یک داستان‌نویس: ۱۰ سال دیگر شاید بچه‌های ایرانی دانشمندان کشورمان را نشناسند
به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات برگزیده های ایران، حسین فتاحی به تازگی زندگینامه ابوعلی سینا را در قالب داستان و متناسب با فهم و درک نوجوانان در کتابی به نام «زندانی قلعه هفت حصار» که سال ۶ سال پیش منتشر شده بود، بازنویسی کرده است؛ زندگی دانشمندی که هم مملو از ماجراهای گوناگون است و هم مایه سرگرمی و آگاهی‌بخشی برای نوجوانان.
با «حسین فتاحی» درباره این کتاب و لزوم بازنویسی زندگینامه دانشمندان برای بچه‌ها حرف زده و این را پرسیدیم که آیا می‌توان با مطالعه به بچه‌ها مسیر داد و زندگی‌شان را تحت تاثیر قرار داد؟ او معتقد است اگر راه و شیوه زندگی این دانشمندان را جلوی بچه‌هایمان نگذاریم مردم یک کشور، به آدم‌هایی بی‌ریشه و بی‌هویت تبدیل می‌شوند. در نتیجه نوجوانان برای الگوبرداری رو به فرهنگ غرب می‌آورند. اگر واقعا دغدغه دین داریم، باید زندگی بزرگانی را که در عمل انسان‌های بزرگی بودند، به بچه‌ها نشان دهیم تا اینها الگو بچه‌های ما شوند.
در ادامه مشروح این مصاحبه را می‌خوانید:
* چرا زندگی ابن سینا را برای بازنویسی و ارائه به نوجوان‌ها انتخاب کردید؟
یک طرح به عنوان مفاخر ملی ـ مذهبی از سمت آقای زند در حوزه هنری کلید زده شد. در این طرح از نویسندگان دعوت شد که زندگی مفاخر را به صورت داستانی بازنویسی کنند. من زندگی ابوعلی سینا را انتخاب کردم. زندگی او را خواندم و کتاب‌هایی را که با نگاه‌های مختلفی به این شخصیت پرداخته بودند، مطالعه کردم و تصمیم گرفتم برای شناخت درست و دقیق نوجوانان از این دانشمند، زندگی او را بازنویسی کنم. چون در رابطه با زندگی ابوعلی سینا نگاه‌های متفاوتی وجود دارد. روایت‌ها گاهی متناقض هستند. در بعضی کتب اغراق و در بعضی اجحاف شده است. سعی کردم یک روایت تاریخی و درست و در عین حال صحیح‌ترین روایت از زندگی او را به صورت داستان بنویسم. زندگی ابوعلی سینا دائما دستخوش فراز و نشیب بوده است. به همین علت او زندگی معمولی نداشته است؛ چون دائما در حال فرار از دست پادشاهان آن زمان بوده است.
* ابن سینا که در قرن چهارم بوده یعنی تقریبا هزار سال پیش. به نظر شما زندگی او مناسب نوجوانان امروزی است؟
بله. قطعا. چون داستان زندگی انسان معروفی است. علاوه بر این، زندگینامه دانشمندی است که نه تنها به عنوان یک دانشمند بزرگ ایرانی، بلکه به عنوان یک دانشمند معروف در جهان، مطرح است. در حال حاضر کتاب‌های ابوعلی سینا هم در دانشگاه‌های پزشکی دنیا و هم در دانشگاه‌های سنتی ایران تدریس می‌شود. نظرات او هنوز هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر آن مسائل سیاسی آن زمان را به تصویر کشیده است. همچنین زندگی درباریان و خویشاوندان آنها که غرق در فساد مالی بودند را نشان می‌دهد.
در قرن چهارم کشور به وسیله چند پادشاه اداره می‌شد و مردم تحت نفوذ پادشاهان آن زمان بودند. حتی مرگ او به صورت دسیسه اتفاق می‌افتد و زندگی پر از ماجرایی داشته است. با چاپ بیشتر این کتاب می‌توانیم زندگی درست و دقیق ابوعلی سینا را به مردم معرفی کنیم.
