مشتی دانه در کنار گلدان‌های شمعدانی
مشتی دانه در کنار گلدان‌های شمعدانی
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری برگزیده های ایران،کتاب «فردا پلاک فرد» سروده حسن تولائی است. در صفحه تقدیم این کتاب می‌خوانیم:
“تقدیم به تهران، شهری که سرفه می‌کند، خسته است اما هنوز درخت و پرنده دارد.
یکی از شعرهای این مجموعه را بخوانیم:
“شهر گفت:
«من جنگل ندارم
اما
به باغچه‌ی کوچکی دل بسته‌ام
که هر سال
لا‌به‌لای شاخه‌های نهالش
بهار بهار
جوانه به دنیا می‌آید»
حضور عناصر و پدیده‌های زندگی مدرن و شهری در شعر کودک و نوجوان ایران، پیشینه طولانی و محکمی ندارد.آن چه تاکنون سروده‌اند و خوانده‌ایم، نکوهش زندگی شهری و تقابل شهر و روستا بوده است و بیان حسرت‌آمیز و نوستالوژیک زندگی روستایی و عناصر طبیعت؛به یاد بیاورید شعر معروف: خوشا به حالت/ ای روستایی! چه شاد و خرم/ چه با صفایی/ در شهر ما نیست/ جز آهن و دود….
اما در روزگاری که شهرنشینی به شکل بی‌سابقه‌ای گسترش یافته و کودک و نوجوان امروزی، هر روز با پدیده‌های زندگی شهری مواجه می‌شود، پرداختن به این عناصر و حضور جدی و خلاقانه‌ی آن در شعر کودک و نوجوان، ضروری به نظر می‌رسد.
شهر در شعر کودک
مهم‌ترین ویژگی کتاب«فردا پلاک فرد» حضور آشنای عناصر زندگی معمولی و روزمره شهری در شعرهاست. شاعر با توصیف این عناصر به مخاطب نوجوان خود تلنگر می‌زند که از کنار این عناصر به ظاهر تکراری و پیش پا افتاده، بی‌تفاوت نگذرد. او ذهن مخاطب را نسبت به محیط پیرامونش کنجکاو کرده و با ایجادپیوندی میان عناصر شهر و طبیعت، به جای ستیز با زندگی شهری مخاطب را به آشتی و مهر و زیست مسالمت‌آمیز در این شهر دعوت می‌کند.
تولائی در این کتاب ضمن بیان شلوغی، شتاب و ناآرامی شهر،به توصیف زیبایی‌های آن می‌پردازد. همان قدر که دود و ترافیک و بوق و شلوغی و …. در شعرهای این کتاب هست، پرنده و گلدان و جوانه و بهار و خنده و شادی نیز می‌بینیم: مثل آن شعر که بالکن خانه‌ای پرنده‌ها را به مشتی دانه در کنار گلدان‌های شمعدانی دعوت می‌کند. از سوی دیگر،شاعر انتقاد و اعتراض خود را نسبت به نا به‌سامانی‌ها نیز بیان می‌کند. انتقاد و اعتراضی که لحنی شعاری و مستقیم ندارد و هنرمندانه و زیرپوستی بیان می‌شود.مانند شعری که در آنوانتی آهن به دوش،شهر را به روستا می‌برد، یا شعری که در آن ماشینی از بلندی می‌ترسد و پارکینگ طبقاتی را نمی‌شناسد و نمونه‌های متعدد دیگر.
شاعر حتی در خلال این شعرها نکات اخلاقی و رفتاری را هم به شیوه غیر مستقیم به مخاطب می‌آموزد:
آن درخت گفت:
وقتی ما نهال بودیم
جرئت نمی‌کردیم شاخه‌هایمان را
جلوی درختان دراز کنیم…
شعر سپید برای مخاطبان جدید
شعرهای این مجموعه در قالب سپید سروده شده اند؛ قالبی که در شعر کودک و نوجوان کم کاربرد است و بسیاری از اشعاری که با نام سپید منتشر می‌شوند به دلیل خالی بودن این قالب از وزن عروضی و قافیه و ردیف، به نثرهای شاعرانه یا قطعات ادبی شبیه می‌شوند. تولائی اما مشکل کمبود موسیقی بیرونی و کناری را با استفاده‌ی خلاقانه و گسترده از عنصر تخیل حل کرده و از این طریق نوعی موسیقی درونی در سروده‌های خود ایجاد کرده است. همه عناصر شهری در این کتاب جان دارند؛ شهر خسته است، خواب می‌بیند و هذیان می‌گوید. بالکن برای پرنده‌ها دست تکان می‌دهد.کوچه آرزو می‌کند و تصمیم می‌گیرد و پارک، کوله‌ای است روی دوش شهر!
در مجموع می‌گفت حسین تولائی در این کتاب مخاطب خود را جدی گرفته و به جای نصحیت و پند و اندرز و جملات کلیشه‌ای، دست او را گرفته و با او در شهر قدم می‌زند تا هم زیبایی‌ها را تماشا کند و هم نسبت به زشتی‌ها و نا‌به‌سامانی‌ها بی‌تفاوت نباشد.
کتاب «فردا پلاک فرد» شامل ۱۵ قطعه شعر سپید در ۲۴ صفحه با تصویرگری هما اسحاقی از سوی انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان منتشر شده است.
/
