آداب مسافرت| اول رفیق بعد طریق

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری برگزیده های ایران،‌ مسافرت در منابع روایی ما فصلی از آداب اسلامی را به خود اختصاص داده است و به طور کلی به دو بخش آداب و احکام سفر تقسیم‌ می‌شود. آداب سفر شامل ابعاد عبادی و اخلاقی است. خواندن ادعیه‌ای که برای قبل از سفر در کتب ادعیه وارد شده، دادن صدقه برای رفع بلا و  دوری از اعمال مکروه و حرام از جمله ابعاد عبادی و نیز داشتن اخلاق نیکو و هم‌سفر شدن با افراد فاضل و برخودار از خُلق نیک و همچنین سازش با هم‌سفرها و تواضع و انجام شوخی‌های حلال از جمله ابعاد اخلاقی سفر است.

اما درباره همسفری با افراد نیک باید گفت این مورد از اهمیت بالایی برخوردار است به ویژه در سفرهای زیارتی. اهمیت آن به گونه‌ای است که میزان حظّ مسافران از سفرهای معنوی بستگی به افرادی دارد که بناست مدتی با آنها همنشین شویم.؛ به این جهت است که رسول خدا صلی الله علیه و آله در روایتی فرمود «الرَّفیقُ ثُمّ الطّریقُ؛ اول رفیق بعد طریق (سفر)». این تأکید به آن جهت است که فردی که مبادی به آداب دینی نباشد، کام شما را در سفر از جهات مختلف تلخ می‌کند به گونه‌ای که انسان را از مسافرت پشیمان می‌کند. به عنوان نمونه فردی که مقید به نماز اول وقت است،‌ به محض اذان، قصد نماز می‌کند، اما ممکن است آن فرد بدقلقی کرده، مدام سعی کند شما را به بهانه‌های مختلف از نماز اول وقت باز دارد. یا در طول مسیر با اندک مشقتی بداخلاقی کرده و بلای جان همسفران شود و یا در صورت کلی، رفتارهایی از خود بروز دهد که دور از مبانی شرعی و اخلاقی باشد.

به این جهت است که می‌گویند دوست را در سفر بشناس؛ اما باید گفت سفر به ویژه سفرهای مذهبی جای محک زدن نیست بلکه فرصتی برای تزکیه و نشاط روحی است. امیرالمؤمنین علیه‌السلام در روایتی دیگر در تأکید بر عدم مسافرت با افراد ناصالح فرمود: «لا تَصحبَنَّ فی سَفَرِکَ مَن لایَری لَکَ مِنَ الفَضلِ عَلَیهِ کَما تَری لَهُ عَلیکَ»؛ یعنی «با کسی که فضل و منزلتی که تو برای او قائل هستی برای تو قائل نباشد،‌ هیچ‌وقت مسافرت نکن؛» (مکارم‌الاخلاق، ص ٢۵١) زیرا چنین فردی حریم افراد را نمی‌شناسد و برای کسی حرمت قائل نیست. شما هر اندازه هم او را تکریم کنید، او به اخلاق پست خود ادامه می‌دهد و مدام ایراد می‌گیرد و سفر را برای اطرافیان تلخ می‌کند؛ لذا این ضرب‌المثل که «کبوتر با کبوتر، باز با باز؛ کند همجنس با همجنس پرواز» اینجا مصداق دارد. در این باره جای مسامحه و تعارف و دلسوزی نیست بلکه باید تا حد امکان و البته با در نظر گرفتن جوانب امر، از همسفری با افراد ناصالح پرهیز کرد و با افراد مثبت همراه شد. 

انتهای‌پیام/