کیاوش حافظی: قطع اینترنت در ایران باز هم گزینه اول مسئولان در برخورد با بحران بود. در جریان جنگ ۱۲ روزه بین ایران و اسرائیل، قطعی و فیلترینگ اینترنت جهانی در ایران بسته شد و فقط سایت ها و شبکه های اجتماعی داخلی در دسترس بودند.
در گذشته نیز هرگاه اعتراضات و ناآرامی هایی در سطح کشور صورت می گرفت قطع یا محدودیت اینترنت گزینه اول بود.
اما در جنگ ۱۲ روزه که اعتراضی نسبت به حاکمیت وجود نداشت چرا این اقدام صورت گرفت؟ آن هم در شرایطی که بسیاری معتقدند همبستگی اجتماعی در کشور وجود داشت و این همبستگی می توانست در فضای مجازی و رسانه ها علیه اسرائیل منعکس شود.
یکی از تحلیلگران سیاسی گفته بود که تصمیمگیران با بستن اینترنت به روی مردم، آنها را به تماشای شبکه های ماهواره ای مثل ایران اینترنشنال – که صدای اسرائیل در این جنگ بود – سوق دادند.در حالی که اگر این اتفاق نمی افتاد راه تولید محتوا و تبلیغات یک سویه اسرائیل را می بست.
این تصمیم گیری را شاید بتوان در ادامه سیاست فیلترینگ در شرایط صلح دید که باعث سوق دادن مردم به استفاده از فیلترشکن ها می شود؛ فیلترشکن هایی که به گفته برخی کارشناسان امکان نفوذ بدافزارها و سوءاستفاده از دادهها را می دهد.
در این خصوص خبرگزاری برگزیده با رمضانعلی سبحانی فر نماینده سابق مجلس گفتگو کرده است.
سبحانی فر تایید می کند که بستن اینترنت راه را برای تبلیغات یکسویه اسرائیل هموار کرد اما معتقد است که امنیت ملی در بحران ها بر هرچیز دیگری اولویت دارد.
در ادامه مشروح گفتگوی برگزیده با این نماینده سابق مجلس را بخوانید؛
*****
* در جنگ ۱۲ روزه، ما شاهد بودیم که اینترنت را قطع و یا فیلتر کردند و دسترسی مردم به این اینترنت مختل شد؛ آن هم در شرایطی که انسجام و همبستگی وجود داشت، و بسیاری معتقدند که این مسئله باعث شد مسیر تبلیغات رسانهای یکطرفه از سوی دشمن دنبال شود. به نظر شما آیا این اقدام درست بود و با چه استدلالی صورت گرفت؟
طبیعی است که در هر کشوری اولویت، بحث منافع و امنیت ملی باشد. امنیت کشور در شرایط غیرعادی مانند جنگ، شورش، اعتصابات یا مسائل اینچنینی که قطعاً به کشور آسیب میرساند، اهمیت ویژهای دارد. طبیعی است که با توجه به نظر کارشناسی، دستگاهها و دولت تصمیمات لازم را اتخاذ میکنند؛ همانگونه که در این ۱۲ روز اتفاق افتاد.
به هرحال نظر برخی کارشناسان فنی این بود که این فضا می تواند منفذی ایجاد کند و آسیب بیشتری به کشور وارد شود. به این ترتیب، در مقاطع حساس و زمانهای اینچنینی که دشمن میتواند سوءاستفاده کند، طبیعی است که نه فقط نرمافزارها و فضای مجازی مثل پیامرسانها، بلکه بحث قطع اینترنت به طور مقطعی اجرا شود.
اما پس از برطرف شدن این بحرانها، همانطور که سایر امور به روال طبیعی خود برمیگردد، انتظار میرود مسئولان هم شرایطی فراهم کنند که مردم بتوانند از این فضا؛ که در مسائل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مردم نقشآفرینی میکند، مجدداً دسترسی پیدا کنند.
