گفت‌وگو با مدیرکل هنرهای نمایشی درباره تئاتر فجر/ از بها دادن به توانخواهان تا مذاکره با سیمافیلم برای ورود استعدادها
گفت‌وگو با مدیرکل هنرهای نمایشی درباره تئاتر فجر/ از بها دادن به توانخواهان تا مذاکره با سیمافیلم برای ورود استعدادها
کاظم نظری مدیرکل هنرهای نمایشی در گفت‌وگویی با خبرنگار برگزیده های ایران درباره جشنواره تئاتر فجر گفت: اولین اتفاقی که در جشنواره تئاتر امسال افتاد، اضافه شدن بخش خیابانی به این رویداد هنری بود که این خودش پس از ۴۲ سال اتفاقی بزرگ بود.
به گفته نظری در زمینه تئاتر خیابانی پیش از این دوره جشنواره به این صورت که یک فرآیندی را برای رسیدن به دوره برگزاری نهایی و معرفی برگزیده‌ها، طی کند، نبود. یعنی هویتش در حد چند کار میانِ جشنواره‌ای بود. اما اینکه از جشنواره استانی کار شروع شود و بعد منتخبین آن در جشنواره منطقه‌ای حضور پیدا کنند و سپس برای رقابت نهایی به جشنواره کشوری ورود پیدا کنند، وجود نداشت. از سوی دیگر کانون تئاتر خیابانی به دلیل مشکلات عدیده‌ای که در دوره قبل بود، چند وقت تعطیل بود و ما با قرار دادن رئیس کانون تئاتر خیابانی، اساساً یک شبکه اجرایی و نمایشی محیطی و خیابان با موضوعات مختلف ایجاد کردیم.
وی با اشاره به اهمیت شکل‌گیری این فرآیند برای شناسایی استعدادها در سراسر کشور افزود: گروه‌های فعال در شهرستان‌ها عضو شدند و برای خودشان تشکلی به نام کانون‌های تئاتر خیابانی در استان‌ها زیر نظر انجمن نمایش ایجاد کردند. هرچه جلوتر رفتیم بر تعداد اینها افزوده شد و حالا دیگر تعدادشان کمتر از تعداد گروه‌های تئاتر صحنه‌ای نیست؛ به همین دلیل باید مستقل می‌شدند و هویت پیدا می‌کردند و به همین دلیل سبب شد با فرمایش رهبر انقلاب یک نشاط اجتماعی را شاهد باشیم. بهترین شرایط همین الان است که تئاتر خیابانی را در استانی و منطقه‌ای طراحی و اجرا کنیم. نکته بعد این است که برگزاری دوره دوم جشنواره منطقه‌ای بود که با استقبال خوب استان ها همراه بود.
مدیرکل هنرهای نمایشی ابراز امیدواری کرد: شاهد دستاوردهای بسیار مناسبی در جشنواره منطقه‌ای بودیم بنابراین امیدوارم باز هم جشنواره منطقه‌ای تداوم یابد و با سیاست عدالت‌محوری که دوره دولت سیزدهم در دستور کار خود دارد، این امر تداوم یابد و هنرمندان بتوانند در عرصه فرهنگی و هنری بهره‌مند شوند.
وی تاکید کرد: تئاتر مختص به تهران نیست بلکه به تمام کشور و شهرها و شهرستان‌ها و حتی روستاها اختصاص دارد. برخی روستاها تئاتر دارند و ما دنبال تقویت آن هستیم. کار دیگری که صورت گرفت و بنا بود سال گذشته انجام دهیم، شناسایی جوانان با استعدادی است که بتوانیم بر مبانی آن، برایشان دوره آموزشی تعریف کنیم، آنها را پرورش دهیم، استعدادیابی کنیم و بر روی این استعدادها برنامه‌ریزی کنیم.
