تمرکز بر نهضت مردم‌محور و ارتقای ساختارها در ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری برگزیده های ایران، سی‌وچهارمین جلسه ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم امروز، ۱۸ شهریور، با حضور حجج‌اسلام محمد قمی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی؛ حمیدرضا ارباب‌سلیمانی، رئیس مرکز عالی قرآن و عترت وزارت فرهنگ؛ سیدمصطفی حسینی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآن؛ محمد حاج‌ابوالقاسم، مفسر قرآن و جمعی از اعضای ستاد در سالن اجتماعات سازمان تبلیغات اسلامی برگزار شد.

در این نشست ابتدا گزارشی از وضعیت استقرار دبیرخانه، قرارگاه و کارگروه‌های تخصصی ستاد ارائه شد و اعضا در جریان روند فعالیت‌های اخیر قرار گرفتند. همچنین نگاشت نهادی توسعه حفظ قرآن کریم بر اساس تکالیف برنامه هفتم توسعه مورد بررسی قرار گرفت و پس از بحث و تبادل نظر به تصویب رسید.

از دیگر موضوعات مطرح‌شده در جلسه، بررسی و تصویب «طرح شهید سلامی» در زمینه شناسایی و تشویق فعالان، مؤسسات و نهادهای برتر عرصه حفظ قرآن کریم بود که با استقبال اعضا همراه شد.

اعضا همچنین درباره تعیین تعداد و عناوین کارگروه‌های تخصصی ستاد و نقش هر یک در تحقق اهداف طرح ملی حفظ به گفت‌وگو پرداختند. انتخاب دو نفر از فعالان قرآنی برخوردار از تجربه مدیریت کلان و نگاه راهبردی برای عضویت در ستاد نیز در دستور کار قرار داشت و تصمیمات لازم در این خصوص اتخاذ شد.

لازم به توضیح است که دو سال از برگزاری آخرین جلسه ستاد حفظ قرآن کریم می‌گذرد و پس از این فاصله، نشست‌هایی برای طراحی ساختار جدید تشکیل شده بود که در نهایت امروز با حضور اعضا و تصویب چند دستور مهم، جلسه رسمی ستاد راهبری از سر گرفته شد.

حقایق قرآن در قلب‌ها جای گیرد

در این نشست، حجت‌الاسلام محمد حاج‌ابوالقاسم، فعال قرآنی، با بیان اینکه حقیقت قرآن کریم در مراتب مختلف متبلور می‌شود، گفت: یک مرتبه قرآن مکتوب است که با مرکب بر کاغذ درج می‌شود. همین کاغذ پیش از آنکه آیات بر آن نوشته شود با پس از آن تفاوت دارد؛ قبل از نگارش قرآن، وظیفه‌ای در قبال کاغذ وجود ندارد، اما بعد از نگارش آیات الهی، وظیفه مراقبت از آن بر عهده ما قرار می‌گیرد.

او با اشاره به اینکه مرتبه دیگر وجودی قرآن، قرآن لفظی و صوتی است، تصریح کرد: اصواتی که در فضا منتشر می‌شود، مرتبه‌ای از حقیقت قرآن است و این صداها نور بوده و محیطی که در آن منتشر می‌شود سراسر از نور خواهد بود.

این فعال قرآنی با بیان اینکه از عالی‌ترین مراتب قرآن، مرتبه معنوی آن است که در دل‌ها متبلور می‌شود، گفت: خداوند در آیه ۴۸ سوره عنکبوت می‌فرماید: «وَمَا کُنْتَ تَتْلُو مِنْ قَبْلِهِ مِنْ کِتَابٍ وَلَا تَخُطُّهُ بِیَمِینِکَ إِذًا لَارْتَابَ الْمُبْطِلُونَ» که به این حقیقت اشاره دارد؛ بنابراین مرتبه متعالی قرآن در قلب‌ها و سینه‌هاست.

او با تأکید بر اینکه برای تسریع و تجلی حقیقت قرآن در جامعه باید بر گسترش این مرتبه تمرکز کنیم، اظهار کرد: تلاوت و کتابت قرآن امروز در همه جا وجود دارد، اما آنچه جامعه را متحول می‌سازد و دشمن را به لرزه می‌اندازد، حضور قرآن در سینه‌هاست.

حاج‌ابوالقاسم با اشاره به اینکه دشمنان اسلام بیشترین خصومت خود را با همین مرتبه از حقیقت قرآن دارند، تصریح کرد: اگر حقایق قرآن در قلب‌ها جای گیرد، انقلابی در جامعه به وجود می‌آورد و این همان نقطه‌ای است که جبهه باطل از آن هراس دارد.

ایده‌هایی پیش روی ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن

در ادامه این نشست، محمدمهدی بحرالعلوم، مسئول دبیرخانه ملی حفظ قرآن کریم، با بیان اینکه در ابتدای فعالیت این دبیرخانه تشکیل شورای برنامه‌ریزی و مشورتی در دستور کار قرار گرفت، گفت: در نخستین گام، آسیب‌شناسی وضعیت موجود مورد توجه قرار گرفت و به نظر می‌رسید لازم است تغییراتی در ساختار ستاد و زیرمجموعه‌های آن ایجاد شود.