* فرمودید که دشمن از وصل بودن اینترنت استفاده میکرد. این استفاده به چه صورت بوده؟ مقداری در این زمینه توضیح دهید که دشمن چگونه توانسته مانور بدهد؟
کارشناسان فنی چنین اعتقادی داشتند و در مورد فضای مجازی می گفتند؛ هم پیامرسانها و هم بخشهای دیگر، این امکان را برای پیشبرد اهداف دشمن فراهم می کرد. طبیعتا اگر چنین چیزی بوده، محدودیت های لازم در چنین مقاطعی، مساله ای طبیعی است.
* آیا این، باعث نشد که ما شاهد تبلیغات یکطرفه از سوی دشمن باشیم؟
بله به نوعی باعث تبلیغات یک طرفه هم می شود. اما قطعاً نهادهای مختلف مثل شورای امنیت کشور، شورای عالی امنیت ملی و دستگاههای مرتبط اولویتبندی می کنند که کدام مساله اولویت دار است و میتواند مؤثر و به نفع مردم باشد.
* در سالهای گذشته با استناد به اینکه دشمن می تواند از طریق فضای مجازی نفوذ پیدا کند، بسیاری از شبکههای اجتماعی فیلتر شدند. اما اخیرا می شنیدیم که همین فیلترینگ باعث شد اسرائیل دسترسی راحتتری به اطلاعات مردم داشته باشد یا به اموری نفوذ کند که نباید. یعنی اگر اینترنت باز بود این اتفاق نمی افتاد …
با توجه به فیلترینگی که انجام شد، طبیعی است که برخی از مردم از ویپیانهای غیراستاندارد و غیرمجاز استفاده میکردند و بدافزارهایی از این طریق وارد شد و از دادههای مردم سوءاستفاده کرد. این یک موضوع جداست. بحثی که در این مقطع ۱۰ تا ۱۲ روزه اتفاق افتاده هم موضوع دیگری است. در چنین شرایطی، مسئولان، خصوصاً در نهادهایی مانند شورای امنیت کشور، شورای عالی امنیت ملی و شورای عالی فضای مجازی، اولویت بندی می کنند که کدام کار به نفع کشور است.
اگر در این چند روز، محدودیتهایی در برخی بخشهای جامعه یا مناطق ایجاد شد، بنابر مصالح و منافع ملی بود. پس از پایان این اتفاقات نیز طبیعی است که بهسرعت روال عادی برگردد.
* با توجه به اینکه گفتید این بدافزارها باعث میشدند که دسترسی دشمن راحتتر شود، آیا اکنون که به شرایط عادی زندگی بازگشتهایم، وقت آن نرسیده است که یک بازنگری صورت گیرد و این محدودیتها از شبکههای اجتماعی برداشته شود تا امکان دسترسی و نفوذ بدافزارها اساساً وجود نداشته باشد؟
این موضوع در دستور کار دولت قرار گرفته بود و به همین دلیل واتساپ رفع فیلتر شد و چند رسانه دیگر نیز در اختیار مردم قرار گرفت. برخی دیگر از موارد هم باقی مانده که البته در دستور کار دولت بود و داشت پیگیری میشد. طبیعی است که الان هم مورد توجه قرار بگیرد تا مردم بتوانند از امکانات موجود به نحو مطلوب استفاده کنند طوری که امکان سوءاستفاده دشمن هم وجود نداشته باشد.
* بعضی شبکههای اجتماعی مثل اینستاگرام، تلگرام، توییتر و یوتیوب همچنان پرکاربرد است و مردم با استفاده از وی پی ان از آنها استفاده می کنند. فکر نمی کنید که این ها هم باید مشمول رفع فیلتر شوند؟
در مورد این ها هم دولت اعلام کرده بود که آنها را در دستور کار قرار داده است. بههرحال باید مشکلات فنی آنها برطرف شود و درباره آنها هرچه زودتر تصمیمگیری شود و اگر نیاز به بررسیهای فنی، دارند مسائل فنی آنها برطرف شود تا مردم بتوانند از آنها استفاده کنند.
۲۷۲۱۱
