نواقص آماری در محاسبه تعداد پزشکان/ ضرورت محاسبه تعداد پزشکان فعال با معیار بیمه و مالیات

به گزارش خبرنگار سلامت برگزیده های ایران، شیوع بیماری و افزایش نیاز مردم به خدمات درمانی موجب شد تا نقاط ضعف و قوت نظام سلامت کشور مشخص شود. یکی از موضوعاتی که در این بین به عنوان نقطه ضعف برای بسیاری مردم خصوصا مردم مناطق محروم نمایان شد، نبود پزشک عمومی و متخصص برای رسیدگی به بیماران بود. موضوعی که مورد اعتراض تعداد زیادی از نمایندگان مجلس هم قرار گرفت.

در این رابطه معین الدین سعیدی، نماینده مردم چابهار در مجلس شورای اسلامی اعلام کرد که در کل حوزه انتخابیه وی در جنوب استان سیستان و بلوچستان یعنی از از جاسک تا راسک که شامل ۶ شهرستان می‌شود، تنها یک متخصص عفونی وجود دارد.

اعتراض به کمبود وکیل تنها به نمایندگان مناطق دور دست محدود نمی‌شود و برای مثال ‌محمدحسن آصفری، نماینده مردم اراک در مجلس هم نسبت به نبود پزشک در این شهر گله کرد. وی مدعی شد که ساعات بسیاری از شبانه روز درمانگاه‌های این شهر به دلیل نبود پزشک تعطیل است. بیماران اورژانسی هم برای ویزیت اولیه باید با معطلی به شهرهای دیگر اعزام شوند. پزشک عمومی هم یک روز در درمانگاه مستقر است، روز دیگر باید برای سرکشی به مناطق بدون پزشک سفر کنند.

مطالبه نماینده های مجلس برای حل مسئله کمبود پزشک در نهایت به جلسه رای اعتماد به وزیر بهداشت دولت سیزدهم هم کشیده شد و تنی چند از نمایندگان خواستار افزایش ظرفیت‌های پذیرش دانشجوی پزشکی شدند. در این میان دکتر عین اللهی هم در جریان دفاع از برنامه‌های خود ضمن استقبال از بومی گزینی در پذیرش دانشجوی پزشکی، درباره افزایش ظرفیت‌ها برای جبران کمبود پزشک گفت: تا دو سال گذشته تعداد این دانشجویان افزایش نداشته است، اما با تأمین زیرساخت‌ها قصد داریم آن را گسترش دهیم.  این اظهارات وزیر پیشنهادی بهداشت موجب شد تا بعد از کسب رای اعتماد حل مسئله کمبود وارد مرحله جدیدی شود.

 اذعان وزیر بهداشت به لزوم افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی

با تغییر مسئولان وزارت بهداشت، رویکرد این وزارتخانه به افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی هم تا حدی تغییر کرد. برای مثال دکتر عین اللهی علاوه بر سخنانی که در هنگام اخذ رای اعتماد بیان کرده بود در اولین دیدار خود با دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی اظهار داشت: شخصا معتقدم که کیفیت در گرو کمیت است، اینکه برخی می گویند کم تربیت کنیم تا کیفیت بالا باشد، اشتباه است.

با وجود پذیرش ضرورت افزایش پذیرش دانشجوی پزشکی توسط وزیر بهداشت اما هنوز برخی مسئولان  این وزارتخانه ضمن موافقت با افزایش ظرفیت با استناد به آمارهای سازمان بهداشت جهانی درباره سرانه پزشک به جمعیت، وجود کمبود پزشک در ایران را رد می‌کنند.

برای مثال ابوالفضل باقری فرد، معاون آموزشی وزارت بهداشت چندی پیش اعلام کرد: پایه و اساس برخی اظهار نظرهای مطرح شده درباره کمبود پزشک، صحیح نیست. گزارشی در سایت رسمی سازمان جهانی بهداشت برای سال ۲۰۱۸ آمده است که در ایران به ازای هر ۱۰ هزار نفر ۱۵.۹ پزشک وجود دارد.

