برگزیده های ایران – بوشهر، سید حسین موسوی: وضعیت آب در استان بوشهر سال هاست چالش اول مردم شده و از جهتی اندک بارشهای رحمت الهی طی سالهای گذشته، بوشهر را در ردیف استانهایی که با خشکسالی مواجه هستند قرار داده است.
قهر چند ساله آسمان با استان سبب شده تا وضعیت آب در بوشهر چه آب شرب و چه آب کشاورزی در شرایط مناسبی قرار نداشته باشد و بوشهر استانی که ۹۳۶ کیلومتر مرز آبی با خلیج فارس دارد را در عین تعجب تنها استانی باشد که آب آن برای ساکنانش جیرهبندی شده است؛ از جهتی ۸۰ درصد منابع آب از خارج استان و تنها ۲۰ درصد از منابع داخلی تامین میشود.
۵۱۴ میلیون متر مکعب آب از گناوه رفت!
یکی از منابع تامین آب طی سالیان گذشته سد چمشیر در استان کهگیلویه و بویراحمد است. این سد بنا بود آب اراضی حیات داوود و لیراوی در شهرستان گناوه را تامین کند اما چندسالیست از آب این سد خبری نیست! استاندار بوشهر در این خصوص گفته: در گذشته سهم استان بوشهر از آب سد چمشیر ۵۱۴ میلیون متر مکعب تعیین شده بود که ۳۶ هزار هکتار از اراضی لیراوی و گناوه را آبیاری کند و کانال انتقال هم در دستساخت بود ولی این امتیاز را لغو کردند و صدایی هم از کسی درنیامد.
بوشهر تنها استان با جیره بندی آب
معضل آب در استان بوشهر به ویژه در اوضاع کرونا که مصرف آب را برای شهروندان بیشتر کرده خود را بیش از پیش نمایان داشته تا جایی آیت الله صفایی بوشهری نماینده ولی فقیه در استان در یکی از خطبههای نماز جمعه با گلایه از وضعیت موجود گفته «ما شاید تنها استانی باشیم که حتی در مرکز استان آب جیرهبندی است. در سفر ریاستجمهور، از قبل تقاضا شده بود که از نیروگاه اتمی آبشیرین تولید شود، حضرت آیتالله رئیسی هم دستور را داد؛ اخیراً صحبتهایی میشنوم که نیاز نیست، و اخیراً شنیدهایم فردی مانع شده، تذکر میدهیم این کار را نکند.»
۴۰ درصد هدر رفت آب شرب در استان بوشهر
اما یکی از مواردی که به وضعیت نابسامان آب در استان بوشهر کمک کرده فرسودگی شبکه آبرسانی است. آنطور که پوریوسفی معاون بهرهبرداری و توسعه آب شرکت آب و فاضلاب استان بوشهر گفته: در زمان حاضر ۳۰ درصد شبکه آبرسانی این استان فرسوده است که ۴۰ درصد آب تولیدی را هدر میدهند.
پوریوسفی همچنین عنوان داشته که طول شبکه توزیع آب در استان بوشهر ۶ هزار و ۴۰۰ کیلومتر است که اگر بخواهیم وضع موجود را حفظ و مانع از افزایش تلفات آب شویم سالانه ۸۰۰ میلیون تومان و برای نوسازی کل شبکه نیز ۱۲۸ میلیارد تومان اعتبار نیاز است.
هزینه سرسام آب خرید آب برای تامین ناچیز!
عبدالحمید حمزهپور مدیرعامل شرکت آبفا استان بوشهر گفته: سالانه ۱۴۵ میلیارد تومان برای خرید تضمینی آب از آبشیرینکنهای فعال (بوشهر و کنگان) در استان بوشهر پرداخت میشود.
حال این گفته را وقتی در کنار صحبتهای معاون بهرهبرداری و توسعهآب شرکت آبفا استان میگذاریم مساله جالب میشود؛ به عبارتی سالانه ۱۴۵ میلیارد تومان هزینه برای خرید تضمینی آب از آبشیرینکنها میشود اما به دلیل فرسودگی شبکه، ۴۰ درصد آب ورودی به شبکه آبرسانی در استان هدر میرود! این هزینه به جز هزینههای سرسام آور و میلیاردی است که برای ورود آب از استانهای دیگر تامین میشود.
وعده برای ۱۳ آبشیرینکن!
با این حال دولتهای سابق و گذشته سیاست احداث سد و آب شیرین کنها را در پیش گرفتند و طرحهای آبرسانی شامل پنج سد بزرگ و پروژههای شیرینسازی آب دریا در استان در حال اجرا است.
