بحران گاز-۱۶| صفر تا صد طرح افزایش کارآیی ۶۰۰ هزار موتورخانه/چرا بهینه‌سازی مصرف گاز در ساختمان‌ها به حاشیه رفت
به گزارش خبرنگار اقتصادی برگزیده های ایران، طبق آمار در چهار ماه سرد سال ۱۴۰۰، بین ۶۰-۷۰ درصد از تولید گاز کشور در بخش خانگی و تجاری مصرف می‌شود.
تشدید مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری موجب شده است که صنایع عمده مانند سیمان و فولاد، پتروشیمی‌ها و نیروگاه‌ها با کمبود سوخت مواجه شوند و این موضوع عدم‌النفع بیش از ۲۰ میلیارد دلاری برای کشور در پی داشته است.
مجید چگنی مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران با اشاره به مصرف بالای بخش خانگی/تجاری در ایران می‌گوید: مصرف گاز بخش خانگی در زمستان پارسال ۶۵۰ میلیون مترمکعب در روز بود که رکوردی خارج از عرف است؛ این مقدار مصرف بیش از ۶ برابر مصرف استاندارد جهانی است.
در پرونده «بحران گاز» ناظر به مسئله هدررفت گاز در بخش خانگی/تجاری چهار راهکار کلی مطرح است که در جدول یک آورده شده است؛ تاکنون راهکارهای اول و دوم به صورت جزئی در این پرونده مورد بحث و بررسی قرار گرفته‌اند.
جدول ۱- راهکارهای چهارگانه برای کنترل مصرف گاز
در گزارش ۱۶ از پرونده «بحران گاز» به بررسی راهکار سوم برای کنترل مصرف گاز و چالش‌ها و راهکارهای اجرای آن پرداخته می‌شود.
*صفر تا صد طرح افزایش کارآیی ۶۰۰ هزار موتورخانه ساختمان‌ها
راهکار سوم برای کنترل مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری، «اجرای پروژه‌های بهینه‌سازی مصرف» است. به طور کلی دو پروژه اصلی ذیل ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید برای بهینه کردن مصرف گاز در تجهیزات ساختمان‌های مسکونی و تجاری تعریف شده است که عبارتند از: ۱- بهینه‌سازی موتورخانه ساختمان‌ها ۲-پروژه جایگزینی بخاری‌های فرسوده.
طرح افزایش کارآیی موتورخانه‌های موجود در کشور برای نخستین بار در مرداد ماه سال ۱۳۹۳ در شورای اقتصاد دولت یازدهم به تصویب رسید. تصویر ۱ جزئیاتی از این طرح را نمایش داده است.
این طرح در ابتدا با هدف افزایش کارآیی در ۵۰۰ هزار واحد از موتورخانه‌های مسکونی و ۱۰۰ هزار واحد از موتورخانه‌های اداری-تجاری همراه با نصب کنتورهای هوشمند گاز به منظور کاهش مصرف گاز طبیعی تا سقف ۱۳ میلیون متر مکعب در روز در دستور کار قرار گرفت.
در طرح افزایش کارآیی موتورخانه‌ها مبلغی نزدیک به ۲ میلیارد دلار از ارزش صرفه‌جویی حاصل از اجرای طرح از محل صادرات سوخت مایع صرفه‌جویی می‌شود و به شرکت‌های سرمایه‌گذار مجری طرح حداکثر طی مدت ۳ سال پرداخت خواهد شد.
تصویر ۱
شیوه بازپرداخت به شرکت‌های سرمایه‌گذار در این طرح بدین صورت است که پس از اتمام فعالیت‌های هر مجموعه از موتورخانه‌ها، با منظور کردن ۳ ماه دوره تنفس برای کنترل فعالیت‌ها، بازپرداخت سرمایه‌گذاری شرکت‌ها به ازای هر متر مکعب گاز طبیعی صرفه‌جویی شده مبلغ ۵۰۰ تومان در اقساط ۳ ماهه به مدت ۳۰ ماه برای واحدهای مسکونی و ۲۰ ماه برای واحدهای اداری-تجاری بر مبنای میزان صرفه‌جویی در مقایسه با میانگین دوره‌های زمانی مشابه ۲ سال گذشته انجام خواهد شد.
