همخون؛ پویشی ناجی برخاسته از سوگ یک همکلاسی

بر اساس آمارارائه شده در سال ۹۹ِ؛ بعد از بیماری های قلبی و عروقی که علت ۴۳ درصد مرگ و میر و ناتوانی ایرانی ها است، دومین علت مرگ و میر در کشور را با ۱۶ درصد انواع سرطان ها تشکیل می دهند.

از سوی دیگر پیشرفت های پزشکی و تکنولوژی و فناوری ها و بهبود بسیاری از بیماران سرطانی در مراحل اولیه تشخیص، امید به زندگی را در صورت ابتلا به آن بیشتر کرده است. استفاده از سلول های بنیادی خون ساز یکی از شیوه های نوینی است که تاکنون توانست زندگی تعداد بسیاری از بیماران سرطانی را نجات دهد؛ روشی که البته مبتنی بر مشارکت مردم برای اهدای سلول های بنیادی است تا از طریق یافتن تطابق خونی برای افراد نیازمند از میان اهدا کنندگان خون به ترمیم سلولهای سرطانی فرد بیمار کمک کند.

البته با وجود اینکه ایران در رتبه برتر کشورهای اهدای کننده خون عمومی قرار دارد، اما مسئله اهدای پلاسمای خون که می تواند به درمان بیماران سرطانی کمک کند هنوز آنطور که باید در میان افکار عمومی جامعیت نیافته است. 

با این حال امسال در گیلان جمعی از دانشجویان پس از درگذشت همکلاسی خود به دلیل سرطان در پویشی مردمی تحت نظارت موسسه محک (مؤسسه خیریه حمایت از کودکان مبتلا به سرطان) اقدام به جمع آوری نمونه های خونی برای کمک به بیماران سرطانی کردند. 

جوانه زندگی از مرگ یک همکلاسی 

«کمپین همخون» نام گویشی مردمی و البته عده ای از همکلاسی های مدرسه ای است که چندی پیش با اهتمام خانم سارا رحیمی در گیلان جوانه زد. این پویش تا به امروز توانسته بیش از یکهزار و ۵۰۰ نفر متقاضی اهدای سلول بنیادی را جذب کند و آن را به ذخیره بانک سلول بنیادی کشور اضافه کند.

داستان از جایی شروع شد که غزاله دانشجوی سال دوم دندانپزشکی اواخر دی ماه سال گذشته از طریق پست اینستاگرامی از یافتن راهی برای مبارزه با سرطانش از طریق سلول های بنیادی خبر داده بود که متاسفانه در کشور نمونه ای موجود منطبق با خون او یافت نشد. اما پس از پیگیری های متعدد داوطلبی از ترکیه شناسایی شد و آزمایش های اولیه امکان استفاده از سلولهای بنیادی این داوطلب را تایید کرد. اما تاخیر در انتقال سلول بنیادی از ترکیه به ایران با توجه به محدودیت های کرونایی و مشکلای از این دست منجر شد تا نمونه ها به موقع به غزاله نرسد و او در اردیبهشت ماه امسال همانند بسیاری دیگر از بیماران سرطانی برای همیشه چشم از جهان فرو بست.

 سارا رحیمی که هم اینک دبیر اجرایی پویش هم‌خون در گیلان است، همکلاسی عزاله در مدرسه فرزانگان رشت بود که برای کمک به بیماران سرطانی و جلوگیری از مرگ هر همکلاسی دیگری در صدد برآمد تا با راه اندازی پویش همخون این آگاهی رسانی را افزایش دهد و همزمان راهی یابد تا افراد داوطلب بتوانند بدون نیاز به رفت و آمد به پایتخت کشور، در رشت نمونه ی خود را در بانک HLA(بانک خون بند ناف) ثبت کنند. وی البته در این مسیر با مرکز پذیره نویسی اهدای سلول های بنیادی محک آشنا شد.