تناقض وزارت بهداشت در پذیرش کمبود پزشک در ایران

استناد برخی مسئولان وزارت بهداشت به آمارهای سازمان بهداشت جهانی برای رد کرد کمبود پزشک در کشور در شرایطی صورت می‌گیرد که آمارهای منتشر شده در سایت این سازمان تناقضات مهمی را با خود به همراه دارد. برای مثال بر اساس اخرین آمار منتشر شده در سایت سازمان بهداشت جهانی، سرانه پزشک ایران در سال ۲۰۱۷ حدود ۱۱.۲۹ پزشک به ازای هر ۱۰ هزار نفر جمعیت بوده است.

 نکته جالب در این میان اینجاست که همین سرانه در سال ۲۰۱۸ عدد ۱۵.۸۴ را به ازای هر ۱۰ هزار نفر جمعیت نشان می دهد که حکایت از جهش ۴.۵ واحدی سرانه تنها ظرفت مدت یک سال دارد! آماری که اگر بخواهد رنگ واقعیت به خود بگیرد به معنای اضافه شدن ۴۵ هزار پزشک به تعداد پزشکان کشور آن هم ظرف مدت یک سال دارد. امری که با توجه به ظرفیت های پذیرش دانشجوی پزشکی در سال های گذشته اصلا امکان پذیر نیست و یک تناقض است.

ایرادات آماری نظام پزشکی در محاسبه تعداد پزشکان کشور

امکان پذیر نبودن جهش سرانه پزشک ایران در سایت سازمان بهداشت جهانی تنها ایراد این آمار نیست بلکه روش استخراج این آمار هم اساسا با ایراداتی مواجه است. در حال حاضر سازمان بهداشت جهانی به شیوه    خوداظهاری، آمار تعداد پزشکان را از هر کشور دریافت می‌کند. در این میان وزارت بهداشت در ایران برای خوداظهاری تعداد پزشکان به سازمان بهداشت جهانی از آماری که سازمان نظام پزشکی اعلام می‌کند، استفاده کرده و خود آمار مستقلی ارائه نمی‌دهد.

استناد به آمار نظام پزشکی برای محاسبه تعداد پزشکان کشور در حالی صورت می‌گیرد که تعداد پزشکانی که بازنشسته شده، از کار طبابت خارج شده یا حتی فوت کرده‌اند از آمار نظام پزشکی خارج نشده است. در همین زمینه ابوالفضل باقری فرد، معاون آموزشی وزارت بهداشت اذعان داشت: تعداد پزشکی که ما اعلام می‌کنیم بر اساس آمار سازمان نظام پزشکی است البته آماری که سازمان نظام پزشکی داده شامل تعداد همه پزشکان است و در نظر نگرفته که تعدادی از این پزشکان فوت کرده و یا مهاجرت کرده‌اند یا کار پزشکی انجام نمی‌دهند و از چرخه کار خارج شده‌اند.

برای مثال بر اساس داده های آماری خود سازمان نظام پزشکی از تعداد کل پزشکانی که اعلام شده است حدود ۱۳ هزار نفر آن‌ها بیش از ۷۰ سال سن داشته و در سن بازنشستگی هستند اما باز هم در آمار تعداد کل پزشکان محاسبه می‌شوند.

وجود تناقض در آمار منتشر شده توسط سازمان بهداشت جهانی و همچنین ایرادات متعدد در آمار سازمان نظام پزشکی همه و همه نشان دهنده نبود سازوکاری واقعی برای سنجش تعداد پزشکان فعال در کشور است. موضوعی که موجب شده برخی در سایه بیش‌اظهاری‌های آماری صورت گرفته، بر کمبود پزشک در بسیاری از مناطق کشور سر پوش بگذارند.

در این شرایط به نظر می‌رسد که یکی از وظایف اصلی وزارت بهداشت، محاسبه تعداد پزشکان فعال است، پزشکانی که پرداخت بیمه و مالیات آن‌ها شاهدی بر فعال بودن آن‌ها باشد. در غیر این صورت با توجه به نواقص آماری که در حال حاضر وجود دارد، برنامه ریزی برای رسیدن به سرانه مطلوب پزشک درکشور با مشکلاتی مواجه می‌شود.

انتهای پیام/