«زندانی قلعه هفت حصار» زندگی پرجاذبه و پرتلاطم و در عین حال تلاش یک فیلسوف را نشان می‌دهد. ابوعلی سینا، حین فرار نیز لحظه‌ای از دانش آموختن و آموزش دادن دست برنمی‌دارد. او دائما در حال مداوای بیماران است. زمانی که زندانی می‌شود، در داخل زندان بزرگترین اثر خود را می‌نویسد. این کتاب می‌تواند حتی برای جوانان و بزرگسالان هم جذاب باشد و حداقل سالی یک بار به چاپ مجدد برسد.
* آیا این کتاب‌ها می‌تواند روی نحوه زندگی نوجوانان امروزی تاثیر بگذارد؟
صد درصد. یکی از مشکلاتی که در حال حاضر و در زندگی نوجوان امروز است، راحت‌طلبی و ساده‌طلبی است. نه تنها نوجوان امروز بلکه خیلی از ما با کوچک‌ترین مشکلی عقب می‌کشیم و از سختی فرار می‌کنیم. در صورتی که زندگی ابوعلی سینا درست برعکس این موضوع است. زندگی او پر است از تلاش، سختکوشی و اینکه در بدترین شرایط هم از اهداف خود دور نمی‌شود. تمام این نکات درس‌های بشری است. پیامبران هم در طول رسالت خود به دنبال بیان همین مطالب بوده‌اند.
این مطالب نه تنها در نوجوانان بلکه در کلیه سنین تاثیرگذار است. به خصوص برای کسانی که به دنبال دانش‌اندوزی هستند و یا حتی کسانی که می‌خواهند در حوزه طبابت مشغول به کار شوند. این کتاب روش درست مشهور شدن را به انسانها آموزش می‌دهد. ممکن است فردی از راه دزدی و یا زیر پا گذاشتن حق دیگران به این شهرت رسیده باشد. ولی ابوعلی سینا از راه درست مشهور می‌شود. حتی لحظه‌ای از شاخص‌های شخصیت انسانی و یا اصول اخلاقی که اسلام بدان پافشاری کرده است دست نمی‌کشد. او هرگز از آداب و رسوم ایرانی و اسلامی دور نشده است. در سخت‌ترین شرایط قدم کجی برنداشته است. همیشه در کنار مردم بود و به آنها کمک کرد. همواره سعی به افزایش علم خود در جهت آسایش مردم را داشته است. تمام این خصوصیات یک سرمشق برای مردم است. پیامبران و امامان سرمشق معنوی انسانها هستند. اما ابوعلی سینا به عنوان یک سرمشق انسانی است که اگر کسی بخواهد مشهور شود به چه صورت و از چه طریقی به راه درست رسیده بدون اینکه حق کسی ضایع شود. نه از طریق دروغ، حقه و مدرک جعلی.
او نه تنها در علم پزشکی بلکه در علم نجوم، فلسفه و … به عنوان سرآمد دانشمندان زمان خود بود و بعد از گذشت هزار سال هنوز مطالب او در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود.
* با این حساب، نوجوانان امروز کشور ما اطلاعات لازم از دانشمندان قرون گذشته ندارند.
بله ندارند. زمانی که ابوعلی سینا زندگی می‌کرد دانشمندان بزرگ دیگری مانند ابوریحان بیرونی، فردوسی و … زندگی می‌کردند و او در کنار انسان‌های خیلی بزرگی بوده و کسب علم کرده است. قرن چهارم زمانی نبوده که بگوییم هیچ شخص فرهیخته‌ای نبوده؛ بنابراین در آن زمان مشهور شده است. بلکه او در میان این همه انسان فرهیخته بوده و توانسته به این درجه از شهرت دست پیدا کند.
