا و نه هیچ کشوری حق مداخله در امور ترکیه را ندارد. رئیس حزب «خوب» ترکیه نیز اعلام کرد، ترکیه یک کشور مستقل است و هرگز ابزاری در دست هیچ کشوری برای بازیهای شنیع نخواهد بود.
محمدعلی برلاس، نویسنده ترکیهای برای روزنامه صباح که حامی اردوغان است، نوشت: در زمان فتنه تیرهای دشمنان پرتاب میشوند و همگی آنها به سمت اردوغان میآیند. وی گفت: دلیل این حملات این است که غرب در حال پسرفت است و هیچگونه راه حلی برای بحرانهای خود پیدا نمیکند درحالی که ترکیه درحال پیشرفت است. برهان الدین دوران، مدیر مرکز پژوهشهای سیتا و از شخصیتهای نزدیک به اردوغان گفت: رسانههای غربی با نزدیک شدن انتخابات ریاست جمهوری ترکیه کمپین رهایی از اردوغان را به راه انداختند. وی گفت: حملات غرب علیه ترکیه و رئیس جمهور آن همواره با دورههای انتخابات صورت میگیرد و و با سؤال کردن درباره اینکه در صورت سقوط اردوغان چه خواهد شد دست اقدامات تحریک آمیز میزنند. وی مقاله جان بولتون، مشاور پیشین امنیت ملی آمریکا در روزنامه وال استریت ژورنال را یادآور شد که در آن آورده است: در صورت پیروزی اردوغان در انتخابات ریاست جمهوری باید ترکیه از ناتو اخراج شده و به صورت علنی از مخالفان حمایت کنیم.
در همین حال وزیر خارجه ترکیه با همتای آمریکایی خود در واشنگتن دیدار کرده؛ اما مذاکرات آنها به تحقق هیچگونه راه حلهای قطعی برای تعداد زیادی از مسائل منجر نشد. هر چند آمریکا به صورت ظاهری آمادگی خود را برای مجهز کردن ترکیه به ۴۰ جنگنده اف- ۱۶ به شرط موافقت ترکیه با پیوستن سوئد و فنلاند به ناتو و عدم استفاده از این جنگندهها برای رهگیری جنگندههای یونانی بر فراز دریای اژه اعلام کرده باشد. رسانههای ترکیه این کشور را با یونان مقایسه میکنند که بدون هیچ شروطی به جنگندههای اف- ۳۵ آمریکا دست یافت. اما روزنامه جمهوریت اعلام کرد، مساله خطرناکتر این است که واشنگتن تحویل جنگندههای اف- ۱۶ را به تلاش مشترک جدید با آنکارا در سوریه مشروط کرده است. چاووش اوغلو نیز به این مساله اذعان کرده است که عادی سازی روابط بین دمشق و آنکارا آمریکا را مجبور میکند تا از شمال شرق سوریه عقبنشینی کند و همین مساله موجب فروپاشی کریدور آمریکا و پایان طرح تلاش کردها برای جدایی خواهد بود.
حسن بصری یلچین، نویسنده ترکیهای برای روزنامه صباح نوشت: نمیتوان درباره وجود نتایج مشخصی برای دیدار چاووشاوغلو و بلینکن صحبت کرد چرا که اظهارات دو طرف قبل از نشست و بعد از آن نشان میداد که هر کدام از آنها به مواضع خود پایبند هستند و نمیخواهند آن را تغییر بدهند. دولت آمریکا اعلام کرده است که از فروش جنگندههای اف-۱۶ حمایت میکند؛ اما هنوز هیچگونه تلاش جدی در کنگره آمریکا انجام نشده است. منابع غیر رسمی میگویند، فروش جنگندهها به ترکیه با منافع آمریکا همسو است؛ اما بایدن هیچگونه فشار جدی بر کنگره نمیآورد. یلچین گفت: ترکیه دست بسته نمیماند و به دنبال منابع دیگری برای خرید جنگندههای مدرن خواهد بود. زمانی که موشکهای اس- ۴۰۰ را خریداری کردیم آمریکاییها از قصد ما باخبر شدند و حتی تاکنون آنها باور نمیکنند که این موشکها توسط ترکیه خریداری شده است و هنوز انسانهای احمق زیادی هستند که معتقدند این موشکها به کار گرفته نمیشوند؛ اما چگونه این ممکن است. جواب این است که آمریکاییها به این بیماری دچار هستند که به تنهایی ابرقدرت باشند برای همین ترکیه نمیتواند حتی به اندازه یک ذره به اظهارات طرف آمریکایی اعتماد کند.
مراد یتکین، نویسنده ترکیهای نیز گفت، به رغم اشتیاق زیادی که چاووشاوغلو برای رفتن به واشنگتن داشت؛ اما به نظر میرسد بدون هیچ امیدی بازگشت و این دیدار در سایه بیاعتمادی میان دو طرف برگزار شد. هیچ گریزی از انتظار طولانی برای تحقق نتایج مشخص نیست. آمریکا که برای ممانعت از جدایی کامل ترکیه از غرب تلاش میکند میخواهد روابط مصلحتی محدود میان دو طرف حفظ شود. واشنگتن میخواهد ترکیه را در ائتلاف غرب نگه دارد در حالی که روسیه میخواهد اردوغان در انتخابات پیروز شود تا همکاری با وی را ادامه دهد.»
۳۱۰۳۱۰