تخمه آفتابگردان یکی از مغزدانهها است و در هرم راهنمای غذایی ایران در گروه حبوبات و مغزها قرار میگیرد. مغز انواع تخمه دارای مواد مغذی مختلفی از جمله پروتئین، چربی، کربوهیدرات، مواد معدنی مانند پتاسیم، کلسیم، منیزیم، مس، روی، منگنز، کروم و آهن و برخی ویتامینها مانند ویتامینهای گروه B، ویتامین A و ویتامین E است. همچنین مغز تخمه مقادیر قابل توجهی فیبر و چربی امگا ۳ دارد.
با توجه به ترکیبات موجود در تخمه، مصرف انواع سالم و خام آن در حد متعادل ( در حد یک سوم لیوان در روز ) مناسب است و مشکل خاصی برای سلامتی ایجاد نمیکند. اما باید به دو نکته بسیار مهم مصرف زیاد تخمه و مصرف تخمه شور و بو داده توجه کنیم.
متاسفانه چون تخمه عمدتا به صورت تفننی و برای سرگرمی استفاده میشود معمولا افراد در مقدار استفاده از آن حواس شان نیست و زیاد استفاده میکنند.
باید توجه داشته باشیم که در ۱۰۰ گرم تخمه آفتابگردان ۵۸۰ کالری انرژی نهفته است و در صورت زیادهروی به علت کالری بالایی که دارد، باعث اضافهوزن و چاقی میشود. در حالی که امروزه شیوع اضافه وزن و چاقی در جامعه بسیار بالاست و این مسئله یکی از مشکلات سلامت جامعه محسوب میشود.
از سوی دیگر تخمهها اکثر مواقع به صورت شور استفاده میشوند. دانههای آفتابگردان به طور طبیعی سدیم کمی دارند، اما در فرآیند بو دادن و نمک زدن، تخمه دارای مقادیر فراوانی از نمک میشود و مصرف زیاد آن میتواند فشارخون را افزایش داده و خطر ابتلا به سکته، بیماریهای قلبی، پوکیاستخوان، سرطان معده و بیماریهای کلیوی را افزایش دهد.
این در حالی است که امروزه فشارخون بالا در جامعه شیوع بالایی دارد؛ بنابراین در مصرف انواع تخمه باید احتیاط کرد؛ چرا که مصرف زیاد آن به دلیل چربی و کالری بالا منجر به اضافه وزن و چاقی میشود.
استفاده از حرارت زیاد در بو دادن میتواند منجر به کاهش مواد مغذی در تخمه شود و ویتامینهایی را که در برابر حرارت ناپایدار هستند، تخریب کند و تغییرات نامطلوب (تبدیل روغن مفید به نامطلوب) در چربی تخمه بوجود آورد.
بنابر اعلام دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، باید به این نکته توجه کنیم که برای بو دادن و شور کردن تخمه، انواع با کیفیت پایین و ناسالم را انتخاب نکنیم زیرا این موضوع هم میتواند یک تهدید بالقوه برای سلامتی باشد.
با توجه به ترکیبات تخمه، مصرف انواع سالم و خام آن در حد متعادل ( در حد یک سوم لیوان در روز ) مناسب است و مشکل خاصی برای سلامتی ایجاد نمیکند اما باید توجه کنیم که اولا مصرف زیاد آن اصلا مطلوب نیست و میتواند منجر به چاقی و اضافه وزن و شود و ثانیا مصرف شور آن توصیه نمیشود؛ چراکه میتواند باعث افزایش فشارخون شده و خطر ابتلا به سکته، بیماریهای قلبی، پوکی استخوان، سرطان معده و بیماریهای کلیوی را افزایش دهد.