سارا رحیمی که هنوز داغدار همکلاسی و دوست دوران نوجوانی خود است در گفت و گو با خبرنگار برگزیده های ایران اظهار داشت: اواخر دی ماه گذشته بود که از طریق پست اینستاگرام غزال، همکلاسی دوران دبیرستان مان، که مدتی بود با سرطان خون می جنگید، متوجه شدیم راهی برای خلاص شدن از غول مخوف سرطان خون یافته است.

وی گفت: دختر زیبای دوران دبیرستان(غزاله) و دانشجوی سال دوم دندانپزشکی امروز می توانست با اهدای سلول های بنیادی از داوطلب همسان درمان یابد اما تقدیر با او یاری نکرد. در دوران پاندمی شدید کرونا داوطلبی از ترکیه شناسایی شد ، آزمایشهای اولیه امکان استفاده از داوطلب ترکیه ای را تایید کرد ، اما محدودیتهای مسافرت ناشی از همه گیری کرونا زمان را از غزاله و او را نیز از ما گرفت.

دبیر اجرایی “پویش همخون” در گیلان با اشاره به اینکه در بانک خون بند ناف همخوان بودن ویژگی های یک اهداکننده ، آنتی ژن های لکوسیت انسانی (HLA)، با فرد بیمار از اهمیت بالایی برخوردار است، گفت: در حال حاضر ۷۴ بانک HLA از ۵۳ کشور مختلف جهان مشغول فعالیت هستند اما هزینه های بالای حضور فرد اهداکننده از کشورهای دیگر برای خانواده ی فرد بیمار سبب شده حتی در صورت پیدا شدن نمونه ی همخوان خارجی فرایند پیوند سلول بنیادی را سخت و سنگین کند. این موضوع اهمیت بالای نیاز به حضور داوطلبان بیشتری در یک جغرافیای نزدیک برای اهدای سلول های بنیادی را نشان می‌دهد.

رحیمی افزود: امروزه برخلاف گذشته فرایند پیوند سلول های بنیادی با استفاده از خون محیطی، روشی ساده و غیر دردناک است که طی سه تا ۶ ساعت خون محیطی از فرد دهنده گرفته می‌شود و پس از جداسازی سلول های بنیادی به وی بازگردانده می‌شود.

وی گفت: در دی و بهمن ۹۹ که من و تعداد زیادی از همکلاسی های غزال داوطلب اهدای سلول های بنیادی بودیم در گیلان هیچ مرکز پذیره ی نویسی اهدای سلول های بنیادی وجود نداشت که همین مسئله جرقه‌ای برای راه اندازی پویش همخون شد.

دبیر اجرایی کمپین همخون در گیلان ادامه داد: پس از اولین فراخوان کمپین همخون در کمتر از ۲۴ ساعت بیش از یکهزار و پانصد نفر اعلام آمادگی کردند که با هماهنگی با مجموعه ی خیریه ی محک، کارشناسان آن سازمان برای نمونه گیری فقط ۶ سی سی خون جهت تست HLA از داوطلبان گیلانی طی سه روز ۲۸،۲۷و۲۹ آبان ماه در رشت مستقر شدند.

وی گفت: تاکنون بیش از ۶۵۰ نفر داوطلب از طریق کمپین همخون به بانک HLA اضافه شدند. همچنین استقبال خوب گیلانی ها سبب شد با وجود محدودیت های کرونایی این کمپین را طی چند دوره برگزار کنیم.

وی با اشاره به اینکه اکنون تعداد زیادی داوطلب گیلانی در بانک HLA ثبت شده اند گفت : با توجه به حمایت و استقبال مردم گیلان سومین دوره ی برگزاری کمپین همخون به زودی اعلام خواهد شد و امید داریم گامی برداریم به سوی روزی که در آن «سرطان پایان زندگی نباشد».

رحیمی از مردم خواست تا با مراجعه به هر مرکزی و یا پویش همخون با اهدای فقط چند سی سی از خون جان یک همکلاسی، فرزند، برادر، خواهر و یک نفر در ایران و یا هر نقطه ای از جهان را نجات دهند.