مدیریت بحران و نقش شهروندان در کاهش مخاطرات اجتماعی

خبرگزاری برگزیده های ایران لرستان- رشد و توسعه روز افزون زندگی شهری و گسترش شهرها در کشور و به تبع در لرستان موجب شده نیازهای اولیه زندگی اجتماعی و سبک زندگی همزمان با رشد تکنولوژی با تغییراتی همراه شود که ملازم با آن مسئولیت اجتماعی و رعایت الزامات شهرنشینی برای حفظ سلامت همشهریان و ایجاد محیط اجتماعی مناسب ضروی‌تر از هر زمان باشد.

خرم‌آباد به عنوان یک شهر تاریخی و خاص در عصر حاضر دایه کلان شهر بودن دارد و به خاطر موقعیت مناسب جغرافیایی و مرکزیت استان در سال‌های اخیر به صورت افقی و عمودی گسترش یافته اما زیرساخت‌های شهری در حد و اندازه این توسعه حجمی نه تنها رشد نکرده بلکه در برخی مناطق با کاهش هم مواجه شده است.

از بین رفتن فضای سبز، کاهش حجم پارکینگ‌های عمومی، نداشتن برنامه جمع‌آوری آب‌های سطحی، ساخت‌وسازهای غیرمجاز در دامنه کوه و حریم رودخانه، تبدیل اراضی کشاورزی به مسکونی بدون مطالعات کارشناسی و…. دچار یک رشد نا متوازن و بدون برنامه شده به طوریکه با کوچکترین ناملایمات حوادث طبیعی و دست‌ساز نگرانی ساکنان را دو چندان می‌کند.

یکی از معظلات کنونی شهر خرم‌آباد جمع‌آوری آب‌های سطحی به ویژه در هنگام بارش نزولات آسمانی است که تاکنون برنامه موفقی در این زمینه اجرا نشده است.

مسئولان و مدیران خیلی خوش شانس هستند که نزولات کم شده و ماه‌ها باید چشم انتظار باران رحمت الهی در این شهر باشیم، اما با یک تلنگر نظم شهر به هم می‌ریزد، کمااینکه در چهار سال اخیر با کمی شدت باران عیب‌های مهندسی شهر نمایان می‌شود.

۱۷ آبان ۹۵ بود که بارش ناگهانی باران و تگرگ موجب آبگرفتگی برخی از نقاظ شهر شد و چند دانشجوی غیر بومی دچار حادثه شدند یکی از آنها هم جان خود را در کانال خیابان شورا از دست داد، سال ۹۷ سیلاب‌های متعدد و در امتداد آن سیلاب ۹۸ موجبات خسارات فراوان به مردم و زیرساخت‌های عمومی گردید.

در روزهای اخیر نیز تصویری از پارکبان پر تلاش شهرداری در شبکه‌های مجازی دست به دست شد که این نیروی خدوم شهرداری در حین پاکسازی کانال آب غرق می‌شود و ساعت‌ها طول می‌کشد تا با تلاش نیروهای آتش نشانی و کمک مردم از مرگ حتمی نجات می‌یابد.

مدیریت نا کارآمد شهری عامل حوادث

مدیریت ناکارآمد شهری و مدیریت ارشد استان طی سال‌های گذشته در طراحی و اجرای سیستم جمع‌آوری آب‌های سطحی، تصفیه‌خانه فاضلاب، جمع‌آوری زباله، بازنگری در مجاری و نهرهای سطح شهر، اجرای پروژه‌های عمرانی فاقد توجیه علمی، لایروبی به موقع، مسئولیت‌گریز و ضعیف عمل نموده است که می‌تواند علت برخی از این حوادث خسارت‌بار باشد.

جالب‌تر از آن اینکه در هیچ یک از این کم کاری‌ها و ترک فعل‌های مشهود نه کسی محاکمه شد و نه مدیری به سازمان‌های نظارتی احضار گردید؟!!

آنچه رقم خورد هدررفت منابع اعتباری و ملی بود، به طور نمونه هدر رفت میلیاردی اعتبارات در محاسبات اشتباه زیرگذر بهارستان، دوباره کاری زیرگذر پل حاجی و چند صد متر آن طرف‌تر ستون‌های بجا مانده از پل رها شده و باز جلوتر پل معروف(گاموله) روبروی بوستان معلم، پل شصت متری و …قصه تلخ مدیریت نا کارآمدها در لرستان بوده است.

حال با شروع فعالیت دولت سیزدهم و رویش مدیران تازه نفس، مطالبه عمومی مردم اجرای برنامه های شهری با مطالعه و در راستای حل مشکلات شهری است.

مسئولیت اجتماعی شهروندان 

نگاه اجتماعی به مسائل شهری امروزه یکی از مهمترین حلقه‌های مفقوده مدیریت شهری در لرستان است که بنا به دلایل متعدد شهروندان در برنامه‌های شهری مشارکت کمتر یا به تعبیری مشارکت منفی دارند.

یکی از جلوه‌های مشارکت منفی و مخرب شهروندان رها سازی زباله در معابر عمومی به ویژه کانال‌های سطح شهر است که این
 عادت دیرینه از دیر باز نزد کاسب‌های بازار و دستفروشان مرسوم بوده که زباله‌های مغازه مستقیم به کانال روبرو پرتاپ می‌شود، یا شهروندان بی‌مسئولیت که بطری‌های خالی، پلاستیک و سایر زباله‌های ناشی از مصرف خوراکی داخل شهر را رهاسازی می‌کنند.

جالب اینکه هر شب پاکبان‌های پرتلاش بعد از تعطیلی بازار جلوی مغازه‌ها را با زحمت نظافت می‌کنند. علامت سوالی است برای مدیریت شهری که چرا با فعالیت‌های فرهنگی و ابزار بازدارنده در این سال‌ها موفق به تغییر این عادت ناپسند نشده است.

از سوی دیگر پرورش و تقویت فرهنگ شهرنشینی شهروندان با  نظارت آگاهانه رسالت خطیری بوده که با سهل انگاری و نبود تخصص لازم نزد مدیران ناکارآمد امروز در معابر عمومی و کانال‌های آب سطحی می‌توان نمونه‌هایی از پیامدهای این مسئولیت اجتماعی شهروندان را ملاحظه کرد.

و سخن آخر:

جهان معاصر به واسطه پیشرفت‌های ظاهری به ویژه در عرصه ارتباطات و فناوری‌های جدید، زندگی را برای ساکنین کره خاکی سخت و پر مخاطره کرده است.

هرچند ابزار و تجهیزات و ماشین آلات تولید چرخه اقتصاد را به ظاهر پر رونق کرده، اما مصرف‌گرایی سرلوحه سبک زندگی قرار گرفته و پیامدهای ناشی از آن جامعه اجتماعی را پر مخاطره کرده است.

از اینرو همزمان با رشد این وضعیت زندگی شهروندان نیز باید با مسئولیت اجتماعی و رفتار هوشمندانه دامنه خطر را کمتر و مشارکت فعالانه در مدیریت و خدمات شهری ایفا نمایند.

بهنام فروتن نیا؛ پژوهشگر و نویسنده  اجتماعی

انتهای پیام/م