کریدور هند زمینه‌ساز توافق اسرائیل و عربستان/ ایران با این همه مزیت ژئوپلیتیکی بی‌نصیب ماند

مهسا مژدهی: در حاشیه اجلاس گروه ۲۰ که اخیرا در کشور هند برگزار شد و در دیدار سه جانبه جو بایدن رئیس جمهور امریکا، نارندا مودی نخست وزیر هند و محمد بن سلمان ولیعهد پادشاهی عربستان سعودی، ایجاد کریدور ریلی و کشتیرانی میان هند به خاورمیانه و اروپا پیشنهاد شد و سران سه کشور به یک گروه کارشناسی مشترک مامور کردند تا طرح عملی در این زمینه آماده کنند. طبق خبرهای تکمیلی این طرح مبنی بر این است که یک کریدور مختلط دریایی و ریلی از هند به امارات ایجاد گردد که از مبدا بندر هندی بومبای آغاز و از طریق حرکت منظم کشتی های تجاری به بندر دبی در خلیج فارس منتهی گردد و از دبی راه ریلی آغاز و از طریق عربستان سعودی به اردن و سپس به اسرائیل منتهی شود و دو باره از طریق بنادر اسرائیلی از طریق دریا و کشتیرانی به بنادر کشورهای اتحادیه اروپا وصل گردد. در این پیشنهاد تلفیقی امریکا عملا کشورهایی مانند پاکستان، ایران، سوریه و لبنان که در مسیرطبیعی وجغرافیایی آن قرار دارند حذف کرده و این مساله نشان می دهد که این طرح تا چه حد سیاسی و گزینشی است. برخی از دست های پشت پرده ای می گویند که قصد دارند میان تلاویو و ریاض با چنین توافقی روابط اقتصادی ایجاد کنند و برخی دیگر معتقدند تهران در این تصمیمات دور خورده است و مزیت ترانزیتی و امکانات خود را از دست خواهد داد. در این میان به نظر می رسد رژیم صهیونیستی هم راه را برای خود دشوار تلقی می‌کند. ایجاد کریدور یاد شده همچنین گامی تازه برای نزدیک‌تر شدن دهلی نو و ریاض، بزرگترین صادرکننده نفت خام به شمار می‌رود و در صورتی که عملی شود، می‌تواند بازار اروپا را بیش از پیش به این کشورها بسپارد.

مهدی ذاکریان کارشناس مسائل بین الملل در مورد اینکه با بازگشایی کریدور هند و عربستان و اروپا آیا منافع ایران و روسیه و چین در خطر می‌افتد به برگزیده گفت:‌ منافعی برای ایران در ارتباط با چین و روسیه به دست نیامده که این کریدور بخواهد به آن آسیب بزند. چه چیزی تا الان برای ایران بوده؟ قرارداد ایران و چین قراردادی است که شهروندان ایرانی از مفاد آن آگاه نیستند و هیچ دستاورد ملموسی جز واردات کالاهای چینی به داخل ایران به دست نیامده. در هیچ نقطه ای از ایران چینی ها در صنعت نفت و گاز و پتروشیمی و خودرو و حتی گردشگری و … سرمایه گذاری نکرده‌اند. ما شده ایم مصرف کنندگان کالاهای چینی که هیچ کشوری حاضر نیست آنها را بخرد. کاش حداقل آن چه به آمریکا و اروپا صادر می‌کردند به ایران صادر می‌شد. آنها در آفریقا و اسیای مرکزی و در برخی از کشورهای پیشرفته سرمایه‌گذاری کرده اند اما در اینجا چنین اتفاقی نیفتاده.

روسیه هم به لحاظ صنعتی و اقتصادی کاری برای ایران انجام نداده و خودش نیازمند کمک و نگاه دیگران است. منافعی برای ایران با آن دو کشور به وجود نیامده که آسیب بخورد. این توافق میان هند و رژیم صهیونیستی و عربستان و گذرگاهی که پیشبینی شده منافع سعودی و اسراییل و … را تامین میکند. اگر این اتفاق بیفتد نسل آینده ما که ممکن بود بتوانند از کریدوری در این منطقه استفاده کنند، فرصتش را نخواهند داشت. امروز ایران نفت خود را به چینی ها هدیه می‌دهد و کالای مصرفی می‌گیرد. منفعت زیادی برای دشمنان ایران به وجود آمده و آنها از این که از این طریق ایران را در انزوای بیشتر فرو می‌برند و خودشان سود می‌کنند خوشحال خواهند شد.

ذاکریان در مورد این که مزیت ترانزیتی ایران با توجه به وجود این کریدور از دست می‌رود یا نه توضیح داد: ژئوپلتیک ایران ژیوپلتیک ویژه‌ای است که مزیت نسبی در ترانزیت هوایی و زمینی و دریایی ایجاد می‌کند. اما شما یه نگاهی به ترانزیت هوایی ایران و ترانزیت هوایی استانبول بیندازید تا تفاوت را احساس کنید. ایران مزیت نسبی ژئوپلتیک دارد و با قفقاز و اروپا و اسیای مرکزی و شرق آسیا همجوار است، اما با خواست و اراده مدیران کشور این مزیت‌ها را به صفر رسیده‌اند. آن کشورهایی که چنین مزیتی نداشته‌اند از آن بهره می‌برند و دودش به چشم کودکان و نوزادان ما می‌رود.

او در ادامه در خصوص اهداف پشت پرده ایجاد این کریدور گفت: طرف اسراییلی و طرف عربستانی با یکدیگر به توافق رسیده‌اند که به یک سرمایه‌گذاری اقتصادی دست بزنند که تایید امریکایی ها و اروپایی ها را هم دارد. همه اینها برای این است که ریاض و تلاویو بتوانند به یک توافق نزدیک شوند. البته در عمل مقامات عربستان در مورد آرمان فلسطین صحبت می‌کنند اما با اسراییلی‌ها کار می‌کنند. اردوغان هم همینطور است. اما در عمل هر دو دارند جیب خود و ملتشان را پر می‌کنند و با تلاویو هم کار می‌کنند.

۳۱۱۳۱۲