لیلاز: کریدور هند – خاورمیانه – اروپا بازی است/ چه کسانی دنبال بزرگ کردن نقش هند در دنیا هستند؟

مریم فکری: در نشست گروه ۲۰ در هند، جو بایدن، رییس‌جمهور آمریکا به همراه رهبران هند، عربستان‌سعودی و امارات متحده عربی، از راه‌اندازی یک مسیر تجاری جدید که هند را از طریق راه‌آهن‌ها و بنادر به خاورمیانه و اروپا متصل می‌کند، خبر دادند.

برخی از تحلیلگران اعتقاد دارند که طرح کریدور هند – خاورمیانه – اروپا، یک طرح کاملا سیاسی و نه اقتصادی است و هرگز اجرایی نخواهد شد. در همین رابطه، سعید لیلاز، کارشناس و تحلیلگر اقتصادی در گفت‌وگو با خبرگزاری برگزیده می‌گوید: من خیلی متاسف هستم از این‌که وقتی تبلیغات رسانه‌ای یا به تعبیری، امپریالیسم رسانه‌ای یک موضوعی را مطرح می‌کند، به طور معمول رسانه‌های ایران جزو اولین گروه‌هایی هستند که قربانیان این دروغگویی‌ها می‌شوند و اصل موضوع دروغ است.

وی می‌افزاید: موارد زیادی از این موضوع است که جدیدترین نمونه آن، کریدور هند به اروپاست که دیشب هم جو بایدن، رییس‌جمهور آمریکا در مجمع عمومی سازمان ملل متحد صحبت کرد.

این تحلیلگر اقتصادی تصریح می‌کند: اساسا طرح این مساله کریدور هند سیاسی بود و نه اقتصادی و هدف هم این بود که هرگز اجرا نشود. علت خیلی روشن هم این است که چنین پروژه‌ای اقتصادی نیست.

لیلاز توضیح می‌دهد: شما وقتی راه حمل‌ونقل دریایی از چین و هند و به طور مستقیم از طریق باب‌المندب، دریای سرخ و کانال سوئز به دریای مدیترانه و هر یک از کشورهای اروپایی دارید، از نظر مبانی حمل‌ونقل کاملا غیرمنطقی و غیراقتصادی است که این کار را در قالب سه نوع حمل‌ونقل انجام دهید؛ این‌که اول حمل‌ونقل دریایی داشته باشید و به مرز عربستان بیایید و بعد از عربستان، از ۳، ۴ کشور عبور کنید تا به ساحل دریای مدیترانه برسید و از دریای مدیترانه دوباره سوار کشتی شود و به اروپا برود.

وی عنوان می‌کند: هیچ کارشناس و تاجری، چنین روش احمقانه‌ای را برای حمل کالای خود از هند به سمت اروپا به کار نخواهد برد و نمی‌برد، زیرا هنوز در تاریخ بشر، حمل‌ونقلی ارزان‌تر از حمل‌ونقل دریایی به ویژه در مسیری که صحبت می‌کنیم، اختراع نشده است.

این کارشناس اقتصادی با ذکر مثالی تصریح می‌کند: کریدور شمال به جنوب که ایران در میان آن قرار دارد، برای دسترسی کشورهایی که فاقد دسترسی دریایی هستند، مثل مرکز و شرق روسیه یا جمهوری آذربایجان، ترکمستان، قزافستان، قرقیزستان و به ویژه افغانستان، این کریدور معنای اقتصادی دارد، چون این کشورها اصلا بندر ندارند. کشوری که بندر ندارد، بالاخره از یک جایی باید حمل‌ونقل زمینی داشته باشد.

دو هدف بایدن از طرح کریدور هند – خاورمیانه – اروپا

لیلاز متذکر می‌شود: کریدور هند، یک طرح کاملا غیراقتصادی و غیرعملی است؛ طرحی که جو بایدن در اجلاس گروه ۲۰ داده بود. در لحظه آخر اگر دقت کرده باشید، تریبون را گرفت و ۳ بار گفت من می‌خواهم از امارات متحده عربی تشکر کنم، به خاطر این‌که این طرح اگر اجرا شود، پول آن را اعراب می‌دهند و کنار طرح‌هایی می‌رود که هیچ‌کدام اقتصادی نبوده و با پول نفت مفت انجام شده است؛ از جمله راه‌آهن کف اقیانوس که طرح آن را امارات داده است.

