این در حالی است که در همین مدت بسیاری از کسب و کارها، ایده پردازهای استارتاپ ها، مسئولان و کارشناسان از ضرر و زیانشان و مثمر ثمر نبودن محدودیت اینترنت سخن گفتند اما گوش شنوایی وجود ندارد. از همین رو عنوان میشود که ایده پردازهای استارتاپها به دلیل همین بیتوجهی و محدودیت در اینترنت در حال مهاجرت از کشور هستند.
در همین راستا بهرام صلواتی، رئیس رصدخانه ملی مهاجرت ایران، در گفتگو با انتخاب درباره علت تغییر این روند، گفت: «به دلیل اینکه میل به مهاجرت در داخل کشور افزایش پیدا کرده و از سوی دیگر ظرفیت کشورهای اروپایی یا مقاصد اصلی محدود است، بر این اساس مقاصد جدیدی همچون کشور ترکیه و کشورهای حوزه خلیج فارس شکل گرفته است که قسمتی از بار مهاجرتی ایران دارد در آنجا تخلیه میشود.»
مدیر رصدخانه مهاجرت ایران، درباره مهاجرت گروهی استارتاپها به کشورهای حوزه خلیج فارس، گفت: «در بحث استارتاپها، شرکتها و تیمهایک موقعیتی است که مهاجرت سرمایهگذاریا ایدهپرداز را داریم. الان خیلی از کشورها به این نکته رسیدهاند که سرمایه انسانی در ابعاد مختلفش، یعنی در سطح سرمایهگذار، ایدهپرداز، مدیر، بدنه اجرایی و حتی افراد کارشناس، همه ذی قیمت هستند و خیلی از شرکتها و تیمها اگر میخواهند به کشوری، از جمله کشورهای حوزه خلیج فارس بروند، با این پیشنهادات رو به رو هستند که صرفا برای ثبت یا ایجاد شرکت اقدام نکنند بلکه برای راهاندازی و به نوعی اجرای این ایده هم اقدام کنند. به طور کلی نیروی انسانی ایران، مخصوصا نیروی کارشناس یا تحصیلکرده برای کشورهای دیگر جذاب شده است، بدین منظور اگر افراد بخواهند کسب و کاری راه بیاندازد، بهترین فرصت این است که از تیمی که با آن کار کرده، با آن آشنایی دارد، ایده را میشناسد و از همه مهمتر هزینهاش هم به نسبت همتایانش در آن کشور ارزانتر است، استفاده کند.»
وی خاطرنشان کرد: «با این تفاصیل باید حواسمان باشد یکیاز دلایلی که شرکتها مهاجرت میکنند، به مسائل زیرساختی که در این چندوقت اخیر هم پررنگ شده است، مربوط میشود. از جمله شرایط ناپایدار اینترنتی و ارتباطی که منجر به آسیب دیدن بسیاری از کسب و کارها شده است. مسئله اینترنت در خیلی از کشورها، امر پیش پا افتادهای و ابتداییترین زیرساخت ارتباطی است و برای همین مهاجرت گروهی یک تیر و چند نشان میشود.» صلواتی ادامه داد: «حال در چند سال گذشته هم بحث زیستبوم، نوآوری و فناوری بسیار مطرح بوده است و ما هم سرمایهگذاری قابل توجهی کرده بودیم اما درست زمانی که داشتیم به بهرهبرداری نزدیک میشدیم، به واسطه یک سری از سهل انگاریها، مسئله مهاجرت این افراد دارد رخ میدهد و شرکتها هم دارند از این فرصت استفاده میکنند.»
وی در پاسخ به اینکه آیا میتوان گفت موج مهاجرت استارتاپها شکل گرفته است، عنوان کرد: «در مورد موج مهاجرت استارتاپها نیاز داریم که یک پیمایش و آمار رسمی وجود داشته باشد. متاسفانه روی گروههای خاص یا به طور کلی روی جمعیت مهاجرین خارج از کشور، در داخل کشور خودمان اجماع آماری وجود ندارد و کار آماری دقیقی صورت نگرفته است. اتکای ما در سالنامه مهاجرتیمان بر منابع آماری خارج از کشور است. در پاسخ به پرسش شما باید بگویم که این موج هست و شواهد مستدلی هم موجود است که این اتفاق دارد میافتد ولی اینکه به شکل مستند اشاره کنیم، خیر. در بخش پنجم سالنامه اخیرمان هم عنوان کردهایم که فقط برای کانادا و انگلستان از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱ حدود ۲ هزار ویزا در حوزه نوآوری استارتاپی فناوری و کارآفرینی ایجاد شده است. اینکه چه قدر ایرانیان توانستهاند برای بقیه کشورها از استارتاپ ویزا استفاده کنند، محل سوال است. در داخل کشور هم متولیان یا آماری ندارند یا آن را منتشر نمیکنند.»
۲۳۳۰۲
