چالشهای تأمین امنیت غذایی پایدار در کشور/لزوم کاهش ضایعات غذایی
چالشهای تأمین امنیت غذایی پایدار در کشور/لزوم کاهش ضایعات غذایی
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری برگزیده های ایران، شانزدهم ماه اکتبر هر سال، مصادف با ۲۴ مهرماه، به عنوان روز جهانی غذا نامگذاری شده تا توجه جوامع به اهمیت تأمین تغذیه سالم و پایدار و ایمن افزایش یابد.
دکتر جلالالدین میرزای رزاز، رئیس انجمن تغذیه ایران و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به مناسبت روز جهانی غذا در یادداشتی که در اختیار برگزیده های ایران قرار داده آورده است:
«هر سال در شانزدهم اکتبر، روز جهانی غذا فرصتی است تا جوامع و ملتها، اهمیت تغذیه سالم، پایدار و عادلانه را یادآوری کنند. در جهانی که با چالشهایی چون تغییرات اقلیمی، بحران آب، نابرابریهای اقتصادی و نوسانات بازار غذا روبهرو است، تحقق امنیت غذایی پایدار تنها با هم دلی و همکاری بین بخشی ممکن است. شعار جهانی امسال، «دست در دست، برای غذاهای بهتر و آیندهای بهتر» (Hand in Hand for Better Foods and a Better Future)، تأکیدی است بر همکاری و همافزایی میان تمام ارکان جامعه برای ساخت نظام غذایی سالم، کارآمد و مقاوم در برابربحرانها. این پیام جهانی، ما را به این باور میرساند که غذاهای بهتر و آیندهای بهتر، تنها با مشارکت جمعی ممکن میشود. شعار امسال دریچهای است به سه پرسش اساسی:
۱. غذاهای بهتر برای کیست؟
غذاهای بهتر صرفاً غذایی با انرژی کافی نیستند، بلکه باید سالم، مغذی، ایمن، متنوع، مقرون به صرفه و سازگار با محیط زیست باشند. این مفهوم «بهتر» شامل تمام مراحل از تولید تا مصرف است.
۲. چگونه میتوانیم دست در دست هم گام برداریم؟
ارتقای زیرساختهای کشاورزی و زنجیره تأمین
ترویج فناوریهای پایدار در کشاورزی و صنعت غذایی
کاهش هدررفت و ضایعات در طول زنجیره
سیاستهای حمایتی برای اقشار محروم
ارتقاء آگاهی عمومی و تغییر الگوهای مصرف
تقویت تحقیق، نوآوری و همکاری دانشگاهی بینالمللی
۳. آینده بهتر چگونه ترسیم میشود؟
آیندهای که در آن هیچ انسانی با گرسنگی به خواب نرود، همه به تغذیه سالم دسترسی یابند، محیط زیست حفظ شود و نظام غذایی تابآور در برابر بحرانها باشد.
جایگاه و چالشها در ایران
علیرغم پیشرفتهای علمی و فناوری در حوزه کشاورزی و تغذیه، هنوز با موانعی در کشور روبهرو هستیم، از جمله:
- نابرابری دسترسی به منابع غذایی سالم، به ویژه در مناطق محروم
- اتکا به واردات مواد غذایی خاص و آسیب به خودکفایی
- هدررفت و ضایعات غذایی قابل توجه در تولید، توزیع و مصرف
- تأثیرات تغییر اقلیم بر کشاورزی، منابع آب و امنیت تغذیه
- نیاز به ارتقای آگاهی عمومی و فرهنگ مصرف مسئولانه
برنامههای پیشنهادی
نقش دولت و حاکمیت: افزایش سرمایه گذاری دولتی و خصوصی، سیاستهای هدفمند حمایتی برای کشاورزان، تشویق به استفاده از فناوریهای پیشرفته و برنامههای آموزشی همگانی از ابزارهای ضروری برای عبور از این چالشها هستند. کلید طلایی پس از ایفای نقش دولت در موارد ذکرشده ، پویش مردمی برای آموزش در قالب بسیج همگانی مردم برای افزایش سواد تغذیهای است که برخی از راهکارهای آن عبارتند از:
برگزاری سمینارها، نشستهای تخصصی و کارگاههای عمومی با محور شعار امسال
تدوین و نشر مطالب رسانهای و آموزشی برای عموم در سطح ملی
ارتباط با رسانهها برای انعکاس موضوعات امنیت غذایی و ترویج الگوهای مصرف پایدار
انجام پژوهشهای کاربردی مشترک با مراکز دانشگاهی داخلی و بینالمللی
همکاری در طرحهای ملی و محلی برای کاهش ضایعات و تقویت تولید داخلی
این تلاشها باید در چارچوب شبکهای هماهنگ، نه جزیرهای، صورت گیرند؛ چرا که شعار امسال به ما یادآوری میکند که موفقیت در این مسیر، فقط با «دست در دست هم» امکانپذیر است.
انجمن تغذیه ایران، به عنوان بزرگترین و قدیمیترین نهاد علمی و صنفی این حوزه، با همکاری انستیتو تحقیقات تغذیهای و صنایع غذایی کشور، قدیمیترین و معتبرترین نهاد حوزه پژوهش و آموزش در حیطه غذا و تغذیه درکشور و پایگاه منطقهای سازمان جهانی بهداشت در منطقه (حوزه کشورهای شرق مدیترانه – ۲۳ کشور) آمادگی کامل دارد تا در هماهنگی با دستگاههای اجرایی، دانشگاهها و نهادهای مدنی، برای ارتقای آگاهی عمومی، ترویج الگوهای تغذیه سالم، و تقویت نظام آموزش و پژوهش تغذیه در کشور گام بردارد.
در این مسیر، نقش فارغالتحصیلان و دانشجویان علوم تغذیه و صنایع غذایی به عنوان نسل آیندهی متخصصان تغذیه و مهندسین تولید و فرآوری غدا در کشور، بسیار حیاتی است. آنان میتوانند با دانش روز، نگاه مسئولانه و مشارکت اجتماعی، پیام تغذیه سالم و پایدار را به عموم مردم منتقل کنند. همچنین، اعضای هیئت علمی دانشگاهها، با پژوهشهای کاربردی و ارتباط مستمر با جامعه، میتوانند پلی میان علم و سیاستگذاری در این حوزه ایجاد نمایند
همه ما – دولت، جامعه علمی، صنعت، رسانه و مردم – باید دست در دست هم برای» تأمین غذاهای بهتر« و» ساختن آیندهای بهتر« تلاش کنیم.
کلام آخر
مصرف مسئولانه را در زندگی روزمره خود اولویت دهیم.
از هدررفتن غذا پرهیز کنیم.
از تولید کنندگان سالم و پایدار حمایت کنیم.
مطالبهگر سیاستهایی باشیم که عدالت تغذیهای را تضمین میکنند.
به امید روزی که هیچ کودک و هیچ خانوادهای در هیچ نقطهای از کشورمان از نعمت غذای کافی و مغذی محروم نباشد.
/
