اصلاح ساختار نظام سلامت را در اولویت قرار دهید
به گزارش خبرگزاری برگزیده های ایران از اصفهان، محمدرضا رضایت‌مند عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در نامه‌ای به شورای عالی انقلاب فرهنگی خواستار بررسی بیشتر در خصوص طرح افزایش ظرفیت رشته پزشکی شد.
در ابتدای این نامه آمده است: در هفته‌های گذشته واکنش‌های گوناگونی از طرف گروه‌های مختلف نسبت به مصوبه شورای ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور در مورد افزایش ظرفیت رشته پزشکی مطرح شده است؛ طبق اعلام رسانه‌های رسمی کشور، تصمیم گیری نهایی در مورد افزایش ظرفیت رشته پزشکی با حضور سران محترم قوا در دستور کار جلسه سه شنبه این هفته شورا قرار دارد. این تصمیم از آن جهت که بر سلامت آحاد جامعه برای دهه‌های آینده تاثیر خواهد گذاشت تصمیم بسیار مهمی است و بنابراین طبیعی است که هر کسی-در هر سطحی- که دغدغه سلامت مردم را دارد نسبت به آن بی تفاوت نباشد؛ آنچه در پی می‌آید تحلیل سرکلاسی یک معلم دانشگاه برای دانشجویان دکترای مدیریت سلامت است که از سر همان دغدغه خطاب به شما بزرگواران منتشر می‌شود.
در این نامه بیان شده است: برای این تصمیم دلایل مختلفی چه از طرف شورا و چه در رسانه‌ها مطرح شده است که می‌توان آنها را در پنج گزاره جمع بندی کرد؛ اول آنکه سرانه پزشک به جمعیت در ایران در مقایسه با سایر کشورها پایین است، بسیاری از بیمارستان‌ها به خصوص در شهرستان‌های کم‌تر برخوردار از کمبود پزشک متخصص رنج می‌برند. مطب پزشکان بسیار شلوغ است که نشان دهنده تعداد ناکافی پزشک در کشور می‌باشد و همچنین وضعیت کمبود پزشک در کشور باعث شده که پزشکان درآمدهای نجومی داشته باشند و دلیل آخر، بسیاری ازنخبگان به علت ظرفیت فعلی جذب در دانشگاه‌ها در رشته‌های پزشکی قبول نمی‌شوند که این باعث سرخوردگی و اتلاف توان و استعداد آنها شده است.
در ادامه با تاکید بر اینکه برای تایید گزاره‌هایی که به عنوان دلیل مطرح شده است شواهدی لازم است که در ادامه در ذیل هر دلیل در قالب سوالاتی پژوهشی مطرح شده، آمده است: دلیل اول «سرانه پزشک به جمعیت در ایران در مقایسه با سایر کشورها پایین است.» شواهد لازم برای تایید دلیل اول اینکه سرانه مطلوب پزشک به جمعیت در کشور ما چقدر است؛ بدیهی است که این عدد با توجه به ساختار نظام سلامت هر کشوری می‌تواند متفاوت باشد و این گونه نیست که صرف نظر از مسائل ساختاری نظام سلامت یک شاخص استاندارد جهانی برای همه کشورها وجود داشته باشد.
در ادامه این نامه عنوان شده است: سوال بعد اینکه آیا کشورهایی که از تعداد پزشک بیشتر و سرانه پزشک مناسب‌تر برخوردارند شاخص‌های بهتری از نظر سلامت مردم دارند؛ همچنین چه تعداد از فارغ التحصیلان پزشکی در حال حاضر مشغول طبابت نیستند، چه تعداد از آنها مهاجرت کرده و در سایر کشورها به طبابت مشغول هستند، دلیل عدم فعالیت آنها چیست؟
بسیاری از بیمارستان‌ها از کمبود پزشک متخصص رنج می‌برند
در ادامه نامه بیان شده است:شواهد مورد نیاز برای تایید دلیل دوم که عبارت است از«بسیاری از بیمارستان‌ها به خصوص در شهرستان‌های کم‌تر برخوردار از کمبود پزشک متخصص رنج می‌برند.» این است که ببینیم آیا در صورت کفایت تعداد پزشکان متخصص، شرایط کار در شهرستان‌ها برای جذب و نگهداشت آنها کافی است؟؛ اگر طرح اجباری پزشکان حذف شود چند درصد از آنها در مناطق کم برخوردار باقی خواهند ماند؟؛ آیا نظام سلامت موظف است که هر گونه خدمتی و هر گونه تخصصی را در هر جایی صرفنظر از تراکم جمعیتی، بار بیماری و … ارائه نماید؟؛ نظام مطلوب سطح‌بندی خدمات در کشور با توجه به خصوصیات فرهنگی و اقلیمی نقاط مختلف کشور چیست؟؛ آیا خدماتی که در شهرستان‌ها ارائه می شود همگی در قالب نظام سطح بندی خدمات است؟ روند تخصص‌گرایی و فوق تخصص گرایی در کشور با چه شیبی باید دنبال شود؟
در ادامه نامه با اشاره به شواهد لازم برای پاسخ به گزاره سوم مبنی اینکه «مطب پزشکان بسیار شلوغ است که نشان دهنده تعداد ناکافی پزشک در کشور می باشد.» تأکید شده است: افزایش ظرفیت رشته پزشکی چه تاثیری روی این شیب خواهد داشت؟ چند درصد از مطب‌های فعال در کشور شلوغ هستند و میانگین بار مراجعه یک مطب خصوصی (عمومی و تخصصی) چقدر است؛ چند درصد از خدمات تشخیصی درمانی ارائه شده جزو خدمات غیر ضروری هستند که در صورت عدم تجویز هم، روند درمان یا بهبودی بیمار تغییر نخواهد کرد؛ دلایل تجویز خدمات غیر ضروری چیست؛هرکدام از این دلایل چه سهمی در درخواست های غیر ضروری دارند.