وی ادامه می‌دهد: این حرفی که بایدن زد، دو هدف داشت. هدف هم سیاسی بود و هیچ ربطی به اقتصاد نداشت. هدف این بود که یک محمل یا توجیهی برای شروع گفت‌وگوهای عربستان و اسراییل ایجاد کند، زیرا عربستان به شدت از طرف مردم خود و نیز اعراب تحت‌فشار است تا با اسراییل مذاکره نکند.

این تحلیلگر اقتصادی می‌گوید: همین دیروز حتما شنیدید که عربستان، مذاکرات‌شان با اسراییلی‌ها را به دلیل سخت‌گیری‌هایی که برای فلسطینی‌ها انجام می‌دهند، متوقف کردند. من این را خیلی قبل‌تر هم در تمام مناظره‌ها گفته بودم. دوستان ما همیشه استدلال می‌کردند که جمهوری اسلامی مانع پیشبرد پیشبرد مذاکرات صلح خاورمیانه می‌شود. این حرف بسیار غلط است. در حالی که موضوع اصلا ایران نیست. رفتاری که اسراییلی‌ها با فلسطینی‌ها انجام می‌دهند، به عربستان اجازه نداده طرح آبراهام را اجرا کند و در آینده هم اجازه نمی‌دهد.

طرح آمریکا برای مهار چین

لیلاز می‌افزاید: مخاطب دوم‌شان هم چین بود که در راستای تضادهایی که با چین دارند، آمریکایی‌ها دنبال مطرح کردن و بزرگ‌نمایی نقش هند در دنیا هستند.

وی متذکر می‌شود: امسال اگر همه چیز خوب پیش برود، کل حجم تجارت خارجی هند اعم از صادرات و واردات، حدود ۸۰۰ میلیارد دلار خواهد بود. کمتر از ۱۴ درصد از این ۸۰۰ میلیارد دلار صادرات و واردات با اروپا بوده است و هیچ چشم‌اندازی وجود ندارد که رابطه اروپا با هند در آینده بهتر از این شود.

این کارشناس اقتصادی تصریح می‌کند: مراودات اقتصادی هند، اول با چین، بعد با آمریکا و سپس با جهان عرب است. بر همین اساس، به این کریدور نیازی نیست.

لیلاز عنوان می‌کند: معنای این حرف این است که سالی ۱۰۰ میلیارد دلار فقط از این‌جا کالا حمل‌ونقل شود که هزینه این ۱۰۰ میلیارد دلار، ممکن است ۲ تا ۴ میلیارد دلار باشد. بر این اساس، این کریدور قطعا گران‌تر تمام خواهد شد و قطعا به سرمایه‌گذاری نمی‌ارزد. یعنی وقتی با عدد و رقم نگاه کنید، می‌بینید این طرح هم کنار طرح‌هایی می‌رود که آمریکایی، اروپایی‌ها و دنیا روی نقشه کشیده‌اند و هرگز اجرا نشده است.

وی تصریح می‌کند: اگر قرار بود یک خط ارتباطی اقتصادی و یا یک کریدور در تاریخ بشر، غیر از کانال سوئز و کانال پاناما، بهترین و بیشترین نقش را ایفا کند، خط نورداستریم یک بود که گاز روسیه را به طور مستقیم به قلب اروپا می‌رساند. شما دیدید به محض شروع جنگ اوکراین، خود آمریکایی‌ها این خط را منفجر کردند.

چطور ممکن است شما باور کنید آمریکایی‌ها خط نورداستریم یک را منفجر کند؟ اجازه ساخت خط نورداستریم دو را نمی‌دهد. حالا بعد بیاید ده‌ها میلیارد دلار خرج پروژه‌ای کند که از ابتدا اقتصادی نیست. بر این اساس، من اعتقاد دارم که کریدور هند اجرا نخواهد شد و کنار بقیه طرح‌ها خواهد رفت.

۲۲۳۲۲۵