بر اساس برنامه ششم توسعه (۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰)، دولت مکلف است حداقل ۳۰ درصد آب آشامیدنی مناطق جنوب کشور را از طریق شیرین کردن آب دریا تأمین کند. برایناساس قرار بوده در استان بوشهر تعداد ۱۳ آبشیرینکن کوچک و بزرگ به بهرهبرداری برسد که فقط سه آبشیرینکن به بهرهبرداری رسیده است و بقیه آبشیرینکنها به دلایل مختلف وارد مدار تولید نشدهاند. در ادامه آخرین وضعیت تعدادی از آبشیرینکنهای وعده داده شده دولت در استان بوشهر را میبینید.
عدم توجه به آبخیزداری
یکی از کارهای ارزشمند در جهت خدمت به کشاورزان و مردم برای تامین آب، توجه به آبخیزداری است که متاسفانه توجه عملی به آن دیده نمیشود و لازم است نسبت به لایروبی سدهای آبخیزداری اطراف شهر جهت کمک به ذخایر آب زیرزمینی برای ایام بارش صورت گیرد.
با این حال در دولت یازدهم و دوازدهم، بارها مدیران دولتی از رئیسجمهور تا فرمانداران با کنار گذاشتن روشهای کم هزینه و زودبازدهتر همچون آبخیزداری، به آخرین راهحل، یعنی شیرینسازی آب دریا برای تامین آب ساحلنشینان به ویژه مردم استان بوشهر تاکید کردهاند؛ وعدهای که سالهاست هنوز رنگ واقعیت به خود نگرفته و بهغیراز تعداد بسیار محدودی، این وعدهها در حد گفتار درمانی بوده است و مردم در کنار دریایی از آب باران هنوز تشنه هستند! این در حالی است که در تابستان گذشته برخی از مردم در روستاهای نوار ساحلی دلوار در شهرستان تنگستان با کولر حمام کرده و از وضعیت موجود بسیار ناراضی بودهاند!
برداشت غیرمجاز آب از چاه
شرکت آب منطقهای استان بوشهر در آماری اعلام کرده، بیش از ۱۳ هزار و ۵۰۰ حلقه چاه کشاورزی در استان بوشهر وجود دارد، که نزدیک به پنج هزار و ۵۰۰ حلقه آن غیرمجاز است. این برداشتهای غیرمجاز باعث افت ذخایر زیرزمینی آب و در نتیجه فرونشست زمین میشود که از آن به زلزله خاموش زمین یاد میکنند و این خسارت، غیرقابل جبران خواهد بود.
با توجه به موارد گفته شده چند سوال مطرح است:
۱- میزان هدر رفت ۴۰ درصدی آب هزینه زیادی را روی دست استان گذاشته و این هزینه با توجه به یارانهای که بابت آب پرداخت شده و هزینه بالای خرید آب، برای دولت خیلی گران تمام میشود. چرا نوسازی خطوط انتقال نسبت یه سایر پروژه اولویت پیدا نکرده؟ با توجه به اینکه نوسازی علاوه بر صرفه جویی، نوعی سرمایهگذاری آبی نیز محسوب میشود.
۲- چرا از ظرفیت سالیانه نزدیک به ۸۵ میلیون متر مکعب آب خاکستری (پساب) در استان یا ۱۵ میلیون مترمکعب پساب شهر بوشهر با بازچرخانی آن جهت ایجاد اشتغال، ایجاد فضای سبز مناسب، کشت برخی گیاهان و یا جهت تزریق به زمین و جبران منابع آب زیرزمینی استفاده نمیشود؟
۳- چرا بعد از ۱۰ سال از سیاست اشتباه «تنها راه حل استان برای حل معضل آب احداث آب آبشیرین کن است» به شیوههای دیگر تامین آب مثل آبخیزداری که بسیار مقرون به صرفه و زودبازدهتر و مردمیتر است بیتوجهی شده و همچنان تاکید جدی بر سیاست صرف هزینه گران و سرسامآور احداث آبشیرینکن است؟
۴- چرا برنامه جدی برای استفاده از آب باران که به راحتی میتواند آب شرب مورد نیاز استان و حتی کشاورزی را تأمین کند وجود ندارد و اجازه داده شده این نعمت الهی به راحتی وارد دریا شود و بعد با صرف هزینههای سنگین آن را به چرخه استفاده برگردانیم؟
۵- چه برنامهای برای برخورد با آب دزدی و انشعابات غیر مجاز ۹ هزار خانه باغ در شهرستان تنگستان و گناوه دارید؟ چرا مستندات برخورد و قطع انشعاب آنها منتشر نمیشود؟
اینها سوالاتی است که ذهن مخاطبان را درگیر درباره سیاستهای دولت در حوزه آب درگیر کرده و امید است مسؤولان پاسخگوی ابهامات باشند. البته پیرامون مساله آب مطالب بسیاری نگاشته شده و هنوز هم حرفهای ناگفته زیادی که زده نشده که در این مجال پرداختن به آنها ضروری نیست.
انتهای پیام/ع