در این نامه آورده شده است: دلیل چهارم که بیان شده این است که «وضعیت کمبود پزشک در کشور باعث شده که پزشکان درآمدهای نجومی داشته باشند.» و شواهد مورد نیاز برای تایید دلیل چهارم این است که به این سوالات پاسخ دهیم که چه میزان درآمد، نجومی محسوب می شود و چند درصد از پزشکان دارای درآمد نجومی هستند؟ میانگین درآمد پزشکان عمومی و متخصص چقدر است؟ الگوی پراکندگی درآمد بین رشته‌ها و تخصص‌های مختلف چگونه است؟ با توجه به سن شروع کسب درآمد، سال‌های طولانی آموزش ، مهارت و تخصص لازم برای ارائه خدمت و ریسک ارایه خدمت، درآمد قابل قبول برای پزشکان رشته‌های گوناگون تخصصی در مقایسه با سایر مشاغل چقدر است ؟
در ادامه نامه با اشاره به شواهد لازم برای تایید دلیل پنجم مبنی بر اینکه« بسیاری ازنخبگان به علت ظرفیت فعلی جذب در دانشگاه‌ها در رشته پزشکی قبول نمی‌شوند که این باعث سرخوردگی و اتلاف توان و استعداد آنها شده است» آمده است: شواهدی که برای این گزاره باید پاسخ داده شود این است که تب موجود در بین برخی نخبگان برای ادامه تحصیل در رشته پزشکی چقدر با نقشه جامع علمی کشور متناسب است؟ آیا نخبگان نباید برای حضور در سایر حوزه های علمی ترغیب شوند و نباید نخبگان را تشویق به حضور در عرصه‌های دانشی جدیدی کرد که استقلال و توسعه کشور درآینده نیازمند فعالیت و درخشش در آن عرصه‌ها است؛ چگونه می‌توان فعالیت در این عرصه‌ها را برای نخبگان کشور جذاب کرد؟
اصلاح ساختار نظام سلامت در اولویت قرار بگیرد
در قسمتی دیگر از این نامه بیان شده است: آیا بحث افزایش رشته پزشکی مقدم بر بحث‌های ساختاری نظام سلامت در چهل سال گذشته از جمله پزشک خانواده و نظام ارجاع، ارایه دوگانه خدمات (Dual practice)، نظام پرداخت است و اگر اراده‌ای برای تغییر و اصلاح وجود دارد آیا حل آن مسائل و اصلاح ساختاری نظام سلامت در اولویت اصلاح و تغییر قرار نمی‌گیرد؟ بدون حل مشکلات و دوگانگی‌های ساختاری نظام فعلی سلامت کشور آیا تربیت پزشکان بیشتر به سود کشور ما خواهد بود یا سایر کشورها؟
در ادامه تصریح شده است: در چند هفته گذشته که بحث افزایش ظرفیت مطرح بوده است مسائلی مطرح شده که می توان از آن به عنوان فاکتورهای مخدوش کننده تصمیم گیری نام برد؛ از جمله تعارض منافع گروه پزشکی که به علت منافع خود حاضر نیستند ظرفیت افزایش یابد؛ مورد بعد اینکه سیاستگذاران کشور در چهاردهه گذشته همگی پزشک بوده‌اند و به گونه‌ای مسبب وضعیت فعلی هستند، بنابراین نباید به نظرات آنها توجه کرد چون از طرفی خود ایشان مسببان وضع موجود هستند و از طرف دیگر نظرات آنها دچار تعارض منافع است.
سخنان کارشناسی و دلسوزانه به بهانه تعارض منافع کنار گذاشته نشود
پس از آن در پاسخ به سوالات مطرح شده آمده است: این که برخی از مشکلات کنونی نظام سلامت ناشی از تعارض منافع موجود در این حوزه است انکارناپذیر است، کسی هم ادعا ندارد که همه پزشکان اصول حرفه‌ای این شغل را کاملا رعایت می‌کنند ولی این دلیل نمی‌شود که هر نظر و سخنی را هر چند دلسوزانه وکارشناسانه با چوب تعارض منافع و سوء استفاده برانیم.
در پایان خطاب به اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی آمده است: تصمیمی که در شرف گرفتن آن هستید؛ تصمیمی است که برای دهه‌ها سلامت مردم این کشور را تحت تاثیر قرار خواهد داد، اگر شواهد لازم تایید کننده این تصمیم را در اختیار دارید و جواب سوالاتی که مطرح شد را می‌دانید لطفا برای آرامش خیال همه کسانی که دغدغه سلامت این مردم را دارند منتشر نمایید و اگر نه کمی دست نگه دارید و بیشتر جوانب موضوع را بررسی نمایید.
انتهای پیام/۶۳۱۲۵/آ/
