بنیان‌برافکن و تحول‌آفرین؛ از نوآوری‌های برهم‌زننده چه می‌دانیم؟

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برگزیده های ایران، اگر مروری به تاریخ و سیر تطور فناوری‌ها از سده‌های گذشته تا به امروز داشته باشیم، یک ویژگی و مؤلفه مهم را بالاتفاق در تمامی آنها مشترک و هم‌زبان می‌دانیم، تحول‌آفرینی و ایجاد تغییر در مسیر‌ها، فرآیند‌ها و روند‌های قبل از ظهور آن فناوری است.

اگرچه فناوری‌ها خودشان معنابخش و منشأ تغییر بوده و به دنبال ایجاد روندی جدید در ساختار‌ها و روند‌های پیشین تحول می‌یابند، اما فناوری‌هایی هم وجود دارند که فناوری را مفهومی تازه می‌بخشند، فناوری‌های که به اصطلاح بنیان‌برافکن و تحول‌آفرین خوانده می‌شوند.

فناوری برهم‌زننده، مخرب، بنیان‌برافکن و تحول‌آفرین یا هر نام دیگری که روی آن بگذاریم، در واقع نوآوری است که به طور قابل توجهی نحوه عملکرد مصرف‌کنندگان، صنایع یا مشاغل را تغییر می‌دهد. یک فناوری مخرب، سیستم‌ها یا عادات قبلی را با رویکرد‌های جدید جایگزین می‌کند زیرا دارای ویژگی‌هایی است که به طور واضح، نسبت به روند قبلی خود بهتر و برتر هستند. در زمان خود، فناوری خودرو، فناوری‌های مبتنی بر برق و تلویزیون فناوری‌های مخرب بودند.

حتی یک کسب و کار دانش‌بنیان نوپا، با منابع محدود می‌تواند با ابداع روشی کاملاً جدید برای انجام کاری، تحول و تغییر در فناوری را هدف قرار دهد. شرکت‌های تثبیت‌شده تمایل دارند بر آنچه که به بهترین شکل انجام می‌دهند تمرکز کنند و به‌جای تغییرات انقلابی، پیشرفت‌های تدریجی را دنبال می‌کنند. کسب و کار‌های نوآور، به کمک نوآوری‌های برهم‌زننده، به بزرگ‌ترین خواست‌ها و نیاز‌های مشتریان خود پاسخ می‌دهند.

ظرفیت‌های نهفته

شرکت‌های نوآور و خطرپذیر، ممکن است ظرفیت و فرصت‌های استفاده از فناوری‌های برهم زننده را در کسب و کار خود تشخیص دهند و از آن استفاده کنند. نوآوری‌های مخرب، بازار‌های جدیدی را هدف قرار می‌دهند اما ابتدا در کاربرد‌های ساده بازار شکل می‌گیرند، سپس در بازار ارتقا می‌یابد و رقبای سنتی و مستقر در بازار را جابجا می‌کند و براساس کسب مزیت رقابتی، جایگاهی برای خود ایجاد می‌کند.

به بیان ساده‌تر، نوآوری مخرب اصطلاحی در مدیریت کسب‌وکار است و به نوعی نوآوری اشاره دارد که بازار و شبکه ارزش جدیدی را ایجاد کرده و در نهایت در شرایط قبلی بازار اختلال ایجاد می‌کند و به این صورت موازنه شرکت‌ها در بازار را تغییر می‌دهد. شرکت‌هایی که نمی‌توانند اثرات فناوری مخرب را در نظر بگیرند، ممکن است سهم بازار خود را در مقابل رقبای که راه‌هایی برای یکپارچه‌سازی فناوری کشف کرده‌اند، از دست بدهند.

سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی که سیاست استفاده از فناوری‌های برهم زننده ایجاد یا اتخاذ می‌کنند، ریسک قابل‌توجهی دارد. بسیاری از محصولاتی که مخرب تلقی می‌شوند سال‌ها طول می‌کشد تا توسط مصرف‌کنندگان یا مشاغل مورد استفاده قرار گیرند یا اصلاً مورد استفاده قرار نگیرند. خودروی الکتریکی زمانی به عنوان یک فناوری مخرب معرفی می‌شد.

سرمایه‌گذاران می‌توانند با سرمایه‌گذاری در صندوق‌های قابل معامله در بورس یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی، فناوری‌های برهم زننده را در کار خود توسعه دهند. این صندوق‌ها در زمینه‌های نوآورانه مختلفی مانند اینترنت‌ اشیا، محاسبات ابری، فین‌تک، رباتیک و هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری می‌کنند.

/