انسان‌های بسیار قدر در هر زمینه‌ای حضور داشتند، اما او در تمام علوم مثل ریاضیات، نجوم، فلسفه، سیاست، دین و … سرآمد بقیه بود. اما متاسفانه نه تنها نوجوانان بلکه بزرگسالان نیز از زندگی ابوعلی سینا بی‌اطلاع هستند. افسوس که ما نسبت به بزرگان و دانشمندان کشورمان خیلی بی‌مهری می‌کنیم. زمانی که زنده هستند، قدر آنها را نمی‌دانیم و زمانی که از دنیا می‌روند، تازه یاد آنها می‌افتیم که دیگر دیر شده است. مثل مولوی که از شاعران ایران بوده است، اما در حال حاضر به اسم کشور ترکیه ثبت شده است. حتی از معماری‌های ما نیز تصاحب می‌شود و ما فقط نظاره‌گر هستیم. اما اینها وظیفه ما نیست، بلکه وظیفه دولتمردان یک کشور است که امکانات لازم را در اختیار دارند. اگر با این روال پیش برویم، دانشمندان ما در گمنامی زندگی می‌کنند تا زمانی که یکی یکی فراموش شوند.
* با این اوصاف به نظر شما هنوز هم می‌توان با کتاب خواندن به بچه‌ها مسیر داد و زندگی‌شان را تحت تاثیر قرار داد؟
مولوی و ابوعلی سینا از یک جنس هستند. مولوی در ادبیات و ابوعلی سینا در فلسفه و طب افراد شاخصی هستند. اینها ریشه‌های فرهنگی ملت ما و انسان هستند. اگر اینها را سرمشق خود قرار ندهیم و به آنها توجه نکنیم یک کشور بی‌هویت خواهیم داشت. اگر راه، شیوه زندگی و سبک زندگی اینها را جلوی بچه‌هایمان نگذاریم مردم یک کشور، به آدم‌هایی بی‌ریشه و بی‌هویت ـ که در زندگی امروزی هم نمونه آنها را می‌بینیم ـ تبدیل می‌شوند. در نتیجه نوجوانان برای الگوبرداری رو به فرهنگ غرب می‌کنند. به عنوان مثال کارتون باربی ساخته شده و الگوی بچه‌های ما می‌شود. اگر مسئولین به فکر تربیت بچه‌ها آن هم تربیت دینی باشند با باربی و ساسی مانکن و … نمی‌توان انسان‌های دینداری پرورش داد. اگر واقعا دغدغه دین داریم، باید زندگی بزرگان و کسانی را که در عمل انسان‌های بزرگی بودند به بچه‌ها نشان دهیم. اینها الگو بچه‌های ما می‌شوند. وگرنه ۲۰ سال می‌گذرد و می‌بینیم که کار از کار گذشته و …. می‌ترسم ۱۰ سال آینده، مردم آنقدر با این افراد بیگانه شوند که وقتی صحبت از یک فرد دانشمند مشهوری مانند ابوعلی سینا به میان آید، مردم بگویند او چه کسی است؟ آیا چنین شخصی وجود داشته است؟
بر اساس این گزارش، «مفاخر ملی ـ مذهبی» عنوان یک مجموعه چند جلدی از زندگینامه شاعران، دانشمندان، فلاسفه و … ایرانی است که، قرن‌ها پیش در این کشور زندگی می‌کرده‌اند. در این مجموعه بچه‌ها قصه‌هایی کاملا ایرانی را می‌خوانند؛ قصه‌هایی که هر کدام قسمتی از هویت و ریشه کشور هستند. این بخش از کتاب‌ها در سوره مهر توسط نویسنده‌ها بازنویسی می‌شود تا بچه‌ها هم سهم خود را از این گنجینه داشته باشند. یکی از کتاب‌های این مجموعه «زندانی قلعه هفت حصار» نام دارد که شامل زندگینامه ابوعلی سیناست و حسین فتاحی آن را نوشته است.
انتهای پیام/