او با اشاره به اینکه رویکرد ستاد باید قرارگاهی باشد، تصریح کرد: اینگونه نباشد که صرفاً ستادی وجود داشته باشد و تصمیماتی در اتاق‌های دربسته اتخاذ شود. به همین منظور مکاتباتی با شورای توسعه فرهنگ قرآنی صورت گرفت تا میزبانی ستاد حفظ بر عهده گیرد، اما در نهایت مقرر شد ستاد راهبری حفظ قرآن در شورای توسعه فرهنگ قرآنی مستقر شود.

بحرالعلوم با توضیح اقدامات انجام‌شده پس از ابلاغ ساختار جدید افزود: فعال‌سازی کارکردهای تخصصی، برگزاری جلسات برای راه‌اندازی قرارگاه‌های عملیاتی، تعیین دبیر و اعضای حقیقی و نمایندگان مؤسسات و تشکل‌های مردمی، شناسایی و به‌کارگیری پنج نیروی انسانی متخصص و کارآمد و استقرار دبیرخانه ستاد در ساختمان دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی از جمله این اقدامات بوده است.

او با اشاره به طراحی نمودار سازمانی ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم گفت: در این نمودار نظام مسائل، ایده‌ها و اولویت‌ها لحاظ شده است. مهم‌ترین قرارگاه‌ها شامل قرارگاه عملیاتی حفظ قرآن دانش‌آموزان و فرهنگیان (زیر نظر آموزش و پرورش)، قرارگاه عملیاتی مردم (زیر نظر سازمان بسیج مستضعفین)، قرارگاه عملیاتی نیروهای نظامی و انتظامی (زیر نظر ستاد کل نیروهای مسلح) و قرارگاه عملیاتی دانشگاهیان (زیر نظر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها) می‌شود.

مسئول دبیرخانه ملی حفظ قرآن کریم با تأکید بر اینکه مهم‌ترین مأموریت پیش روی ستاد، حفظ قرآن کریم به صورت ترتیبی و موضوعی و تبیین ضرورت آن در جامعه با عنایت به تحقق منویات رهبر انقلاب در تربیت ۱۰ میلیون حافظ است، اظهار کرد: شتاب‌دهی به اجرای برنامه‌های حفظ، صیانت از اصالت جریان حفظ در کشور به‌دلیل برخی مشکلات در هدف‌گذاری و روش‌گذاری، تعریف جایگاه اجتماعی برای حافظان و ایجاد زمینه کنش‌گری آنان در حل مسائل جامعه، دیگر مأموریت‌های اصلی ستاد به شمار می‌رود.

او با اشاره به اولویت‌های ستاد برای سال ۱۴۰۴ تصریح کرد: راهبری و پیگیری تکالیف برنامه هفتم توسعه جمهوری اسلامی ایران در بخش حفظ قرآن کریم، طراحی و اجرای برنامه‌های تشویقی برای حافظان، مربیان و مؤسسات، ارتقا و توانمندسازی مربیان و مدیران مراکز، حمایت از توسعه مؤسسات مردمی تخصصی، استانداردسازی طرح‌ها و روش‌های حفظ، بازنگری در اقدامات سند راهبری و به‌روزرسانی نگاشت نهادی، تجمیع داده‌های ملی و ایجاد پنجره واحد سامانه‌های حفظ، رصد و نظارت بر برنامه‌ها و تفاهم‌نامه‌های مصوب و توجه ویژه به حفظ موضوعی با راه‌اندازی پویش «تلاوت، حفظ و تدبر سوره فتح» از جمله این اولویت‌هاست.

بحرالعلوم در پایان با اشاره به ایده‌های پیش روی ستاد راهبری گفت: راه‌اندازی میز دستگاه‌های غیرعضو ستاد، تشکیل شورای فعالان حفظ قرآن اهل سنت، ایجاد اندیشکده و شرکت دانش‌بنیان در حوزه حفظ قرآن، وضعیت‌سنجی جریان حفظ در کشور با یک پژوهش علمی مستقل و طراحی «حافظ کارت» به‌منظور هویت‌بخشی اجتماعی و منزلت‌بخشی به حافظان قرآن کریم از جمله برنامه‌هایی است که در آینده دنبال خواهد شد.

شکل‌گیری نهضت مردم‌محور برای حفظ قرآن

حجت‌الاسلام قمی‌، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، نیز طی سخنانی با تأکید بر شکل‌گیری نهضت مردم‌محور برای حفظ قرآن، خاطرنشان کرد: رویکرد پروژه و کلان پروژه در عرصه حفظ باید ایجاد شود. همچنین در دوره جدید ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم باید جوانب مسئله را بررسی کنیم.

