نگاهی به کم‌کاری‌های تصویری در قبال بهزیستی/ قهرمان‌هایی که جای‌شان در سینما و تلویزیون خالی است
نگاهی به کم‌کاری‌های تصویری در قبال بهزیستی/ قهرمان‌هایی که جای‌شان در سینما و تلویزیون خالی است
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری برگزیده های ایران، در این سالها بودند سریال‌ها و فیلم‌هایی که به قصه زندگی کودکان پرورشگاهی یا کودکان بی‌سرپرست پرداخته‌اند و یکی از نمونه‌های بارز آن «بچه مهندس» بود که تا چهار فصل پیش رفت. اما اساساً قصه‌گویی درباره کودکانی که بی‌سرپرست‌اند، در همه جای دنیا از جذابیت بسیاری برخوردار بوده است. در کنار آن موضوع معلولان، نابینایان، ناشنوایان و حتی پرداختن به مشکلات زیر پوست شهر یا همان آسیب‌های اجتماعی از جمله مسئولیت‌های ویژه حوزه تصویرگران یا همان سینماگران است.
کاری که سینمای دنیا هم همواره پیگیر آن بوده و آثار بی‌نظیری همچون «کریپ کمپ» به کارگردانی نیکول نیومن و جیمز لبریکت که توانست جایزه اسکار را از آنِ خود کند. نکته جالب این فیلم آن است که «کریپ کمپ» به نگاه اشتباه جامعه آن سال‌های آمریکا به معلولان و ترد بسیاری از این ناتوانان جسمی از کمپ های نگه‌داری دیگر هم می‌پردازد. این فیلم تصاویر واقعی و تاریخی از کمپ های معلولان و روحیه و انگیزه‌ای که در افراد حاضر در این مکان‌ها وجود دارد به نمایش می‌گذارد.
فیلم حوض نقاشی
از این دست فیلم‌ها که نگاه منتقدانه‌ای به عدم توجه به حقوق معلولان و توجه مردم عادی داشته باشد شاید به نحوی این نگاه را در فیلم «حوض نقاشی» شاهد باشیم یا حتی «بچه مهندس» و «از سرنوشت» به گونه‌ای دیگر این موضوع را دنبال کردند که جزو رسالت‌ها و کارکردهای دیگر بهزیستی به شمار می‌رود. اما کمتر تلاش‌های قهرمانانه عوامل بهزیستی و قهرمانِ به نام آن شهید محمدعلی فیاضبخش که نخستین رئیس سازمان بهزیستی ایران و به نوعی بنیانگذار آن نیز به شمار می‌رود در قابِ تلویزیون و یا پرده نقره‌ای سینما دیده نشد.
در میان وظایف ذاتی و رسالت‌های بهزیستی شاید پرداختن و توجه به کودکان بی‌سرپرست و ارتقاء آموزش‌ها و پرورش‌های مراکز پرورشگاهی کشور باشد که نویسنده سریال «از سرنوشت» در گفت‌وگویی به خبرنگار برگزیده های ایران درباره اینکه ورود به زندگی کودکان بی‌سرپرست چقدر می‌تواند برای مخاطب تلویزیونی جذاب باشد؟ گفت: “فصل‌هایی از این سریال پخش شد تا جایی که شنیدم خوب دیده شد. به طور کلی اگر سراغ سوژه‌هایی بروید که تا به حال کمتر به آنها ورود شده است، جواب می‌گیرید.
موضوع بعدی درباره نحوه پرداخت، نوع نگاه به ماجرا و جسارت سازندگان و نقد زمانه است. ممکن است برخی قصه ها بارها تکرار شده باشد اما نوع نگاه هر نویسنده با نویسنده دیگر متفاوت است و جنبه‌های نوآورانه‌ای که می‌توان در کار تزریق کرد می‌تواند برای مخاطبان جذابیت داشته باشد.”
همچنین سریال «بچه مهندس» در ماه مبارک رمضان ساخته شد؛ داستانی که از پرورشگاه شروع می‌شود و به دانشگاه می‌رسد. «بچه مهندس» یا همان جواد جوادی پسربچه‌ای است که در نوزادی از طرف مادرش به پرورشگاه سپرده می‌شود تا مادرش مانع شود که پدرش او را بفروشد. جواد در پرورشگاه بزرگ می‌شود و سخت‌گیری‌های مدیر پرورشگاه که نقش آن را بهناز جعفری بخش جدای ناپذیر از زندگی او می‌شود. بچه مهندس علاقه زیادی دارد تا با وسایل به درد نخور وسیله‌های عجیب و غریب درست کند؛ به همین دلیل به بچه مهندس مشهور شده است.