نظری خاطرنشان کرد: در حوزه هنرهای نمایشنامه‌نویسی، کارگروهی تشکیل دادیم و با تمام استان‌های کشور نامه‌نگاری کردیم. در حال شناسایی افرادی هستند که استعداد نوشتن دارند. بر این اساس، کارگاه‌ها شکل می‌گیرد و سیستم آموزشی استاد شاگردی باز به وجود بیاید و ما آن فرد را به قدری دنبال کنیم تا به یک پختگی برسد و ما شاهد نمایش‌های بومی محلی برای تولید باشیم. پرورش هدفمند است؛ به این دلیل که ما رویدادهای مختلفی پیش‌رو داریم که گاهی آثار با آن موضوع رویداد هیچ سنخیتی نداشت. با وجود آنکه ما داستان‌ها، قصه‌ها، حکایت‌ها و قالب‌هایی داریم که بارِ نمایشی و دراماتیک دارد. این امر سبب شد ما کارگاه‌ها را راه‌اندازی کنیم. کارگاه دوره اول که آزمایشی بود، پیشکسوتان بود. در دوره تابستان تمام اینها را به شهرستان‌ها اعزام کردیم و کلاس‌ها و کارگاه‌هایشان برگزار شد.
شبکه‌سازی برای ورود استعدادها
مدیرکل هنرهای نمایشی همچنین در ادامه به این نکته اشاره کرد: از درون این کارگاه‌ها یکسری استعدادها شناسایی شدند که در دوره جدید به آنها اختصاص دارد. یعنی پله به پله موقعیت‌های آزمایشی ایجاد می‌کنیم تا بتوانیم خروجی مناسبی داشته باشیم تا بگوییم مثلاً در سیستان و بلوچستان ۱۵ نویسنده حرفه‌ای داریم. در حوزه بازیگری همین کار را انجام می دهیم. در حال شبکه‌سازی هستیم تا غیر از حوزه صحنه، به سریال‌ها و آثار سینمایی ورود کنند. گفت‌وگوهایی را با سیمافیلم و سازمان سینمایی انجام دادیم تا بتوانیم استعدادهای درخشان در حوزه بازی و بازیگری در استان و شهرستان را شناسایی کنیم، دوره آموزشی برایشان برگزار کنیم و بعد به مراکزی که تولید دارند معرفی کنیم.
او در خصوص تئاتر فجر امسال تصریح کرد: امسال در جشنواره فجر یک کار انسان‌دوستانه‌ای انجام دادیم که تصور نمی‌کنم در این چهل سال اخیر چنین اقدامی شده باشد. به جرأت می‌گویم هیچ دولتی مثل این دولت به اقشار مهجور و عزیز، خلاق و روشندلی که به عنوان معلول جسمی شناخته می‌شوند، بها نداد. امسال این جشنواره را طراحی کردیم. گروه‌های متعددی در شکل‌های مختلفی که مشکلات جسمی داشتند، تقسیم‌بندی کردیم و با همکاری اداره کل بهزیستی تهران و سازمان بهزیستی کشور کل کشور را درگیر کردیم. کارهای خیلی خوبی در جشنواره حاضر شدند و اختتامیه‌ای که روز نهم جشنواره برگزار کردیم، یکی از تاریخی‌ترین و ماندگارترین برنامه‌ها شد.
نظری افزود: اساساً نمایش‌های خیلی خوب هم در صحنه و هم در خیابان بود و در آن شرایط سخت و بارانی با استقبال خوبی همراه شد. آن هنرمندی که معلولیت جسمی دارد، زنده شد. کشور باید در تمام بخش‌ها این کار را انجام دهد و من فکر می‌کنم هنرمندان هنرهای نمایشی جهت خدمت به این عزیزن پیشقدم بودند. حق‌شان شاید بیش از اینهاست. اینها آدم‌های مؤثر و خلاقی‌اند که ما باید از وجودشان با عنوان یک شهروند فعالِ خلاق بهره‌مند شویم. استقبال و بازخورد هنرمندان در حوزه کارهای شهرستانی و استانی خیلی زیاد بود. مثلاً در اردبیل ۳۰ گروه نمایش شرکت کرد. تمام سالن‌ها پُر بود؛ یعنی جشنواره استانی تحولی ایجاد کرد.
