«عاشورا و رهایی» تحلیل یک جامعه‌شناس از عاشورا در بازار نشر

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری برگزیده های ایران،‌ انتشارات نیستان کتاب صوتی «عاشورا و رهایی» نوشته عماد افروغ را با صدای محمد آقاسی منتشر و روانه بازار نشر کرد.

مرحوم عماد افروغ در این کتاب نگاهی تحلیلی به واقعهٔ عاشورا و قیام امام حسین(ع) دارد؛ همچنین واقعه عاشورا را به‌مثابه یک اثر هنری متعالی به‌ لحاظ ماهوی و هستی‌شناسی معرفی کرده است. وی در مقدمه‌ای که برای این اثر نوشته است، عاشورا را والاترین مرتبه اخلاق و هنرورزی معرفی کرده و تأکید کرده است که هنرورزی امام حسین(ع) در اخلاق کریمانه و محسنانه و عمل عزیزانه و ایثار جان و نشان‌گرفته از بالاترین حد فعلیت نفس یعنی فعلِ شدن و رسیدن به مقامی سرشار از جود و وجود است.

 افروغ در این کتاب، عاشور را یک حقیقت وجودی زیبا با لایه‌های رمزآلود توصیف کرده است. او هدف از نوشتن این کتاب را فهم عاشورا، ویژگی‌های آن، آشنایی با زمینه‌های بروز آن و نیز مقایسه آن با زمینه و زمانه کنونی ما دانسته است. این کتاب ۴ گفتار دارد که عنوان آن‌ها عبارت است از «امکان تحلیل‌های دینی و فرادینی از عاشورا ویژگی‌های آن»، «عزت عاشورایی»، «وجه قیامی عاشورا» و «اخلاق و سیاست متعالیه و تجلی عاشورایی آن».

  در بخشی از این کتاب می‌شنویم:

««مُصیبَهً ما اَعْظَمَها وَ اَعْظَمَ رَزِیَّتَها فِی الاِسْلامِ وَ فی جَمیعِ السَّمواتِ وَ الاَرْضِ»، این فراز زیارت عاشورا پرده از مصیبتی بی‌نظیر در اسلام و تمام آسمان‌ها و زمین برمی‌دارد و همین امر می‌تواند برانگیزاننده و نقطه عزیمتی برای تأمل و عبرت باشد. وجه مصیبت‌بار این تراژدی بزرگ می‌تواند نقطه عزیمتی برای گریه از سر حزن، در لایه‌ای و از سر شوق و حتی تبسم نسبت به این همه عظمت و زیبایی انسانی و تجلی‌گاه هنرورزی متعالی و اوج یگانگی و اتصال، در لایه‌های عمیق‌تر باشد.

و اصولاً چرا گریه؟ چرا انسان می‌گرید، کجاها می‌گرید و از سر چه چیز و بر سر چه چیز می‌گرید؟ گریه از سر درد، گریه از سر غم و اندوه و گریه از سر شادی! و گریه بر امام حسین (ع) از چه نوع گریه‌ای است؟ بدون تردید این حادثه در کنار بلندای عظمت و شکوه‌اش، ننگ و فاجعه‌ای بزرگ و مصیبتی دردناک و حک شده در تاریخ هستی است و عمق این فاجعه و مصیبت آن‌قدر جانکاه است که جا دارد از چشمان آدمی به جای اشک خون جاری شود.

و خوشا به حال انسان که می‌تواند بگرید. اما حتی گریه مصیبت‌بار و فاجعه‌ای این واقعه را نیز باید شکافت. این گریه خود لایه‌ها دارد، یک لایه آن همین اتفاق غم‌انگیز است. شهادت حسین و یارانش، اسارت زنان و کودکان و…

اما یک لایه آن «انسان» است. گریه بر انسان از دو منظر، گریه بر انسانی که آن‌قدر پست و ذلیل می‌شود که دست به چنین فاجعه‌ای می‌زند، و گریه بر آن طرف سکه «انسان». انسانی که آن‌قدر بزرگ و باشکوه می‌شود که به تیغ انسانی ذلیل، اما صاحب قدرت گرفتار می‌آید. و کدام ستودنی است؟ انسانی که مسلط به تیغ و قدرت و مجهز به سلاح دین و حکومت و ایدئولوژی است و یا انسانی که باطن‌مسلک و حقیقت‌گرا از لابه‌لای این تیغ‌ها، قدرت‌ها و ایدئولوژی‌ها، خود واقعی و رهایی و کرامت خود را به نمایش می‌گذارد. اما آیا این گریه، یعنی گریه از روی عظمت و شکوه باید صرفاً از سر حزن و اندوه باشد؟ نمی‌تواند از سر شوق هم باشد؟!

و درود بر توای حسین! تو افتخارِ هستی، نگین و درِّ درخشان انسانیت و تاریخ بشریتی! بر تو باید مشتاقانه هم گریست! بر تو باید گریه‌ای از سر شادی هم داشت و اینجاست که گریه و شادی، اشک و تبسم به هم می‌رسند. بر تو باید لبخندی هم زد، لبخندی از سر عظمت، لبخندی به پای شکوه و بزرگی تو، لبخندی غرورآفرین و افتخارآمیز. تو که زیر بار ظلم نرفتی، تو که مصلحت‌اندیشی نکردی، تو که مصلحت‌اندیشی دیگران، هر قدر بزرگ، را زیر پای خود له کردی، تو که نشان دادی بر تو چه گذشته است، تو که نشان دادی بابت همین تأخیر در قیام هم بر تو چه گذشته است!»

انتشارات نیستان این کتاب صوتی را به مدت ۳ ساعت و ۲۸ دقیقه به قیمت ۵۸ هزار تومان منتشر و روانه بازار نشر کرده است.

/