اما در این سالها چقدر تلویزیون و سینما به سازمان بهزیستی و کارکردها و قهرمانانش توجه داشته‌اند؟ با نگاهی به آثار تلویزیونی و سینمایی جایِ خالی بسیاری از قهرمانان بهزیستی و کارکردهای این سازمان دیده می‌شود که باید به آن پرداخت. هرچند اخیراً فیلم سینمایی «کت چرمی» یا مستند «مامان شکوه» و حتی برخی از آثار دیگر وارد این موضوع شده‌اند اما تا فراگیری هرچه بیشتر این آثار در میان علاقه‌مندان و شناخت و اشراف بیشتر کارکردهای این نوع سازمان‌های مردم نهاد و اجتماعی فاصله بسیار است.
البته علی محمد قادری رئیس سازمان بهزیستی در گفت‌وگویی با خبرنگار برگزیده های ایران درباره تلاش‌ها و تعامل‌های جدید با سازمان صداوسیما و برخی از نهادهای فرهنگی دیگر اشاره کرد: مردم نیاز دارند درباره این شجره طیبه‌ای که بیش از ۴۰ سال از عمرش می‌گذرد بیشتر بدانند. ساخت آثار نمایشی می‌تواند در این عرصه نقش‌آفرینی ویژه‌ای داشته باشد. آنچه در زیر پوست شهر و آسیب‌های اجتماعی ما می‌گذرد و سازمان بهزیستی خدمات مهمی را در این عرصه ارائه می‌دهد این نکات باید گفته شوند. چقدر شایسته است که آثار فرهنگی و محصولات هنری ارزنده‌ای در این راستا ساخته و پرداخته شوند و بتوانند این تلاش‌ها را به تصویر بکشند.
وی همچنین با اشاره به جهاد تبیین در عرصه خدمات سازمان بهزیستی تأکید کرد: سازمان بهزیستی از ارائه خدمات به کودکان بی‌سرپرست تا بررسی مشکلات و آسیب‌های اجتماعی و معلولان (نابینایان و ناشنوایان) سوژه‌های بسیاری دارد که می‌توانند فیلم و سریال شوند. اگرچه بخش خصوصی و مجموعه‌های دیگر علاقه‌مندند فیلم و سریال در این راستا تولید کنند یا انیمیشن و کلیپ‌های آگاهی‌ساز، اما خوشبختانه در سال‌های اخیر تعاملات با صداوسیما قوی‌تر و بهتر پیش می‌رود. همچنان که می‌بینید در بحث مناسب‌سازی آثار نمایشی برای معلولان خصوصاً ناشنوایان اقدامات ارزنده‌ای در تلویزیون اتفاق افتاده است.
رئیس سازمان بهزیستی خاطرنشان کرد: سازمان صداوسیما برای پخش فیلم‌های جدید و به روز رابطه ناشنوا گذاشت؛ برای برخی از برنامه‌های مذهبی این کار را انجام داد و ویژه نابینایان هم برنامه‌هایی در دستور کار قرار گرفته که بخش خصوصی هم خوشبختانه در این راستا فعالیت‌های خوبی دارد.
او از فیلمسازان و متولیان امر فرهنگ و هنر این درخواست را داشت که می‌توانند درباره قهرمانان بزرگ بهزیستی خصوصاً شهید فیاضبخش که بنیانگذارِ بهزیستی کشور به شمار می‌رود فیلم و سریال بسازند.
قادری درباره اینکه مقدماتی برای ساخت سریال و یا فیلمی درباره شهید فیاضبخش فراهم شده، تأکید کرد: ما در حال رایزنی هستیم کارهایی برای قهرمانان‌مان در بهزیستی انجام شود. ساعت‌ها می‌توانیم درباره هنرمندان آیینی‌مان که جزو مشاهیر سازمان بهزیستی به شمار می‌روند تاریخ شفاهی داشته باشیم. سازمان صداوسیما پیگیرِ این موضوع است و جزو وظایف قانونی‌اش می‌داند فعالیت‌هایی هم انجام داده اما بازه فعالیت‌ها متنوع و متکثر است. خوشبختانه افق پیش‌روی ما و تعامل سازنده با صداوسیما روشن و پرامید است. حتماً سریال یا فیلمی درباره شهید بزرگوار فیاضبخش ساخته خواهد شد که داستان زندگی آموزنده و جذابی برای نسل جوان و حتی علاقه‌مندان به فعالیت در بهزیستی دارند.
وی در خاتمه افزود: ما مدیون شهید فیاضبخش هستیم و جایزه بزرگی برای شهید در دستور کار است که بتوانیم سهم اندکی از این دِین بزرگ فداکاری، ایثار و از خودگذشتگی امثال ایشان را ادا کنیم. این جایزه علمی و مشارکت اجتماعی خواهد بود که ان‌شاءالله شهید عزیز را بیش از گذشته به مردم بشناسانیم.
/