مدیرکل هنرهای نمایشی خاطرنشان کرد: اساساً آن نشاط اجتماعی با حضور نمایش‌های خیابانی، حضور مردم و حضور هنرمندان توانست تحولاتی را ایجاد کند و جمعیتش کمتر از فجر نبود. مردم واقعاً پشت درها می‌ماندند و برخی از سانس‌ها را نمی‌توانسنتد حضور داشته باشند. گروه‌ها هم بسیار درجه یک بودند. درست است که بحث امید و نشاط و همدلی شعار اصلی ما در این دوره از جشنواره بود، اما از نگاه ما، فرم و محتوای اثر برایمان مهم بود تا کار را با کیفیت ارائه دهیم. نکته مهم‌تر درباره تازه‌های اجرا بود. ما سال آینده گروه‌های نمایشی باید طراحی کنیم برای اینکه بتوانند در طول سال و در شهر تهران اجرا بروند. گروه های خیلی خوبی را با مضامین دینی، اخلاقی و اجتماعی و حتی دفاع مقدس شناسایی کردیم.
نظری با اشاره به اینکه بسیار خوشحالم هنرمندان کشورم مثل تمام هنرمندان جهان نسبت به یک عمل ظالمانه صهیونیست‌ها واکنش های خوبی نشان دادند، خاطرنشان کرد: دو بخش دیگری که برای ما خیلی اهمیت داشت و خوشحالم هنرمندان کشورم مثل تمام هنرمندان جهان نسبت به یک عمل ظالمانه صهیونیست‌ها واکنش های خوبی نشان دادند. امسال ما در سینما و به ویژه در تئاتر ۱۱ موضوع درباره غزه داشتیم و در اختتامیه برای این بخش، جایزه ویژه گذاشتیم. بخش دیگر هویت ملی است. ما در طول این سالها شخصیت‌های ماندگار زیادی داریم؛ مثلاً شهید طهرانی مقدم قهرمان ملی ما است. اگر اکنون امنیت و قدرت داریم، یک بخش آن مرتبط با نخبگانی‌اند که برای این مملکت وقت و عمرشان را گذاشتند. یا شهید سلیمانی جانانه از وطنش و کشورهای مسلمان دفاع کرد. داستان‌های بسیار زیبایی را از قهرمانان ملی ساختند. مثلاً ثقه الإسلام تبریزی از جمله شخصیت هایی بود که کاری برای ایشان ساخته شد.
وی در پایان با بیان اینکه ما برای اولین بار تئاتر تلویزیونی را به جشنواره تئاتر فجر آوردیم، تأکید کرد: با همت معاونت فرهنگی اجتماعی وزارت علوم، بخش دانشگاهی هم اضافه کردیم. این بخش، بخش خلاق و پویایی بود. هرچند مشکلاتی را به دلیل روحیه مطالبه‌گری دانشجویان داشتیم، اما این خودش نشاط دیگری به جشنواره ما داده بود. میهمان صربستان ما که جزو داوران ما بود، چه ادبیات و واژه‌های زیبایی از این روحیه جوانی بچه هایی که نمایش اجرا کردند، تعریف کرد. می‌گفت چقدر جوانان ایرانی سرزنده و خلاق هستند. در هیچ کجای دنیا این جوانان را پیدا نمی‌کنید. بی‌خود نیست که خیلی از کشورها به دنبال جذب جوانان ما هستند. باید قدر این جوانان را بدانیم و برایشان برنامه‌ریزی کنیم و امیداورم وزارت علوم سال آینده جشنواره‌ای اختصاصی برای جشنواره دانشجویی طراحی کند. ما برای اولین بار تئاتر تلویزیونی را به جشنواره تئاتر فجر آوردیم؛ این امر به رسانه ملی کمک و تشویق می‌کند کنار ژانرهای دیگر، تئاتر هم باشد. در دولت سیزدهم عزیزانی که مسئولیت پذیرفتند، به اهمیت تئاتر واقف بودند و سیمرغ را راه‌اندازی کردند که به تولید تئاتر می‌پردازد. امسال هم کمک کردند و امیداورم سال آینده اتفاقات خوبی برای تئاتر کشور بیفتد.
/