او با اشاره به اینکه پروژه‌های قرآنی ذوابعاد است، اظهار داشت: با این حال لازم است بسیار دقیق باشد و میزان تحقق اهداف و مقاصد در آن مورد توجه قرار بگیرد و با رویکردی سخت گیرانه در این عرصه جلو برویم.

رئیس سازمان تبلیغات اسلامی ادامه داد: در این گستره سرمایه‌گذاری روی فناوری و رویه نیز باید مورد توجه باشد و از کارشناسان و صاحبان اندیشه بهره‌مند شویم، امید داریم که پس از جلسه اعضای ستاد بتوانند در راستای پیشبرد اهداف سختگیرانه به تحقق مسیر بیاندیشد و ملزومات آن را اعلام کنند تا نهایتا همفکری شود.

چابک‌سازی ساختارها برای تحقق اهداف ملی

حجت‌الاسلام ارباب سلیمانی، معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نیز طب سخنانی با تأکید بر ضرورت چابک‌سازی ساختارها برای پیشرفت امور قرآنی، گفت: چابک‌سازی یکی از اصول مهم در مدیریت طرح‌های ملی است و در رابطه با ساختار جدید ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم نیز لازم است زمان‌بندی مشخصی ارائه شود تا روشن شود چه زمانی این ساختار به مرحله اجرا خواهد رسید.

او با بیان اینکه وضعیت دستگاه‌ها در ساختار جدید همچنان نامشخص است، تصریح کرد: یکی از موضوعات جدی در این حوزه، بحث آمار و بانک اطلاعاتی حافظان قرآن در سراسر کشور است. ما باید بتوانیم این اطلاعات را به‌صورت دقیق پایش کنیم و در عین حال تفکیک درستی داشته باشیم که افراد حافظ کل قرآن هستند یا تنها چند جزء را حفظ کرده‌اند. به هر حال، آمار دقیق به‌مثابه ستون فقرات برنامه‌ریزی‌های قرآنی است و بدون آن تصمیم‌گیری‌ها ناقص خواهد بود.

معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین به ضرورت توجه به جزء ۳۰ قرآن کریم اشاره کرد و افزود: این جزء از قرآن نسبتا آسان است و هر ایرانی می‌تواند آن را حفظ کند. اگر بتوانیم جامعه را در این مسیر هدایت کنیم که دست‌کم جزء ۳۰ را حفظ نمایند، این اقدام می‌تواند گام بزرگی ذیل هدف متعالی حفظ کل قرآن کریم باشد و به افراد باور بدهد که حفظ قرآن شدنی است.

او در ادامه با طرح موضوع آسیب‌شناسی وضعیت موجود در ستاد حفظ قرآن کریم گفت: در حال حاضر مشخص نیست آیا قرارگاه‌های تعریف‌شده در این ساختار جدید، به شکل مستقل کار آسیب‌شناسی و اصلاح را انجام خواهند داد یا خیر. این در حالی است که شناسایی دقیق آسیب‌ها و سپس تصمیم‌گیری برای درمان آن‌ها یک ضرورت قطعی است و بدون آن نمی‌توان مسیر حفظ قرآن را با قدرت ادامه داد.

حجت‌الاسلام ارباب سلیمانی با اشاره به سیاست‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این زمینه، خاطرنشان کرد: در این وزارتخانه، تمرکز ویژه‌ای بر حوزه حفظ قرآن کریم داریم و همه ظرفیت‌ها را برای تقویت این حوزه به‌کار گرفته‌ایم.

او در پایان با تأکید دوباره بر ضرورت تقویت ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن گفت: انتظار ما این است که ستاد از همان ابتدا فعال و با قدرت حرکت کند و بتواند برنامه‌ها را به‌طور عملیاتی پیش ببرد تا به اهداف کلان نظام و منویات رهبر معظم انقلاب در تربیت حافظان قرآن تحقق بخشد.

حجت‌الاسلام عالم زاده نوری، معاون تهذیب حوزه‌های علمیه، نیز در این نشست با اشاره به بررسی آسیب‌شناسی فعالیت انجام شده در ۱۵ سال گذشته، اظهار داشت: در این سال‌ها تلاش‌هایی به ویژه با توجه به منویات رهبری مبنی بر تربیت ۱۰ میلیون حافظ بوده است، ذیل همین عنوان باید توجه شود بحث عمیق کارشناس در مورد مسئله حفظ است.

او تصریح کرد: باید کار کارشناسی بر اساس مخاطبان سنین مختلف داشته باشیم. به طوری که بر حجم تربیت ۱۰ میلیون حافظ باید برنامه‌ریزی دقیق داشته باشیم تا فعالیت‌ها به قوام برسد.

در انتهای این نشست، نتایج رأی‌گیری اعلام شد و به این ترتیب، کریم دولتی و عباس سلیمی با توجه به تجربه مدیریت کلان و برخورداری از تفکر راهبردی، عضو این ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن شدند.

/