*تعویق سریالی در برنامه زمانی طرح افزایش کارآیی موتورخانه ساختمان‌ها
در دی ماه سال ۱۳۹۴ شورای اقتصاد دولت یازدهم با انجام برخی اصلاحات در شیوه بازپرداخت و الزام به نصب کنتور هوشمند برای هر یک از موتورخانه‌ها مصوبه جدیدی را ابلاغ کرد که تفاوت چندانی با مصوبه قبلی نداشت، همچنین زمان تکمیل طرح تا سال ۱۳۹۷ به تعویق افتاد.
در مهرماه سال ۱۳۹۵ شورای اقتصاد مصوبه دیگری برای اصلاح طرح افزایش کارآیی موتورخانه‌ها تصویب کرد؛ بررسی این مصوبه حاکی از برخی تغییرات در شیوه بازپرداخت هزینه، تعویق مجدد تکمیل طرح به سال ۱۳۹۹ و غیره است. جدول ۲ برنامه زمانی دولت یازدهم برای انجام این طرح را نشان می‌دهد.
جدول ۲
* خواب زمستانی شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت ادامه دارد
اما انجام اصلاحات متعدد بر روی این طرح تا آذرماه سال ۹۹ ادامه پیدا کرد.
جزئیات آخرین اصلاحیه این طرح در جدول ۳ آورده شده است. طبق این اصلاحیه برنامه شرکت ملی گاز به ۴ بخش تقسیم می‌شود:
- تکمیل سیستم‌های موتورخانه‌های موجود شامل اقداماتی از قبیل تنظیم مشعل، عایق‌کاری و نصب سیستم ضدرسوب الکتریکی برای ۳۰۰ موتورخانه واحدهای مسکونی، تجاری و اداری مصرف‌کننده گاز طبیعی
- تامین و نصب سیستم هوشمند برای ۱۰۰ هزار موتورخانه‌های موجود
- تامین و جایگزینی دستگاه‌های پکیج/ پکیج بویلر با ۱۰۰ هزار موتورخانه فرسوده
جدول ۳
دولت دوازدهم در آخرین اصلاحیه «طرح افزایش کارآیی موتورخانه‌ها» بر حذف الزام به نصب کنتور هوشمند در فرآیند صحت‌سنجی این طرح تاکید کرد. در نسخه‌های قبلی این طرح، نصب کنتور هوشمند جهت صحت‌سنجی کارکرد درست اصلاح موتورخانه در کاهش مصرف گاز الزامی بود.
بعد از اصلاحیه پایانی طرح، مسئولیت اجرای طرح افزایش کارآیی موتورخانه‌ها از عهده شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت خارج شده و به شرکت ملی گاز ایران سپرده شد.
این شرکت نیز اجرای این طرح را از سال گذشته در دستور کار قرار داد که البته قبل از بررسی آن ضروری است به عملکرد ضعیف شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت در اجرای طرح افزایش کارآیی موتورخانه‌ها از سال ۹۳ تا ۹۹ پرداخته شود.
در واقع سوال اساسی این است که چرا طی ۶ سالی (۹۳-۹۹) که شرکت بهینه‌سازی مصرف گاز مسئولیت اجرای طرح افزایش کارآیی موتورخانه‌ها را برعهده داشت هیچ پیشرفتی در کار حاصل نشد؟ آیا این شرکت که متولی اصلی بهینه‌سازی مصرف سوخت در کشور است در دولت‌های یازدهم و دوازدهم در خواب زمستانی به سر برده است؟
در ادامه گزارش‌های پرونده «بحران گاز» به این سوالات پاسخ داده خواهد شد.
انتهای پیام/
